∆ύο νέα προγράµµατα εθελουσίας, δραστικό περιορισµό των υπό χρήση κτιρίων και νέα µοντέλα εργασίας, που δεν έχουν καµία σχέση µε ό,τι γνωρίζαµε µέχρι σήµερα για το προσωπικό των τραπεζών, φέρνει η πανδηµία του COVID-19 στον χρηµατοπιστωτικό τοµέα.

Οι αλλαγές στην οργάνωση εργασίας στις τράπεζες, οι οποίες ήταν ούτως ή άλλως σε τροχιά δοµικών αλλαγών λόγω της ψηφιοποίησης της οικονοµίας, επιταχύνονται τώρα ακόµη περισσότερο υπό την πίεση και τα δεδοµένα της υγειονοµικής κρίσης.

Σε ό,τι αφορά τα νέα προγράµµατα εθελουσίας, η Εurobank έχει καταρτίσει νέο πρόγραµµα το οποίο στην τράπεζα θεωρούν ελκυστικό, µε καλές παροχές και πρόκειται να το ανακοινώσουν «σχετικά γρήγορα», όπως αναφέρουν οι πληροφορίες.

Παρά πόδα µε νέο πρόγραµµα εθελουσίας για περίπου 900-1.000 εργαζοµένους υπάρχει και στην Εθνική Τράπεζα. Το πρόγραµµα -µε περίπου ίδιους όρους µε το προηγούµενο- είναι έτοιµο και η διοίκηση παρακολουθεί τη συγκυρία που διαµορφώνεται µε τον COVID-19 και τις πιέσεις στην οικονοµία προκειµένου να το ανακοινώσει στην κατάλληλη συγκυρία.

Πρόκειται για νέο πρόγραµµα, η δεύτερη εκτεταµένη εθελουσία της Εθνικής Τράπεζας µετά από αυτή του 2019. Αυτό το είχαν αξιοποιήσει περίπου 800-900 εργαζόµενοι, αλλά η τράπεζα τότε είχε προβεί και σε περίπου 300 προσλήψεις. Η ΕΤΕ έχει µάλιστα λάβει πρόβλεψη ύψους 90 εκατ. µέσα στο 2020 προκειµένου να καλύψει τη δαπάνη της νέας εθελουσίας. Η ΕΤΕ σήµερα απασχολεί λίγο πάνω από 1.000 ενοικιαζόµενους υπαλλήλους και συνολικά περίπου 8.200 άτοµα.

Η Πειραιώς δεν εξετάζει προς το παρόν κάποιο πρόγραµµα εθελουσίας, ούτε η Alpha Bank. Η τελευταία έχει σε εξέλιξη τη διαδικασία απόσχισης της µονάδας διαχείρισης κόκκινων δανείων της τράπεζας, όπως και την πώληση της Cepal, που συνεπάγεται τη µεταφορά σε νέο εργοδότη 700-800 υπαλλήλων.

Η Αlpha Bank είχε εφαρµόσει το 2019 ένα εξαιρετικά επιτυχηµένο πρόγραµµα εθελουσίας, το οποίο ξεπέρασε κατά πολύ τους στόχους, καθώς είχαν αποχωρήσει περίπου 900 εργαζόµενοι. Σήµερα η Alpha Bank απασχολεί 7.321 εργαζοµένους έναντι 8.903 το 2017. Οπως είναι λογικό, όλες οι τράπεζες ταυτόχρονα µε τις µειώσεις προσωπικού προβαίνουν και σε στοχευµένες προσλήψεις σε τοµείς που έχουν ανάγκες, όπως πληροφορική κ.λπ.

Τα καταστήµατα

Η πανδηµία έδωσε µεγάλη ώθηση στις ηλεκτρονικές συναλλαγές. Στις τράπεζες υπολογίζουν ότι σε έναν χρόνο από σήµερα οι ανάγκες εξυπηρέτησης της πελατείας µέσω του δικτύου καταστηµάτων θα µειωθούν 20%-30% σε σχέση µε σήµερα. Μοιραία αυτή η τάση οδηγεί σε συρρίκνωση του δικτύου καταστηµάτων. Στη Eurobank, αν και αρχικά υπήρχε η αίσθηση ότι ένα µέγεθος πέριξ των 300 καταστηµάτων είναι ιδανικό, παραµένει ο προσανατολισµός της µείωσης των καταστηµάτων ανάλογα µε τις συνθήκες στην αγορά.

