Ποιοι δεν θέλουν τις ανεμογεννήτριες – Πού μαίνονται οι «μάχες» κατά των αιολικών πάρκων

Το μεγάλο επενδυτικό κύμα για τις ΑΠΕ και η επικείμενη έγκριση από τη Διυπουργική Επιτροπή γιγαντιαίων έργων πράσινης ανάπτυξης από ισχυρούς εγχώριους αλλά και διεθνείς ενεργειακούς ομίλους, συνολικής ισχύος 3 έως 4 γιγαβάτ, αποτελούν ένα σαφές δείγμα του κυβερνητικού σχεδιασμού για το πώς θα χαράξει η χώρα τα επόμενα χρόνια τη μεγάλη πορεία στον δρόμο για την απανθρακοποίηση και το πέρασμα από τον λιγνίτη στην παραγωγή ενέργειας από φυσικούς πόρους.

Τα όσα όμως διαδραματίζονται το τελευταίο διάστημα στα ελληνικά νησιά και την ηπειρωτική χώρα για την εγκατάσταση ανεμογεννητριών αποδεικνύουν ότι το φιτίλι που σιγοκαίει στις τοπικές κοινωνίες από όσους αντιστέκονται στη μεγάλη μεταρρύθμιση για την αλλαγή στο ενεργειακό μείγμα της χώρας βάζει απροσπέραστα εμπόδια στην ανάπτυξη των ΑΠΕ.

Ηδη ένα καλά οργανωμένο δίκτυο ετερόκλητων ομάδων που έχουν αρχίσει να διεισδύουν στις τοπικές κοινωνίες, να επικοινωνούν, να ανταλλάσσουν πολιτικές και να σχεδιάζουν κοινές δράσεις, ακόμη και με ακραίες πολλές φορές μεθόδους, σπέρνει καινά δαιμόνια και προκαλεί ισχυρά προσκόμματα στους επενδυτές οργανώνοντας έναν εξοντωτικό πόλεμο.

Στα Αγραφα οι εμπνευστές των κινητοποιήσεων, αφού κατέστρεψαν τους ανεμολογικούς ιστούς ενός αιολικού έργου, στη συνέχεια έδεσαν τους ανθρώπους της ασφάλειας του αιολικού πάρκου και πυρπόλησαν οχήματα του έργου.

Αντίστοιχα, στο λιμάνι της Τήνου ο νέος δήμαρχος Γιάννης Σιώτος και η έπαρχος του νησιού και πρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου Νατάσα Δεληγιάννη-Ασπρου απέτρεψαν προ μηνών την έξοδο από το πλοίο μπετονιέρας και άλλου εξοπλισμού από την Αθήνα για τη θεμελίωση ενός μικρού αιολικού 1,8 MW της Ενεργειακή Κυκλάδων ΕΠΕ.

Προηγουμένως, οι συλλογικότητες στο νησί είχαν επιβάλει… υποχρεωτική καραντίνα στους τοπικούς προμηθευτές προκειμένου να αποτρέψουν την προμήθεια με τσιμέντο και άλλα υλικά την εταιρεία. Δεν είναι τυχαίο ότι στην Τήνο ανάμεσα στους μεγάλους πολέμιους των πράσινων επενδύσεων βρίσκεται ο «γαλάζιος» δήμαρχος, γύρω από τον οποίο συστρατεύεται μια χούφτα άνθρωποι που έχουν υψώσει τείχη σε κάθε μορφής επενδυτικό σχεδιασμό, με κύριο επιχείρημα την περιβαλλοντική επιβάρυνση και την αλλοίωση του φυσικού κάλλους του νησιού.

Η αντίσταση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην πράσινη ατζέντα της κυβέρνησης έχει σημάνει συναγερμό και στο ΥΠΕΝ. Ο δήμαρχος της Τήνου έχει ήδη επισκεφτεί, κατόπιν πρόσκλησης, το γραφείο του κ. Κωστή Χατζηδάκη δίνοντας την υπόσχεση ότι θα αφήσει ήσυχο τον επενδυτή. Ωστόσο, ο τελευταίος χρειάστηκε τη συνδρομή των ΜΑΤ πριν από λίγες εβδομάδες για να σκυροδετήσει τις μηχανές στο βουνό της Τήνου και ο αγώνας του συνεχίζεται με την ίδια ένταση.

Στη γειτονική Ανδρο επικεφαλής ενός παρόμοιου πολεμικού σκηνικού  εμφανίζεται ο κ. Γιάννης Καπάκης, πρώην γενικός γραμματέας Πολιτικής Προστασίας και ο άνθρωπος που χειρίστηκε την τραγωδία στο Μάτι. Σήμερα ο κ. Καπάκης είναι επικεφαλής της αντιπολίτευσης στον Δήμο Ανδρου.

