Τις τελευταίες 48 ώρες ο κόσμος έχει ανατραπεί. Οι μετοχές των εταιρειών τεχνολογίας στη Wall Street έχασαν 1 τρισεκατομμύριο δολάρια περίπου, με τον Nasdaq να καταβαραθρώνεται κατά 5,6% στην χειρότερη ημερήσια πτώση του εδώ και μια τετραετία. Μόνο η Nvidia είδε τη μετοχή της να κατρακυλάει κατά 17% την περασμένη Δευτέρα και την χρηματιστηριακή της αξία να συρρικνώνεται κατά 589 δισ. δολάρια, κατά 2,5 φορές δηλαδή το ελληνικό ΑΕΠ.

Πέρα από τις αγορές, η συγκλονιστική ανατροπή στα μέχρι τώρα δεδομένα της ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης είναι ότι οι αμφισβητούνται πλέον τα πρωτεία των Ηνωμένων Πολιτειών. Δεν είναι κατ’ ανάγκην πλέον ο μοναδικός «θεματοφύλακας» και ηγέτης της AI, όπως οι Αμερικανοί ισχυρίζονται. Κι αυτό οφείλεται σε έναν άγνωστο μέχρι τώρα Κινέζο επιχειρηματία: ο 40χρονος Λιάνγκ Γουενφέγκ, ιδρυτής και CEO της DeepSeek είναι ο υπεύθυνος για την ανατροπή αυτή, όπως και για το «λουτρό αίματος» στη Wall Street.

Είναι ο άνθρωπος που αφού ίδρυσε την DeepSeek, μέσα σε 15 μήνες κατάφερε όχι μόνο να ταρακουνήσει την Silicon Valley, αλλά και να κάνει όλους τους «παραδοσιακούς» Αμερικανούς επιχειρηματίες της AI να αναρωτιούνται πώς πέτυχε με τόσο περιορισμένους πόρους, όπως ισχυρίζεται, της τάξης των 5,6 εκατ. δολαρίων να παρουσιάσει παρόμοια αποτελέσματα με τους κολοσσούς των ΗΠΑ που ξοδεύουν δισεκατομμύρια δολάρια για να προχωρήσουν τις επιδόσεις τους και να ηγεμονεύσουν στην πιο απαιτητική αγορά.

Ποιος είναι όμως, ο άνθρωπος που αμφισβητεί τις υπερδυνάμεις της τεχνητής νοημοσύνης και την κυριαρχία των ΗΠΑ, αποδεικνύοντας ότι φτάνει σε λίγους μόλις μήνες και με ελάχιστες συγκριτικά δαπάνες, με το πρόγραμμα της DeepSeek, R1 σε άκρως ανταγωνιστικό, παρόμοιο ή υπέρτερο αποτέλεσμα από τις αμερικανικές εταιρείες; Και που ανάγκασε και τον Ντόναλντ Τραμπ να πει ότι είναι μια ευχάριστη εξέλιξη, καθώς αποδεικνύει πως δεν χρειάζεται να επενδυθούν πολλά χρήματα για την ανάπτυξη της AI, ενώ μόλις τρεις ημέρες νωρίτερα κομπορρημονούσε για το πακέτο του μισού τρισ. δολαρίων, που αφορά το «όραμα» κοινοπραξίας της OpenAI, της Oracle και της ιαπωνικής SoftBank, το Stargate, που όμως θα χρειαστεί και τέσσερα χρόνια για να υλοποιηθεί, χώρια η δυσαρέσκεια του Ίλον Μασκ; Ενώ η DeepSeek ήδη τρέχει;

Σύμβολο εθνικής υπερηφάνειας για την Κίνα

Ο Λιάνγκ Γουενφένγκ θεωρείται σήμερα στην Κίνα κάτι σαν «εθνικός ήρωας» και σύμβολο εθνικής υπερηφάνειας. Γίνεται δεκτός κατ’ ιδίαν από τον πρωθυπουργό, Λι Κιάνγκ, νο2 στην κινεζική κυριαρχία. Και συμμετέχει, υπό την προεδρία του Κιάνγκ, σε συσκέψεις κορυφής (σ.σ. ο μόνος από το χώρο της τεχνητής νοημοσύνης) μαζί με άλλους κορυφαίους Κινέζους επιχειρηματίες και τεχνοκράτες, από διάφορους παραγωγικούς κλάδους, την εκπαίδευση, την υγεία και τον πολιτισμό-αθλητισμό, για τη διαμόρφωση της «στρατηγικής της χώρας απέναντι στις νέες κύριες τεχνολογικές προκλήσεις», στόχο για τον οποίο, σύμφωνα με τους Financial Times, «εκλήθησαν άπαντες να εντείνουν τις δυνάμεις τους».

