Tης Μαριάννας Τζάννε

Σε μεγάλες περιπέτειες με κίνδυνο σοβαρού εκτροχιασμού από το χρονοδιάγραμμα παράδοσης του έργου αλλά και νέων διεκδικήσεων για αποζημιώσεις εκατομμυρίων από την πλευρά του αναδόχου λόγω καθυστερήσεων, μπαίνει και πάλι το μετρό Θεσσαλονίκης μετά τις αποκαλύψεις της κοινοπραξίας του έργου ότι στην Αττικό Μετρό λιμνάζουν συνολικά 302 μελέτες, που εμποδίζουν την πορεία και την εξέλιξη του έργου.

Η κοινοπραξία Άκτωρ –Selini-Impregilo-Hitachi που προ τετραετίας ανάστησε το νεκρό έργο της συμπρωτεύουσας, εισπράττοντας αποζημιώσεις από τις διαιτησίες άνω των 200 εκατομμυρίων ευρώ, κρούει με ηχηρό τρόπο το καμπανάκι για την ολοκλήρωση της κρίσιμης διαδρομής του έργου που δεν είναι άλλη από τις εργασίες που απαιτούνται για να λειτουργήσει το μετρό.

Σε τελευταία επιστολή της με ημερομηνία 13 Μαΐου, που αποκαλύπτουμε σήμερα, η κοινοπραξία κατηγορεί ευθέως την Αττικό Μετρό για συστηματική κωλυσιεργία στις συμβατικές της υποχρεώσεις που είναι η έγκριση των μελετών, παρά τις δεσμεύσεις όπως αναφέρει ότι θα ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της. Χαρακτηριστικό παράδειγμα των ρυθμών που ακολουθεί η Αττικό Μετρό, όπως επισημαίνεται είναι ότι για την μελέτη που αφορούσε το μετασχηματιστή έλξης, η έγκριση δόθηκε στις 8 Μαΐου του 2019 ενώ η αρχική υποβολή είχε γίνει προ τριετίας!

Mετά τους μουσαμάδες και τις κορδέλες για τους συρμούς και τους σταθμούς που βρέθηκαν στο επίκεντρο της επικοινωνιακής πολιτικής της κυβέρνησης για την υλοποίηση των μεγάλων έργων ακόμη και παραμονές των εκλογών, το μετρό της Θεσσαλονίκης βρίσκεται αντιμέτωπο με την πραγματικότητα που δεν είναι άλλη από την βεβαιότητα ότι το έργο δεν θα παραδοθεί το Νοέμβριο του 2020 όπως προβλέπει ο σχεδιασμός.

Την ίδια ώρα, μπλοκαρισμένες για διαφορετικούς λόγους παραμένουν και οι υπόλοιπες επεκτάσεις του μετρό της Αθήνας και του Πειραιά. Για την γραμμή 4 που θα συνδέσει το Γαλάτσι με το Γουδί, πέρα από τις προσφυγές για την συμμετοχή των υποψηφίων σε θέματα ανταγωνισμού, πίσω πηγαίνουν εκ νέου και οι πρόδρομες εργασίες. Πρόσφατα, με απόφαση της Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών προσφυγών, ανεστάλη η ανάθεση του έργου στην ΤΕΡΝΑ.

Ούτε όμως οι τρεις σταθμοί του μετρό για Πειραιά (Αγία Βαρβάρα, Κορυδαλλός, Νίκαια) που ήταν προγραμματισμένοι να παραδοθούν στο επιβατικό κοινό μέσα στο μήνα είναι έτοιμοι, μεταθέτοντας το χρονοδιάγραμμα για το Φθινόπωρο σύμφωνα με το καλό σενάριο.
 
Σφυροκόπημα από τον ανάδοχο
 
«Όπως γνωρίζετε όλες οι ως άνω μελέτες είναι ιδιαιτέρως σημαντικές για την εξέλιξη του έργου με αποτέλεσμα περεταίρω καθυστερήσεις στην έγκρισή τους, που λαμβανομένης υπόψη της μέχρι σήμερα συνεχιζόμενης πρακτικής σας θεωρούνται πλέον βέβαιες, να είναι κρίσιμες για τον προγραμματισμό της προμήθειας και εγκατάστασης των απαιτούμενων υλικών και εξοπλισμού των ηλεκτρομηχανολογικών εργασιών και συστημάτων και κατά συνέπεια για την ολοκλήρωση της κρίσιμης διαδρομής εν γένει, η οποία αναπόφευκτα διακυβεύεται για λόγους που δεν ανάγονται ολωσδιόλου σε υπαιτιότητα και ευθύνη της κοινοπραξίας μας αλλά οφείλονται σε αποκλειστική υπαιτιότητά σας», αναφέρει στην επιστολής της, η κοινοπραξία του έργου.