Οσοι γνωρίζουν την ανθρωπογεωγραφία των διαδηλωτών υποστηρίζουν ότι έλκουν το ιδεολογικό τους υπόβαθρο από την Αριστερά (κάποιοι μάλιστα εμφανίζονται ενταγμένοι και στις τοπικές οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ), άλλοι είναι οικολόγοι και άλλοι άνθρωποι της διπλανής πόρτας που αυτοπροσδιορίζονται εθνικοί σωτήρες κόντρα στη λαίλαπα των ανεμογεννητριών, πρόθυμοι να γείρουν από τη μία ή την άλλη πλευρά ανάλογα με το συμφέρον τους.

Αντιδράσεις από τα βουνά έως τη θάλασσα

Με σύνθημα «Ελεύθερα βουνά χωρίς αιολικά» και πρωτοφανείς αντιδράσεις, με μπλόκα στους δρόμους και τα λιμάνια, το κίνημα κατά των ανεμογεννητριών υψώνει τα λάβαρα της επανάστασης σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, από τα Αγραφα, την Καρδίτσα, την Κοζάνη, την Αιτωλοακαρνανία και τη Φθιώτιδα μέχρι την Εύβοια, την  Τήνο, τη Νάξο, την Ανδρο, την Πάρο και την Ιεράπετρα.

Θύματα αυτής της τακτικής είναι ήδη το αιολικό έργο στα Αγραφα του ομίλου Ελλάκτωρ με τις 40 ανεμογεννήτριες, μια επένδυση ύψους 110 εκατ. ευρώ, η οποία έχει παγώσει και εξ αντανακλάσεως επηρεάζει και αντίστοιχο έργο της ΔΕΗ στην περιοχή Μουζάκι, η Ενεργειακή Κυκλάδων ΕΠΕ του κ. Γιάννη Στέφα στην Τήνο, καθώς και ένα αιολικό 30 ετών της ΔΕΗ στην Ανδρο, για το οποίο πρόσφατα εμποδίστηκε η μεταφορά ανταλλακτικών και δεκάδες άλλα έργα.

Οι αντιδράσεις επηρεάζουν και τον σχεδιασμό του ομίλου Κοπελούζου στις Κυκλάδες, που προβλέπει τη δημιουργία ενός ενιαίου έργου ισχύος 174 MW στις βουνοκορφές τεσσάρων νησιών (Ανδρο, Πάρο, Τήνο και Νάξο).

Κατόπιν τροποποίησης των περιβαλλοντικών όρων του έργου, στην Τήνο, αντί δύο πάρκων, θα εγκατασταθεί ένα με συνολικά έξι ανεμογεννήτριες.

Μια πρόγευση της ηλεκτρισμένης ατμόσφαιρας που επικρατεί στην κοινωνία πήρε τις προηγούμενες ημέρες κατά την επίσκεψή του στην Κρήτη και ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης.

Οι πολίτες που αντιδρούν στην εγκατάσταση αιολικού πάρκου στην Επισκοπή Ιεράπετρας για το έργο της Κ.Ι. Σαραντόπουλος Α.Ε. – Α.Ανατολιωτάκης ΑΒΕΕ ακινητοποίησαν την αυτοκινητοπομπή με την υπουργική αποστολή, φωνάζοντας συνθήματα κατά της κυβερνητικής πολιτικής. Ανάλογες πρωτοβουλίες υπήρξαν και στο Ηράκλειο κατά την επίσκεψή του στην Περιφέρεια, αναγκάζοντας τον υπουργό να επαναλάβει κάτι που συχνά έχει πει δημοσίως το τελευταίο διάστημα, ότι «αν αποκλείσουμε το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο, τον λιγνίτη και τις ΑΠΕ, τότε μένουν μόνο τα κεριά».

Εάν όμως η Πολιτεία χρειάστηκε τη συνδρομή της Αστυνομίας για να εγκαταστήσει ένας ιδιώτης τρεις ανεμογεννήτριες στα απάτητα όρη της Τήνου, μπορεί εύλογα να αναρωτηθεί κανείς με ποιον τρόπο θα μπορέσει να υπερπηδήσει τα εμπόδια για τα μεγαλύτερης κλίμακας έργα με τις δεκάδες ανεμογεννήτριες που θα φυτρώσουν με βάση τον εθνικό σχεδιασμό το επόμενο διάστημα.