Συγχρόνως, σε επίπεδο επιχειρηματικής ευφυΐας θεωρείται ο Κινέζος Σαμ Άλτμαν. Αν και πολλοί αμφισβητούν τον τρόπο με τον οποίο η Κίνα έχει προχωρήσει στην τεχνητή νοημοσύνη, παρά τις προσπάθειες των Ηνωμένων Πολιτειών να περιορίσουν την παροχή τσιπ υψηλής ισχύος AI στον μεγάλο ανταγωνιστή της για την παγκόσμια οικονομική και εμπορική κυριαρχία, -επικαλούμενες ανησυχίες για την εθνική ασφάλεια-, η εκτόξευση της αποδοχής του DeepSeek δείχνει πόσο καινοτόμες τεχνικές και οικονομικά αποδοτικές λύσεις μπορεί να είναι τελικά το κυριότερο στοιχείο που χρειάζεται κάποιος -σίγουρα ιδιοφυής πάντως- επιχειρηματίας για να δημιουργήσει ένα προϊόν κορυφαίας κλάσης.

Από μια πόλη «πέμπτης κατηγορίας» στο κορυφαίο πανεπιστήμιο

Σε αντίθεση με τους επιχειρηματίες- «αστέρες» της Silicon Valley, που έχουν ισχυρό υπόβαθρο στην τεχνολογία, ο Γουενφένγκ προέρχεται από τον κόσμο της οικονομίας και της αγοράς. Την -θεωρητική- αδυναμία του στην βαθύτερη γνώση των τεχνολογικών αιχμής, πόσο μάλλον στην τεχνητή νοημοσύνη, την μετέτρεψε σε «όπλο» κινούμενος με δοκιμασμένα αλλά και καινοφανή οικονομικά μοντέλα, όπως και πέραν αυτών διαθέτοντας και ένα προσωπικά αναπτυγμένο αισθητήριο να αναλύει, να ερμηνεύει, αλλά και να προβλέπει τις τάσεις της αγοράς. Όλα αυτά, κάνουν το επιστημονικό και επιχειρηματικό του προφίλ, ακόμα πιο ενδιαφέροντα.

Ο Γουενφένγκ γεννήθηκε το 1985 στο Γκουανγκντόνγκ. Μια «πόλη πέμπτης κατηγορίας», όπως ο ίδιος το χαρακτήρισε σε μια συνέντευξή τον περασμένο Ιούλιο, αλλά που δημοσιεύθηκε μόλις πριν λίγες εβδομάδες. Ο πατέρας του ήταν δάσκαλος σε δημοτικό σχολείο.

Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Ζεγιάνγκ, ένα από τα παλαιότερα (ιδρύθηκε το 1897) και καλύτερα πανεπιστήμια της Κίνας, στην 12 εκατομμυρίων κατοίκων πόλη Χανγκζού. Εκεί και η έδρα των επιχειρήσεων του σήμερα. Πτυχιούχος ηλεκτρονικός μηχανικός απο το 2007 και με μάστερ στην πληροφορική και τα δίκτυα επικοινωνίας από το 2010. Προπομπός των όσων σπουδαίων θα ακολουθούσαν από πλευράς του, η μεταπτυχιακή του διατριβή. Τίτλος της: “Research on target tracking algorithm based on low cost PTZ camera” (λέξεις κλειδιά: έρευνα, αλγόριθμοι, μικρό κόστος, ρομποτική κάμερα).