Στην Αττικό Μετρό παραδέχονται ότι το πρόβλημα με την έγκριση των μελετών είναι υπαρκτό. Ωστόσο όπως αναφέρουν πρόκειται για ένα γιγαντιαίο έργο, για το οποίο το σύνολο των τευχών και των σχεδίων των μελετών φτάνει τις 30.000.

«Λόγω των συμβατικών καθυστερήσεων που είχε το έργο της Θεσσαλονίκης, οι μελέτες βγήκαν εκτός προγραμματισμού και έπεσε ένας μεγάλος όγκος σε χρονικό διάστημα μικρότερο από το προβλεπόμενο, με αποτέλεσμα να παρατηρούνται κάποιες καθυστερήσεις» αναφέρει o διευθύνων σύμβουλος της Αττικό Μετρό κ. Θεόδωρος Παπαδόπουλος. Ο ίδιος πάντως επιμένει ότι μέχρι στιγμής οι καθυστερήσεις αυτές δεν μεταβάλλουν το αρχικό χρονοδιάγραμμα του έργου.

Ένα επιπρόσθετο στοιχείο που συνηγορεί στις καθυστερήσεις μελετών, όπως αναφέρουν στο μετρό, είναι ότι πολλές εξ αυτών δεν είναι πλήρεις και χρειάζεται να επανυποβληθούν και να συμπληρωθούν για να εγκριθούν. Στις αιτίες των καθυστερήσεων θα πρέπει να προστεθεί και ο παράλληλος όγκος δουλειάς για την προετοιμασία της γραμμής 4 του μετρό της Αθήνας που απορρόφησε ένα μεγάλο κομμάτι του μελετητικού δυναμικού της εταιρείας.

Μολονότι όμως το θέμα των μελετών υπήρξε από την αρχή του έργου η Αχίλλειος πτέρνα, στην Αττικό Μέτρο δεν έχουν καταφέρει να βρουν ακόμη ένα καλύτερο βηματισμό, με αποτέλεσμα το έργο να καθυστερεί και να καλλιεργούνται βάσιμοι λόγοι για νέες απαιτήσεις από την πλευρά αναδόχου.
Υπενθυμίζεται ότι η Αττικό Μετρό έχει χρυσοπληρώσει τις καθυστερήσεις μελετών και στο παρελθόν (την περίοδο 2008-2009) καταβάλλοντας στην κοινοπραξία του έργου παχυλές αποζημιώσεις που επιδίκασαν οι δεκάδες διαιτησίες στις οποίες είχε προσφύγει ο ανάδοχος.

Πάντως, οι αδικαιολόγητες όπως χαρακτηρίζονται από τον ανάδοχο του έργου καθυστερήσεις έχουν ήδη οδηγήσει σε αίτημα χορήγησης παράτασης της «Αποκλειστικής Τμηματικής Προθεσμίας 7» για την παράδοση του Αμαξοστασίου του μετρό κατά 184 ημερολογιακές μέρες. Είναι σαφές ότι αν χορηγηθεί (κατά την Αττικό Μετρό η παράταση θα είναι μικρότερη) θα επηρεάσει συνολικά την πορεία του έργου. Υπενθυμίζεται ότι στο αμαξοστάσιο σύμφωνα με το σχεδιασμό θα εγκατασταθεί ο συρμός για να ξεκινήσει η δοκιμαστική λειτουργία του μετρό, που η διοίκηση της Αττικό Μετρό τοποθετεί τον επόμενο Σεπτέμβριο. Μέχρι στιγμής στον τομέα της επιδομής (ράγες) έχει εγκατασταθεί το 30% ωστόσο από την εταιρεία σημειώνουν ότι για να ξεκινήσουν οι δοκιμές αρκεί να κατασκευαστεί η επιδομή μέχρι το σταθμό Συντριβάνι και όχι στο σύνολο του έργου.
 