Κατά πληροφορίες, στη Εurobank κάνουν ειδική µελέτη για όλες τις εγκαταστάσεις και τα ακίνητα της τράπεζας µε στόχο τη γενικότερη εκλογίκευση. Ειδικά για τις κεντρικές υπηρεσίες, ο στόχος είναι σε ένα-δύο χρόνια να συγκεντρωθούν οι υπηρεσίες σε λιγότερα κτίρια. Στην Εθνική Τράπεζα έχει συγκροτηθεί ειδική οµάδα που δουλεύει εσωτερικά, µε στόχο τα περίπου 100 εκατ. ευρώ που δαπανά σήµερα η τράπεζα σε ενοίκια να µειωθούν σηµαντικά. Μεταξύ άλλων, εξετάζονται σενάρια µεταφοράς κεντρικών υπηρεσιών που δεν έχουν επαφή µε το κοινό και  σήµερα στεγάζονται σε άλλες περιοχές στο κέντρο της Αθήνας, λιγότερο εµπορικές.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Τράπεζα Πειραιώς σήµερα το 70% του προσωπικού στα κεντρικά γραφεία εξακολουθεί να εργάζεται εξ αποστάσεως και καθηµερινά προσέρχεται µόνο το υπόλοιπο 30%. Αλλωστε, οι µικρότερες ανάγκες είχαν γίνει φανερές και από την προ COVID-19 εποχή, όταν στο εξαώροφο κτίριο της οδού Αµερικής η Πειραιώς άδειασε δύο ορόφους, οι οποίοι µισθώθηκαν από τα πολυκαταστήµατα Attica. Στην Alpha Bank από τα 493 καταστήµατα το 2017 η τράπεζα έχει διατηρήσει σήµερα τα 361, που σηµαίνει µείωση κατά 27%.

Τα νέα µοντέλα απασχόλησης

Στις τράπεζες, παρακολουθώντας τη νέα πραγµατικότητα που διαµορφώνει η ψηφιοποίηση της οικονοµίας και µε τα δεδοµένα που δηµιουργεί η πανδηµία του κορωνοϊού, επεξεργάζονται διαφορετικά µοντέλα απασχόλησης για τους υπαλλήλους.

Στο τραπέζι υπάρχουν υπό εξέταση σενάρια που ξεκινούν από τα πιο απλά και προφανή, όπως σε ένα business center όπου υπάρχουν δέκα θέσεις εργασίας να µειωθούν σε έξι, µέχρι πιο προωθηµένα σχέδια για relationship managers. Υπαλλήλοι, δηλαδή, οι οποίοι θα εργάζονται δύο ηµέρες την εβδοµάδα µε τους πελάτες της τράπεζας στους χώρους τους και τις υπόλοιπες τρεις είτε εξ αποστάσεως από το σπίτι, είτε στην τράπεζα.

Οι συγκεκριµένοι υπάλληλοι δεν θα έχουν προσωπικό υπολογιστή και σταθερό γραφείο στην τράπεζα. Αντί για PC, θα χρησιµοποιούν laptop και όταν χρειάζεται να εργαστούν στις εγκαταστάσεις της τράπεζας, το γραφείο τους θα είναι στο open branch, δηλαδή έναν χώρο της τράπεζας όπου θα υπάρχουν, π.χ., 100 ελεύθερες θέσεις εργασίας.
Ειδικά για τις επιχειρηµατικές χορηγήσεις, µε εξαίρεση π.χ. τις εγγυητικές επιστολές όπου ο νόµος επιβάλλει αυτοπρόσωπη παρουσία, σχεδόν όλες οι διαδικασίες µπορούν σήµερα να πραγµατοποιούνται ηλεκτρονικά. Στις τράπεζες συζητούν για µεσοπρόθεσµη εφαρµογή τέτοιων µοντέλων, όπως και της εξ αποστάσεως ή και εκ περιτροπής εργασίας σε εθελοντική βάση για το υφιστάµενο προσωπικό.