Το εν λόγω Πανεπιστήμιο θεωρείται «φυτώριο» τεχνοκρατών αλλά και επιχειρηματικών ταλέντων. Είναι ένα από αυτά που προμηθεύουν με ταλέντα τις εταιρείες του Γουενφένγκ. Εκεί ο ίδιος γνώρισε και τον μεγαλύτερό του Κόλιν Χουάνγκ Ζενγκ, μετέπειτα ιδρυτή και (πρώην) CEO του κολοσσού του ηλεκτρονικού εμπορίου Pinduoduo, από τους πλουσιότερους ανθρώπους σήμερα στον πλανήτη. Διδάχτηκε πολλά απ’ αυτόν.

Στην περίοδο που ξέσπασε και εξελίχθηκε η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση λόγω της κατάρρευσης της Lehman Brothers, τέλη του 2008, ο Χουενφένγκ σχημάτισε μια ομάδα με τους συμφοιτητές του για τη συγκέντρωση δεδομένων που σχετίζονται με τις χρηματοπιστωτικές αγορές. Με την ίδια ομάδα ερεύνησαν ποσοτικές συναλλαγές χρησιμοποιώντας μηχανική μάθηση και άλλες τεχνολογίες.

Το hedge fund High-Flyer

Αμέσως μετά, ξεκίνησε να ιδρύει διάφορες εταιρείες, σημαντικότερη των οποίων, μαζί με δυο συναδέλφους του, τον Φεβρουάριο του 2016, η Ningbo High-Flyer Quantitative Investment Management Partnership, ένα hedge fund, που χρηματοδοτούσε επενδυτικά projects, βασισμένα στη χρήση ανώτερων μαθηματικών και τεχνητής νοημοσύνης.

Το 2019, συνίδρυσε την Zhejiang High-Flyer AI, εταιρεία για την έρευνα σχετικά με τους αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης και τις βασικές εφαρμογές τους. Έχοντας το δικό του μοντέλο-πηγή χρηματοδότησης, με συγκεντρωμένα κεφάλαια περίπου 14 εκατ. δολαρίων και επικεντρώνοντας στο ενδιαφέρον του να προβλέψει τις τάσεις της αγοράς χρησιμοποιώντας την τεχνητή νοημοσύνη, προχώρησε σε projects AI χωρίς να πιέζεται από εξωτερικούς επενδυτές και άλλους παράγοντες, δίνοντας αποκλειστική προτεραιότητα στη μακροπρόθεσμη έρευνα και ανάπτυξη. Και έχτισε περιουσία, χρησιμοποιώντας τεχνητή νοημοσύνη και μαθηματικούς αλγόριθμους για να εντοπίσει μοτίβα που σχετίζονται ή και θα μπορούσαν να επηρεάσουν να επηρεάσουν τις τιμές των μετοχών και να οδηγήσουν επομένως σε κερδοφόρες τοποθετήσεις.

Ωστόσο, το 2021, το fund του Γουένφενγκ ξεκίνησε να αγοράζει χιλιάδες κάρτες γραφικών Nvidia ως μέρος ενός δευτερεύοντος έργου τεχνητής νοημοσύνης, πολύ πριν μάλιστα η κυβέρνηση Μπάιντεν αρχίσει να περιορίζει την προμήθεια τσιπ AI στην Κίνα. Κανείς δεν καταλάβαινε τότε το γιατί το έκανε. Οι γνώστες της βιομηχανίας της AI, πίστευαν ότι πρόκειται απλώς για «εκκεντρικές ενέργειες» ενός δισεκατομμυριούχου που αναζητούσε ένα νέο χόμπι.

«Όταν τον γνωρίσαμε για πρώτη φορά, ήταν ένας πολύ νευρικός τύπος, με… άθλιο κούρεμα που μιλούσε συνεχώς για τη δημιουργία ενός cluster 10.000 chips για να εκπαιδεύσει τα δικά του μοντέλα. Δεν τον πήραμε στα σοβαρά» δήλωσε στους Financial Times ένας επιχειρηματίας που όμως, συνεργάστηκε αργότερα μαζί του. «Δεν μπορούσε να διατυπώσει ξεκάθαρα το όραμά του, εκτός από το να πει: ‘Θέλω να το φτιάξω και θα γίνει ένας game changer’. Εμείς πιστεύαμε ότι αυτό ήταν δυνατό μόνο από γίγαντες όπως η ByteDance και η Alibaba».

