Με αναστολή των προκαταβολών για την έναρξη των έργων στα πέντε από τα οκτώ κομμάτια του αυτοκινητόδρομου Πάτρα – Πύργος απαντά η νέα πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υποδομών υπό τον κ. Κώστα Καραμανλή, δείχνοντας τον δρόμο για τη στάση που θα κρατήσει στη μεγάλη εργολαβία ύψους 250 εκατ. ευρώ που σφράγισε την περίοδο διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ στα δημόσια έργα με πρωταγωνιστή τον όμιλο Καλογρίτσα.
Οι προκαταβολές καταβάλλονται με την έναρξη των εργασιών σε κάθε έργο και αντιστοιχούν στο 5% του προϋπολογισμού τους. Κρίθηκε λοιπόν απαραίτητο για να μη δημιουργηθούν τετελεσμένα, με επιστολή που εστάλη σε όλους τους αναδόχους στις 11 Ιουλίου (4 μέρες μετά τις εκλογές), να σταματήσει η πληρωμή του έργου.
Είναι σαφές ότι η υπόθεση ξεσηκώνει θύελλα αντιδράσεων από τους εργολάβους του αυτοκινητόδρομου, τα πέντε τμήματα του οποίου έχουν κυρωθεί από τη Βουλή σε τρείς διαφορετικούς αναδόχους (Intrakat, Ξανθάκης – ΙΝΤΕΡΚΑΤ, GD Infrastrutture).
Πληροφορίες αναφέρουν ότι ο νέος υπουργός Υποδομών και Μεταφορών σε συνεργασία με υπηρεσιακούς παράγοντες ζυγίζει τα υπέρ και τα κατά του Πάτρα – Πύργος, κρίνοντας ότι αν το έργο συνεχιστεί πιθανότατα οι επιπτώσεις για το δημόσιο συμφέρον να είναι πολύ μεγαλύτερες απ’ ό,τι αν ακυρωθεί.
Αλλωστε από την πρώτη στιγμή που αποφασίστηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ η σαλαμοποίηση του έργου, με σκοπό να δοθεί κατασκευαστικό αντικείμενο σε περισσότερες και μικρότερες τεχνικές εταιρείες, υπήρξαν στελέχη του υπουργείου που εναντιώθηκαν σε αυτό τον σχεδιασμό και ακόμη και σήμερα με την κατάληξη του διαγωνισμού θεωρούν ότι το Δημόσιο, ακόμη και αν το έργο προχωρήσει, θα μπει σε μεγάλες περιπέτειες.
Ωστόσο οριστικές αποφάσεις δεν έχουν ληφθεί, καθώς η αλλαγή σχεδιασμού θα πρέπει πρώτα να τύχει της έγκρισης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και αυτό είναι μια διαδικασία που θα πάρει χρόνο. Στις Βρυξέλλες έδωσε μάχη τα προηγούμενα χρόνια ο κ. Χρήστος Σπίρτζης για να δεχτούν τον τεμαχισμό της εργολαβίας και στο τέλος έδωσαν την έγκρισή τους αλλά με βαρύτατους όρους.
Για παράδειγμα, οποιαδήποτε επιπλέον δαπάνη για το έργο, ακόμη και λόγω της αρχαιολογίας, θα χρηματοδοτείται με εθνικούς πόρους.
Τρία είναι τα κυριότερα επιχειρήματα που προβάλλονται για να στηρίξουν την επιλογή της ακύρωσης του διαγωνισμού για το Πάτρα -Πύργος, η οποία ανατρέπει όλα τα δεδομένα:
1 Ακόμη και αν το έργο ξεκινήσει με τον υφιστάμενο σχεδιασμό, οι πέντε από τις οκτώ εργολαβίες δεν θα προλάβουν να τελειώσουν μέχρι τα τέλη του 2023, όταν ολοκληρώνεται η περίοδος χρηματοδότησης από το ΕΣΠΑ. Αυτό σημαίνει ότι η εργολαβία θα χρειαστεί εθνικούς πόρους για να ολοκληρωθεί.
2 Το κόστος των αποζημιώσεων για τους εργολάβους από την ακύρωση του έργου δεν θα ξεπεράσει, με βάση τα όσα ορίζει ο νόμος, το 5% του ανεκτέλεστου ποσού της σύμβασης, κάτι που μεταφράζεται σε 6,25 εκατ. ευρώ για τις πέντε εργολαβίες.