 
Γρίφος και ο σταθμός της Βενιζέλου
 
Προβληματισμός εξακολουθεί να υπάρχει και για το σταθμό της Βενιζέλου για τον οποίο η Αττικό Μετρό λόγω των σημαντικών αρχαιοτήτων που έχουν βρεθεί ακολουθεί μια ξεχωριστή πορεία, εντελώς αποκομμένη από την βασική γραμμή του μετρό. Με βάση τους σχεδιασμούς που θα πρέπει να σημειώσουμε ότι χαρακτηρίζονται από μεγάλη… ευελιξία, η παράδοση του έργου τοποθετείται για το 2024. Μέχρι τότε εφόσον λειτουργήσει η βασική γραμμή, οι συρμοί θα διέρχονται την Βενιζέλου, δίχως να σταματούν. Σήμερα, οι αρχαιότητες που έχουν εντοπιστεί στην περιοχή σκεπάστηκαν με άμμο, προκειμένου να προχωρήσουν οι εργασίες για την κατασκευή της πλάκας.

Στην Αττικό Μετρό μιλούν για μια σύνθετη λύση με πολλές τεχνικές δυσκολίες αφού στην πραγματικότητα θα κατασκευαστεί ένα σταθμός μέσα σε αρχαιολογικό χώρο. Αυτή την περίοδο εκπονούνται οι οριστικές μελέτες του β΄σταδίου, ώστε να προχωρήσει η συμπληρωματική σύμβαση για την κατασκευή του έργου και στην συνέχεια η μελέτη εφαρμογής. Το κόστος του έργου κατά τον κ. Παπαδόπουλο θα είναι κάτω από 50 εκ. ευρώ.   
 
Οι εξελίξεις στην γραμμή 4 και στον Πειραιά
 
 
Και ενώ αυτά συμβαίνουν στην Θεσσαλονίκη, εκτός χρονοδιαγράμματος βγαίνουν αντίστοιχα και οι επεκτάσεις του μετρό προς Πειραιά. Στην Αττικό Μετρό αποδίδουν την μετάθεση στην παράδοση των τριών σταθμών σε δικαστικές εμπλοκές που συνδέονται με τα σύστημα ελέγχου BACS (Building Automation Control System). Η κοινοπραξία όμως που κατασκευάζει το έργο (AVAX – GHELLA SPA – ALSTOMTRANSPORT SA) χωρίς να παραγνωρίζει την σημασία των συστημάτων αυτών αλλά και του εξοπλισμού της εγκατάστασης του ηλεκτρονικού κομίστρου που επίσης δεν είναι έτοιμο, αποδίδει τις μεγαλύτερες ευθύνες στην καθυστέρηση των μελετών. Όπως αναφέρεται μόνο για την μετατόπιση του σταθμού του Πειραιά υπήρξε καθυστέρηση στην έγκριση μελετών 2,5 ετών!

Δεν είναι τυχαίο ότι για το έργο έχουν δρομολογηθεί διαιτησίες για αξιώσεις αρκετών εκατομμυρίων ευρώ. Με βάση το νεότερο σενάριο οι τρεις σταθμοί που ήταν προγραμματισμένο να παραδοθούν εντός Ιουνίου, καταβάλλεται προσπάθεια να ολοκληρωθούν μέσα στο Φθινόπωρο. Για τους υπόλοιπους (Μανιάτικα, Πειραιάς, Δημοτικό Θέατρο) υπολογίζεται να παραδοθούν τέλη του 2021, όταν ο ανάδοχος εγκαταστάθηκε στο έργο το 2013.

Προς ακύρωση ο διαγωνισμός για τις πρόδρομες εργασίες της γραμμής 4
 
Σε ότι αφορά το μεγάλο έργο την γραμμή 4 του μετρό ύψους 1,5 δισ. ευρώ, στόχος της Αττικό Μετρό είναι να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση των τεχνικών προσφορών και των δικαιολογητικών έως τα τέλη του μήνα.
Στην εταιρεία επαναξιολογούν το διαγωνισμό για τις πρόδρομες εργασίες που προβλέπει την μετακίνηση των δικτύων κοινής ωφέλειας, των αρχαιολογικών εργασιών και των κυκλοφοριακών παρακάμψεων. Για το έργο συνολικού ύψους περίπου 50 εκ. ευρώ, το οποίο έχει κολλήσει σε προσφυγές, στην Αττικό μετρό αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο ακόμη και της κατάργησής του με την ενσωμάτωση όλων των αναγκαίων εργασιών στην κύρια σύμβαση.