Η στρατηγική του για την DeepSeek

Κι όμως ο Γουενφένγκ το πέτυχε τελικά. Ήταν παθιασμένος με την τεχνητή νοημοσύνη και την ιδέα ότι θα μπορούσε να αντιρροπήσει την τεχνολογικά εξελιγμένη, πλην αγρίως κοστοβόρα αμερικανική πρωτοπορία στον τομέα. Συμμετείχε ο ίδιος προσωπικά στην εκκίνηση, με επίμονη εστίαση στην έρευνα και την ανάπτυξη.

Οραματίστηκε μια νέα εταιρεία ως έναν εγχώριο ηγέτη στην AI, που θα μπορούσε να ανταγωνιστεί όμως όχι μόνο τις μεγαλύτερες εταιρείες τεχνολογίας της Κίνας, αλλά και τους αμερικανικούς κολοσσούς. Το ότι ο ίδιος ήταν ουσιαστικά εξωτερικός παράγοντας στον τομέα της AI, αντί για μειονέκτημα, αποδείχθηκε μια απρόσμενη πηγή δύναμης, όταν το 2023 δημιούργησε την DeepSeek, ως παρακλάδι του τμήματος AI του hedge fund του, Zhejiang High-Flyer Asset Management.

Και πήγε σε αυτήν αφενός τα καλύτερα στελέχη που είχε από το hedge fund του, αφετέρου στρατολόγησε κορυφαία νεαρά ταλέντα από διάφορα κινεζικά πανεπιστήμια και δεν κοίταξε εκτός χώρας. Τους πρόσφερε όμως, μισθούς ισοδύναμους με αυτούς που πληρώνει και ο κολοσσός της ByteDance, ιδιοκτήτριας του TikTok.

Αυτή η στρατηγική ήταν που τον βοήθησε τελικά να προσελκύει τα καλύτερα ταλέντα της πατρίδας του, που μπορεί να μην έχουν ευρεία εμπειρία στον τομέα της AI, αλλά διαθέτουν τις τεχνικές δεξιότητες που απαιτούνται για την ανάπτυξη της εξαρχής. Έτσι την ώρα, που η Ουάσιγκτον απαγόρευε στην Nvidia να εξάγει τα πιο ισχυρά της τσιπ στην Κίνα και οι κινεζικές εταιρείες AI αναγκάζονταν να βρουν καινοτόμους τρόπους για να μεγιστοποιήσουν την υπολογιστική ισχύ ενός περιορισμένου αριθμού τσιπ, η ομάδα του ήξερε ήδη πώς να λύσει το πρόβλημα.

Και σήμερα, «οι μηχανικοί της DeepSeek ξέρουν πώς να ξεκλειδώσουν τις δυνατότητες αυτών των GPU, ακόμα κι αν δεν είναι τελευταίας τεχνολογίας», δήλωσε ένας ερευνητής τεχνητής νοημοσύνης κοντά στην εταιρεία.

Μια «πανεπιστημιούπολη για σοβαρούς ερευνητές»

Τα γραφεία της DeepSeek στην Χανκτζού και στο Πεκίνο μοιάζουν σαν μια μικρή πανεπιστημιούπολη για σοβαρούς ερευνητές. Η ομάδα του Γοευνφένγκ πιστεύει στο όραμα του ιδρυτή: να δείξει στον κόσμο ότι οι Κινέζοι μπορούν να είναι δημιουργικοί και να χτίσουν κάτι από το μηδέν. Να μην είναι «ακόλουθοι» των ΗΠΑ
Η DeepSeek ισχυρίστηκε ότι χρησιμοποίησε μόλις 2.048 Nvidia H800 και 5,6 εκατομμύρια δολάρια για να εκπαιδεύσει ένα μοντέλο με 671 δισεκατομμύρια παραμέτρους, ένα κλάσμα όσων ξόδεψαν OpenAI και Google για την εκπαίδευση μοντέλων συγκρίσιμου μεγέθους.