«Οταν έχει μπλοκάρει ένα μικρό αιολικό έργο που έχει όλες τις νόμιμες άδειες, τότε το μήνυμα που περνά στην κοινωνία είναι ότι δεν πρόκειται να προχωρήσει τίποτα», αναφέρει ο πρόεδρος της Ελληνικής Επιστημονικής Ενωσης Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ), Παναγιώτης Λαδακάκος, προσθέτοντας ότι τα νησιά έχουν το καλύτερο αιολικό δυναμικό.

Οπως μάλιστα σημειώνει, στην Τήνο λειτουργεί από 20ετίας μια ανεμογεννήτρια 400 κιλοβάτ (σ.σ.: εγκαταστάθηκε από τον κ. Στέφα), η οποία ανήκει στις πιο αποδοτικές μονάδες της Ευρώπης από πλευράς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. «Αν δεν βάλουμε ανεμογεννήτριες στα νησιά, τότε πού θα βάλουμε;» αναρωτιέται το στέλεχος της αγοράς αιολικής ενέργειας, τονίζοντας ότι είναι καθήκον της Πολιτείας να στηρίξει τις γιγαντιαίες επενδύσεις που προγραμματίζονται για να επιτευχθούν οι στόχοι του ΕΣΕΚ.

«Η ΕΛΕΤΑΕΝ σε συνεργασία με την πολιτεία οφείλουν να ξεκινήσουν μια ενημερωτική καμπάνια των τοπικών κοινωνιών προκειμένου να διαλύσουν όλη την κινδυνολογία που αναπτύσσεται γύρω από τις ΑΠΕ», αναφέρει ο κ. Σωκράτης Κωνσταντινίδης, γενικός διευθυντής του Elica Group του ομίλου Κοπελούζου.

Παράλληλα όμως θεωρεί αναγκαίο να φανούν και τα πλεονεκτήματα από τα οποία μπορούν να επωφεληθούν νοικοκυριά και τοπικές κοινωνίες από αντίστοιχα έργα που σήμερα δεν είναι ορατά. Πρόκειται για το ειδικό τέλος 1% από τους ετήσιους τζίρους των αιολικών πάρκων και το 2% που εισπράττουν αντίστοιχα οι δήμοι. Τελευταία φορά που οι καταναλωτές είδαν χρήματα στους λογαριασμούς τους ήταν το 2017.

Εκκρεμούν οι πληρωμές για την περίοδο 2015-2019 εξαιτίας ενστάσεων των δήμων σχετικά με τα όριά τους. Για παράδειγμα, η Εύβοια που έχει το μεγαλύτερο αιολικό δυναμικό της χώρας υπολογίζεται ότι έχει εισπράξει από την έναρξη της λειτουργίας των αιολικών πάρκων έως σήμερα 82 εκατ. ευρώ.

Στελέχη της αγοράς εκτιμούν ότι πρέπει να μπουν όρια και στα έσοδα που εισπράττουν οι ΟΤΑ ώστε να πιεστούν για τα έργα που οφείλουν να υλοποιούν εν είδει αντισταθμιστικών, σε διαφορετική περίπτωση να χάνουν τη χρηματοδότηση.

Ολα τα προηγούμενα χρόνια δύο περιοχές της χώρας, η Δυτική Μακεδονία και η Αρκαδία, τροφοδοτούσαν με χρήση καυσίμου λιγνίτη όλο το σύστημα ηλεκτροδότησης της χώρας. «Τώρα είναι ο καιρός να συμβάλουμε όλοι στην ενεργειακή μετάβαση και στη διαμόρφωση του νέου καθαρού ενεργειακού μείγματος με την ανάπτυξη των ΑΠΕ», αναφέρει ο κ. Κωνσταντίνος Μαύρος, επικεφαλής της ΔΕΗ Ανανεώσιμες, ο οποίος χαρακτηρίζει εντελώς αδικαιολόγητες τις αντιδράσεις και εντοπίζει τις αιτίες στην έλλειψη επαρκούς πληροφόρησης των τοπικών κοινωνιών.

Οπως αναφέρει, «πρέπει όλοι να γνωρίζουν ότι οι ΑΠΕ δεν θα εγκατασταθούν άναρχα παντού, αλλά με βάση τον χωροταξικό σχεδιασμό και με ιδιαίτερα επίπονες μακροχρόνιες αδειοδοτικές διαδικασίες». Τέλος, επισημαίνει ότι «ο κόσμος πρέπει να γνωρίζει ότι οι ΑΠΕ θα συμβάλουν στη μείωση του κόστους της ηλεκτρικής ενέργειας».