3 Υπολογίζεται ότι για να συμβασιοποιηθούν οι άλλες τρεις εργολαβίες που εκκρεμούν θα απαιτηθεί περίπου ένας χρόνος (με την πρόσκληση στον επόμενο υποψήφιο, τον χρόνο για την αιτιολόγηση της προσφοράς και τις προσφυγές που θα γίνουν). Αυτό σημαίνει ότι ακόμη και να τελειώσουν ως το τέλος του 2023 τα πέντε πρώτα τμήματα, ο δρόμος θα έχει φτάσει από την Πάτρα ως τη Βάρδα αντί να καλύψει περιοχές όπως η Κυλλήνη, η Αμαλιάδα και ο Πύργος. Θα έχει δηλαδή χρηματοδοτήσει η Ε.Ε. έναν αυτοκινητόδρομο για να εξυπηρετεί κάποια χωριά της Αχαΐας!
Από τη Βουλή έχουν κυρωθεί οι 5 από τις 8 συμβάσεις του Πάτρα – Πύργος, καθώς εκκρεμούν οι δύο εργολαβίες, στις οποίες προσωρινός ανάδοχος έχουν αναδειχθεί εταιρείες του ομίλου Καλογρίτσα που έχουν κηρυχθεί έκπτωτες λόγω αδυναμίας εξεύρεσης εγγυητικής, αλλά και μια τρίτη η οποία εκκρεμεί μετά από προσφυγή της Cyfield.
Ανάλογη πορεία αναμένεται να ακολουθήσει και ο διαγωνισμός για τον Βόρειο Οδικό Αξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) που δημοπρατήθηκε χωρίς οριστική χάραξη και μελετητική ωριμότητα.
Το έργο θεωρείται ότι για να φτάσει στο στάδιο της υποβολής προσφορών θα χρειαστεί τρία χρόνια!
Τόσο διάστημα εκτιμάται ότι απαιτείται για την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων που είναι αναγκαία για να προχωρήσει ο σχεδιασμός. Αξιοσημείωτο είναι ότι για την επικαιροποίηση της περιβαλλοντικής μελέτης για το αεροδρόμιο στο Καστέλι ο φάκελος έχει υποβληθεί από τον Σεπτέμβριο του 2017 στο ΥΠΕΝ και ακόμη δεν έχει εγκριθεί.
Σκανδαλώδεις παραλείψεις
Οι πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για το Πάτρα – Πύργος συμπίπτουν και με τις σκανδαλώδεις παραλείψεις για τον τρόπο με τον οποίο ασκείται ο έλεγχος στα δημόσια έργα.
Πολλοί στο υπουργείο αναρωτιούνται ποια υπηρεσία θα μπορέσει να επιβλέψει τους 8 διαγωνισμούς όταν «δεν είδε» ότι μέσα στο έργο, στην περιοχή μεταξύ Σαγαίικων και Βάρδας, υπάρχει μια ολόκληρη χωματερή με 50.000 τόνους αποβλήτων, υπόθεση για την οποία ασκήθηκε από τη Γενική Διεύθυνση Συγκοινωνιακών Εργων του υπουργείου Υποδομών μηνυτήρια αναφορά στον εισαγγελέα Πατρών – Πύργου
. Το ακόμη πιο τραγελαφικό εκτός από τα σκουπίδια είναι ότι έχουν αφαιρεθεί και υλικά από τα μεταβατικά επιχώματα των τεχνικών έργων που είχαν κατασκευαστεί προ δεκαετίας! Ούτε αυτό το είδε η υπηρεσία. Από τη σοβαρή αβλεψία της διοίκησης (ΕΥΔΕ Πελοποννήσου και Δυτικής Ελλάδας), το Δημόσιο για να προχωρήσει το έργο καλείται να πληρώσει στον εργολάβο (Ξανθάκης – ΙΝΤΕΡΚΑΤ) συμπληρωματική σύμβαση ύψους 2,5 εκατ. ευρώ για την απομάκρυνση της χωματερής.
Πρόκειται για την ίδια υπηρεσία που σε άλλο σκανδαλώδες έργο προηγούμενων ετών «αμέλησε» να ελέγξει τους λογαριασμούς από εργασίες που είχαν εκτελεστεί, με αποτέλεσμα ο εργολάβος να συμπεριλάβει μέσα σε αυτούς και υπέρογκες αμοιβές μηχανικών συνολικού ύψους 2 δισ. δραχμών!
Αυτές οι αμοιβές που δικαιολογήθηκαν ως αμοιβές μηχανικών 20ετούς εμπειρίας το 1998 δεν διορθώθηκαν έγκαιρα από την αρμόδια υπηρεσία, με αποτέλεσμα οι λογαριασμοί αυτοί να εγκριθούν αυτοδίκαια. Σήμερα για την υπόθεση έχει επιδικαστεί σε βάρος του Δημοσίου ιλιγγιώδη αποζημίωση από την οποία ο εργολάβος διεκδικεί επιπρόσθετους πόρους ύψους 54 εκατ. ευρώ.