Το πρώτο μοντέλο AI της εταιρείας, το DeepSeek Coder, κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 2023 ως μοντέλο ανοιχτού κώδικα σχεδιασμένο για εργασίες κωδικοποίησης. Ακολούθησαν το DeepSeek LLM, τον Μάιο του 2024 το DeepSeek-V2, που έτυχε καλής αποδοχής λόγω ισχυρής απόδοσης και χαμηλού κόστους του, προκαλώντας σάλο στην κινεζική αγορά AI, πυροδοτώντας πόλεμο τιμών που ανάγκασε γίγαντες τεχνολογίας, όπως οι ByteDance, Tencent, Baidu και Alibaba, να μειώσουν τις τιμές των μοντέλων AI για να παραμείνουν ανταγωνιστικοί.

Ακολούθησε το DeepSeek-Coder-V2, πολύ πιο προηγμένο μοντέλο με 236 δισεκατομμύρια παραμέτρους, ενώ τα τελευταία μοντέλα DeepSeek-V3 και κυρίως DeepSeek-R1, καθιέρωσαν περαιτέρω το DeepSeek ως κορυφαίο ερευνητικό εργαστήριο τεχνητής νοημοσύνης στην Κίνα. Το R1, που κυκλοφόρησε πριν λίγες ημέρες, επικεντρώθηκε σε εργασίες συλλογισμού και αμφισβήτησε το μοντέλο GPT-4 του OpenAI με τις προηγμένες δυνατότητές του. Σε ελάχιστο χρόνο, η εφαρμογή DeepSeek έφτασε στην κορυφή του καταστήματος εφαρμογών των ΗΠΑ, εκθρονίζοντας το ChatGPT.

Οι ειδικοί βλέπουν ήδη τη στρατηγική του Γουενφένγκ αποτελεσματική, καθώς βάζει την Κίνα στον παγκόσμιο χάρτη τεχνητής νοημοσύνης, ενώ είναι οικονομικά αποδοτική. Η επιτυχία του αποδίδεται σε κάτι που ονομάζεται ενισχυτική μάθηση, μια έννοια όπου τα μοντέλα AI μαθαίνουν μέσω δοκιμών και σφαλμάτων και αυτοβελτιώνονται μέσω αλγορίθμων. Αυτή η προσέγγιση μοιάζει πολύ με το πώς μαθαίνουν οι άνθρωποι μέσω της εμπειρίας τους. Ουσιαστικά, τα μοντέλα της DeepSeek μαθαίνουν αλληλεπιδρώντας με το περιβάλλον και λαμβάνοντας σχόλια με βάση τις ενέργειές τους. Αυτό κάνει τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης να βελτιώνονται με συλλογισμό και να μπορούν να λύνουν πολύπλοκα προβλήματα.

Επειδή οι τεχνικές του DeepSeek απαιτούν σημαντικά λιγότερη υπολογιστική ισχύ για εκπαίδευση, αυτό είχε ως αποτέλεσμα χαμηλότερο κόστος. Επιπλέον, είναι ανοιχτού κώδικα, σε αντίθεση με τα κλειστά μοντέλα της OpenAI και της Google, άρα άλλες εταιρείες, ειδικά μικροί προγραμματιστές, μπορούν να βασιστούν σε αυτό και να το βελτιώσουν χωρίς να πληρώσουν τέλη άδειας χρήσης. Οι δυνατότητες είναι τεράστιες. Αντί να αναπτύσσουν τα δικά τους μοντέλα, οι εταιρείες μπορούν να τροποποιήσουν και να αναπτύξουν τα μοντέλα του DeepSeek με ένα κλάσμα του κόστους. Και αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στη μαζική υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης, με τα μοντέλα της, πιο προσιτά σε μικρές επιχειρήσεις και εταιρείες που μπορεί να μην έχουν μεγάλους προϋπολογισμούς ή την τεχνογνωσία για την ανάπτυξη αποκλειστικών λύσεων.

Διαβάστε ακόμη 

Αντικειμενικές: «Στα αζήτητα» οι ενστάσεις και εισηγήσεις για μειώσεις

Ανατροπές ξανά στα telecoms: Νέοι CEOs, νέοι «παίκτες» και κόντρες

Σπίτι μου 2: Σχέδιο πιλότος για την ολιστική λιανική της Attica Bank

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα