Ο Πιερ Καστέλ πάντα προτιμούμε να κλείνει συμφωνίες δίνοντας τον λόγο του και το… χέρι του, αποφεύγοντας τα κινητά τηλέφωνα, τα έγγραφα και τους υπολογιστές. Για τους θαυμαστές τους, μάλιστα, αυτό το χαρακτηριστικό αποτελεί την ειδοποιό διαφορά του 96χρονου επιχειρηματία, ο οποίος έχει «χτίσει» μια αδιευκρίνιστου ύψους περιουσία.
Έχοντας ξεκινήσει από εργάτης σε κάποιο οινοποιείο του Μπορντό, σήμερα ο «γερόλυκος» δισεκατομμυριούχος ελέγχει μία από τις μεγαλύτερες αυτοκρατορίες κρασιού, μπίρας και αναψυκτικών, την Castel.
Όμως, οι φορολογικές αρχές της Ελβετίας, όπου τα τελευταία 40χρονια ζει αυτο-εξόριστος, «φοβούμενους τους σοσιαλιστές προέδρους της Γαλλίας»- δεν φαίνεται να συγκινούνται από το story του. Δικαστήριο της Γενεύης, μάλιστα, επέβαλε στον Καστέλ πρόστιμο 415 εκατ. ελβετικών φράγκων λόγω εκτεταμένης φοροδιαφυγής και αποφυγής.
Ο ίδιος, φυσικά, προσέφυγε εναντίον της πρωτόδικης απόφασης, με αποτέλεσμα οι νομικές αρχές της Ελβετίας να κάνουν… φύλλο και φτερό τη «μυστηριώδη» περιουσία του Γάλλου επιχειρηματία.
Παρότι το Bloomberg, υπολογίζει τα περιουσιακά στοιχεία του Καστέλ σε περίπου 5 δισ. δολάρια, υπάρχουν υποψίες ότι ο πραγματικός αριθμός είναι αρκετά μεγαλύτερος. Οι διάφορες εικασίες, δε, σχετικά με τη δομή της εταιρικής διοίκησης εγείρουν επιπλέον ερωτηματικά.
Από τον αμπελώνα του Μπορντό
Η Castel συγκαταλέγεται στους κορυφαίους εμπόρους κρασιού, μπίρας και αναψυκτικών παγκοσμίως, ενώ αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη ζυθοποιία στην Αφρική, όπου διαθέτει ισχυρή παρουσία εδώ και χρόνια.
Για περίπου επτά δεκαετίες (από το 1949 έως σήμερα), ο Κάστελ είναι το κεντρικό πρόσωπο μιας «κλειστής» και μυστικοπαθούς εταιρείας, η οποία έχει ετήσια έσοδα 4,4 δισ. ευρώ και απασχολεί 32.000 εργαζόμενους παγκοσμίως.
Κατά τη διάρκεια της μακράς καριέρας του, ο Γάλλος επιχειρηματίας πάντα βρισκόταν κοντά στην εξουσία -τους κατά καιρούς προέδρους της Γαλλίας, αλλά και τους ηγέτες πολλών χωρών της Αφρικής. Όμως, υπάρχουν, από ελάχιστες έως μηδαμινές πληροφορίες για το πώς ακριβώς διευθύνει την τεράστια «αυτοκρατορία» του και το πώς καταφέρνει να κυριαρχεί. Το μόνο που γνωρίζουμε είναι ότι τέσσερα από τα ανίψια του βρίσκονται σε ρόλους – κλειδιά και ότι έχει και μία… κόρη.
«Ο τρόπους που οργάνωσε την εταιρεία του σίγουρα δεν είναι διαφανής, αλλά αυτό δεν είναι ασυνήθιστο» παραδέχεται ο Φιλίπ Πελέ-Κλάμουρ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο HEC του Παρισιού. «Δημιουργήθηκε από έναν άνθρωπο, ο οποίος έφτιαξε τα πάντα από το μηδέν και ήθελε να διατηρεί τον έλεγχο. Ο Πιερ Καστέλ είναι ο τύπος του ιδρυτή, ο οποίος θα πεθάνει στο τιμόνι» προσθέτει, μιλώντας στο Bloomberg.
Η «μάχη» με την Ελβετία
Η βασική «μάχη» με τις ελβετικές φορολογικές αρχές συνίσταται στον ισχυρισμό του Καστέλ ότι η αυτοκρατορία δεν χτίστηκε μόνο από τον ίδιο, καθώς αποτελεί οικογενειακή επιχείρηση, στην οποία συμμετέχουν και τα ανίψια του (τα παιδιά των συνιδρυτών αδερφών του).
Οι δικηγόροι του, μεταξύ άλλων, υποστηρίζουν ότι ο ίδιος έχει αποχωρήσει από την ηγεσία αλλά και τις δραστηριότητες της επιχείρησης εδώ και πολλά χρόνια. Και συγκεκριμένα από το 1992.