Πασχίζει επί 16 χρόνια να εγκαταστήσει τρεις ανεμογεννήτριες

Ο γολγοθάς του κ. Στέφα στην Τήνο τα τελευταία χρόνια αποτελεί το πιο κραυγαλέο παράδειγμα των επιπτώσεων του ιδιότυπου ακτιβιστικού κινήματος που αποτελεί αντικείμενο προβληματισμού όχι μόνο στα κυβερνητικά στελέχη, αλλά και στους επενδυτικούς κύκλους της αγοράς των ΑΠΕ. Από το 2004 έχει εξασφαλίσει όλο το αδειοδοτικό πλαίσιο για την ανάπτυξη ενός μικρού αιολικού που θα παράγει πράσινη ενέργεια, η οποία θα μπορεί να ικανοποιήσει τη ζήτηση ενέργειας σε έως και 2.000 νοικοκυριά του νησιού.

Με την ομόφωνη γνώμη του Νομαρχιακού Συμβουλίου, αλλά κυρίως του δήμου, και ακολουθώντας τις υποδείξεις τους ως προς την επιλογή της θέσης για τη χωροθέτηση του αιολικού, ο κ. Στέφας το 2015 πήρε άδεια εγκατάστασης.

Αργότερα όμως ξεκίνησε ένας λυσσαλέος πόλεμος εναντίον του από τη σημερινή δημοτική αρχή. Ηδη χρειάστηκε σχεδόν δύο ολόκληρα χρόνια για να θεμελιώσει τις δύο από τις τρεις ανεμογεννήτριες στο νησί, όταν μάλιστα από το 2017 έχει προχωρήσει στην αγορά των ανεμογεννητριών, οι οποίες παραμένουν… παρκαρισμένες σε χώρο στην Αττική. «Δουλεύουμε με χίλιες πιέσεις από τον Ιανουάριο του 2019, αλλά συνεχώς μας βάζουν εμπόδια», αναφέρει, επισημαίνοντας ότι αφού εξάντλησαν όλα τα νομικά μέσα με προσφυγές και δικαστήρια άρχισαν να εμποδίζουν την υλοποίηση του έργου με παράνομα μέσα.

Στις αρχές του έτους και αφού ομάδα αντιδρώντων μαζί με τον δήμαρχο και την έπαρχο του νησιού είχαν μπλοκάρει τις μπετονιέρες ώστε να μην κατέβουν από το πλοίο από την Αθήνα, οργανώθηκε νέα επιχείρηση παρουσία των ΜΑΤ. Την παραμονή της έλευσης της αστυνομικής δύναμης στο νησί, όμως, διαμηνύθηκε στον κ. Στέφα ότι με πολιτική παρέμβαση αναστέλλεται η επιχείρηση.

Αποτυχημένη ήταν και η τρίτη απόπειρα με «δανεικές» μπετονιέρες τον Φεβρουάριο και χρειάστηκε τέταρτη προσπάθεια, συνοδεία αστυνομικής δύναμης, για να μπουν οι βάσεις για τις δύο από τις τρεις ανεμογεννήτριες, ενώ εκκρεμεί η τρίτη.

Ο πόλεμος στο νησί επεκτείνεται και σε ένα ιδιότυπο εμπάργκο εναντίον του έργου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο προμηθευτής μπετόν, εναντίον του οποίου δύο φορές ασκήθηκαν ασφαλιστικά μέτρα από τον δήμο για να τον εμποδίσουν να παραδώσει μπετόν! Επίσης χωματουργοί αλλά και άλλοι τεχνίτες, όπως καταγγέλλει ο κ. Στέφας, δεν μπορούν να απασχοληθούν στην επιχείρηση: «Εξαιτίας των εμποδίων, χρησιμοποιούμε αναγκαστικά χωματουργό από τη Σύρο και από άλλα νησιά».

Oπως αναφέρει ο αγανακτισμένος επενδυτής, σήμερα η επιχείρηση έχει συνάψει δάνεια και έχει αγοράσει τις μηχανές χωρίς να μπορεί να τις εγκαταστήσει. Ο ίδιος έχει εγκαταλείψει τη γενέτειρά του την Τζιά και έχει μετακομίσει οικογενειακώς στην Τήνο και παρά τις δυσκολίες και τα προβλήματα συνεχίζει να ονειρεύεται.

«Πέραν του αγώνα για την υλοποίηση του έργου, το σημαντικό που είναι και το όνειρό μου, είναι το συντομότερο δυνατόν η Τήνος -που έχει ιστορία στην εκμετάλλευση του αιολικού δυναμικού- να εκμεταλλευτεί ξανά τον άνεμο. Οι κάτοικοι της Τήνου να παράγουν οι ίδιοι ηλεκτρική ενέργεια για πώληση ή για κάλυψη των αναγκών τους σε ηλεκτρικό ρεύμα επιχειρήσεων και νοικοκυριών», αναφέρει ο κ. Στέφας.