Τονίζουν δε, ότι το μερίδιό του από τα έσοδα του Ομίλου αντιστοιχεί σε λιγότερο από το ¼, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των χρημάτων «μπαίνει» στις τσέπες των υπόλοιπων μελών της οικογένειας. Παράλληλα, εξηγούν ότι ο τίτλος του προέδρου είναι απλώς τιμητικός και εξυπηρετεί κυρίως εμπορικούς σκοπούς.
Όμως, η συνήθειά του να κλείνει συμφωνίες με χειραψίες και όχι γραπτά έγγραφα φαίνεται ότι προκαλεί προβλήματα, καθώς το ελβετικό δικαστήριο δεν έχει παραλάβει κάποιο αποδεικτικό στοιχείο για τους παραπάνω ισχυρισμούς.
Η δομή της «αυτοκρατορίας»
Ο Καστέλ, γιος μεταναστών από την Ισπανία, γεννήθηκε στο χωριό Μπερσόν της νοτιοδυτικής Γαλλίας. Εγκατέλειψε το σχολείο σε ηλικία 11 ετών, προκειμένου να εργαστεί σε έναν αμπελώνα κοντά στο Μπορντό μαζί με τον πατέρα του, Σαντιάγο. Μερικά χρόνια αργότερα, αυτός και τα αδέρφια του ξεκίνησαν το Castel Freres, την επιχείρηση κρασιού η οποία τώρα διευθύνεται από τους γιους του αδελφού του, Ανχέλ.
Το Castel Freres διαθέτει τουλάχιστον 20 αμπελουργικές ιδιοκτησίες στη Γαλλία, με περισσότερα από 2.470 στρέμματα. Κατέχει επίσης, περίπου 500 καταστήματα κρασιού «Nicolas» σε όλη τη χώρα, ενώ φέτος αποφάσισε να επεκταθεί, εξαγοράζοντας τον διανομέα αλκοόλ Vinatis.
Ωστόσο, τα πραγματικά χρήματα «βγαίνουν» από τις μπίρες και τα αναψυκτικά που διανέμει σε περισσότερες από 12 αφρικανικές χώρες. Με την είσοδό του στην «μαύρη ήπειρο» τη δεκαετία του ‘50, ο Καστέλ κατάφερε να καταστεί πρωτοπόρος, αποκτώντας το μονοπώλιο σε πολλές από τις χώρες δραστηριοποίησης. Η επιχείρηση εδράστηκε κυρίως σε ένα «κοκτέιλ» ιδιωτικοποιημένων, εξαγορασμένων ή νεόδμητων ζυθοποιιών, οι οποίες παράγουν και διανέμουν δεκάδες δημοφιλείς τοπικές μάρκες.
Η επιχείρηση στην Αφρική -με επικεφαλής τους γιους της εκλιπούσας αδερφής του, Πίλαρ– συνεργάζεται στενά με τον κολοσσό της μπίρας Anheuser-Busch InBev SA, ενώ μέχρι πρότινος εμφιάλωνε τα προϊόντα της Coca-Cola στην περιοχή.
Αγορές 1,1 δισ. χωρίς… δάνεια
Οι εταιρείες που σχετίζονται με τον Καστέλ, διαθέτουν σημαντικές εμπορικές συμμετοχές σε διάφορα ακίνητα στην Ισπανία και την Πορτογαλία. Κατά την τελευταία δεκαετία, δε, η Zambal Spain Socimi SA συγκέντρωσε ένα χαρτοφυλάκιο γραφείων και κτιρίων, αξίας 1,1 δισεκατομμυρίου ευρώ. Και το εντυπωσιακό της υπόθεσης είναι ότι δεν χρειάστηκε να λάβει τραπεζική χρηματοδότηση.
Οι επιχειρήσεις κρασιού και μπύρας λειτουργούν ως ξεχωριστές οντότητες από διαφορετικά άτομα της οικογένειας, ισχυρίζονται άνθρωποι που βρίσκονται κοντά στον Καστέλ. Όμως, αυτές οι οντότητες αλλάζουν διαρκώς έδρες (από Ελβετία σε Γιβραλτάρ κι από Λιχτενστάιν σε Σιγκαπούρη), κάτι που το 2017 κίνησε την υποψία των φορολογικών αρχών.
Μάλιστα, εικάζουν ότι ο Καστέλ, ο οποίος θεωρείται ο ιθύνων νους της όλης αυτοκρατορίας, έχει στην κατοχή του ένα δίκτυο 215 εταιρειών σε 40 διαφορετικές χώρες, χωρίς αυτό -φυσικά- να αντικατοπτρίζεται στις φορολογικές του δηλώσεις.
Διαβάστε ακόμη
Μουντιάλ 2022: Τι προβλέπει ο αναλυτής που είχε βρει τους νικητές το 2014 και 2018 (tweet)