Κάθε φθινόπωρο, τα χωράφια του κρόκου στην περιοχή της Κοζάνης γεμίζουν από εργάτες γης που βοηθούν τους παραγωγούς να μαζέψουν τη σοδειά τους. Φέτος, ήταν ελάχιστοι. Οι περισσότεροι παραγωγοί μάζεψαν τη σοδειά με τις οικογένειές τους, καθώς δεν χρειάστηκαν περισσότερη βοήθεια. Η σοδειά ήταν αισθητά μειωμένη- ίσως η χαμηλότερη που έχει καταγραφεί ποτέ στα 50 χρόνια λειτουργίας του Συνεταιρισμού Κροκοπαραγωγών Κοζάνης.
«Είναι αλήθεια ότι η φετινή σοδειά ήταν πολύ κακή» παραδέχεται στο newmoney ο πρόεδρος του Αναγκαστικού Συνεταιρισμού Κροκοπαραγωγών Κοζάνης των Κρόκου, Βασίλης Μητσόπουλος. «Γεγονός που μπορούμε να το αποδώσουμε μόνο στην κλιματική αλλαγή. Την περίοδο της συγκομιδής- τον Οκτώβριο- είχαμε πολύ υψηλές θερμοκρασίες, κοντά στους 30 βαθμούς, φαινόμενο πρωτοφανές για την περιοχή της Κοζάνης. Ο κρόκος είναι φθινοπωρινό άνθος. Ανθίζει όταν μικραίνουν οι μέρες και δροσίζει ο καιρός. Φέτος δεν είχαμε φθινόπωρο και κατ’ επέκταση δεν είχαμε και ανθοφορία».
Η στρεμματική απόδοση έπεσε, φέτος, στα 200 γραμμάρια ανά στρέμμα από τα 500-600 γραμμάρια που συγκεντρώνονται σε μία μέση χρονιά. Αποτέλεσμα αυτού είναι να εκτοξευτούν οι τιμές. Οι παραγωγοί της Κοζάνης πουλάνε φέτος κατά 20% ακριβότερα, περίπου 1.500-1.600 ευρώ το κιλό.
«Οι τιμές είναι πολύ υψηλές» αναφέρει ο Β. Μητσόπουλος. «Καθώς οι ποσότητες δεν επαρκούν για να καλύψουμε όλο το πελατολόγιό μας, επιλέγουμε να πουλήσουμε στους πελάτες που μπορούν να πληρώνουν περισσότερα. Προσπαθούμε, βέβαια, να κρατήσουμε όλο το πελατολόγιό μας ευχαριστημένο, όμως φέτος με τη συγκομιδή που είχαμε, δεν είναι εφικτό.»
«Το χρυσάφι της ελληνικής γης»
Ο κρόκος Κοζάνης ή η ελληνική ζαφορά (saffron) – προϊόν ΠΟΠ– είναι ένα από τα πιο εξωστρεφή ελληνικά αγροτικά προϊόντα με περίπου 70% της παραγωγής να πωλείται σε αγορές upmarket του εξωτερικού. Μέχρι τώρα εξασφάλιζε ένα καλό και σταθερό εισόδημα στα 1.000 μέλη του Αναγκαστικού Συνεταιρισμού Κροκοπαραγωγών Κοζάνης.
Ωστόσο -και παρά την αυξημένη τιμή πώλησης- η μείωση της απόδοσης μπορεί να καταστήσει την καλλιέργεια μη συμφέρουσα. Πρακτικά οι παραγωγοί δεν μπορούν να κάνουν τίποτα απέναντι στις αυξημένες θερμοκρασίες, που διαταράσσουν τον κύκλο ζωής και ανθοφορίας του φυτού. Οι άνθρωποι του Συνεταιρισμού δεν κρύβουν την ανησυχία τους.
«Τα φυτά δεν χάνονται, αλλά μπορεί να μην αποδίδουν αρκετά ώστε να έχουν εμπορικό ενδιαφέρον. Αυτό που φοβόμαστε είναι μήπως οι χαμηλές αποδόσεις οδηγήσουν τους καλλιεργητές σε άλλες καλλιέργειες » προειδοποιεί ο Β. Μητσόπουλος.
Πλήγμα και στην Ισπανία
Στην Ισπανία, τα τελευταία χρόνια οι 200 παραγωγοί της Λα Μάντσα, των οποίων ο κρόκος έχει καθεστώς προστατευόμενης προέλευσης, βλέπουν τις καλλιέργειες τους να υφίστανται τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Όπως κατήγγειλαν σε πρόσφατες κινητοποιήσεις τους, οι υψηλότερες θερμοκρασίες και οι λιγότερες βροχοπτώσεις σημαίνουν ότι η ανθοφορία γίνεται όλο και πιο αργά κάθε χρόνο και οι αποδόσεις μειώνονται σημαντικά.
Το 2022 ήταν μία ιδιαίτερα κακή χρονιά και για τους Ισπανούς καλλιεργητές. Πήραν παραγωγή 350 γραμμάρια ανά στρέμμα, όταν το 2020 είχαν παραγωγή 625 γραμμαρίων ανά στρέμμα και το 2018 είχαν πετύχει ποσότητες- ρεκόρ 915 γραμμαρίων ανά στρέμμα.
Όπως σημειώνει ο κ. Μητσόπουλος τα μεγάλα προβλήματα τα αντιμετωπίζουν οι παραγωγοί στην Ευρώπη. Σε χώρες όπως Ιράν, Μαρόκο και Αφγανιστάν δεν έχουν αναφερθεί ανάλογα προβλήματα.
Η Ευρώπη «φλέγεται»
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό, οι θερμοκρασίες στην Ευρώπη αυξήθηκαν με ρυθμό διπλάσιο από τον παγκόσμιο μέσο όρο – υψηλότερα από ότι σε οποιαδήποτε άλλη ήπειρο. Μεταξύ 1991 και 2021, οι θερμοκρασίες στην Ευρώπη αυξήθηκαν με μέσο ρυθμό περίπου +0,5°C ανά δεκαετία.
Το 2022 ήταν η δεύτερη πιο «καυτή» χρονιά στην ιστορία της Ευρώπης, σύμφωνα με τα στοιχεία της Υπηρεσίας Κλιματικής Αλλαγής Copernicus της Ε.Ε.
«Η ασυνήθιστη ζέστη στα τέλη της άνοιξης και το καλοκαίρι στην Ευρώπη, σε συνδυασμό με την έλλειψη βροχής, τον καθαρό ουρανό και τα ξηρά εδάφη, έφεραν συνθήκες ξηρασίας κυρίως στο νότιο και κεντρικό τμήμα της ηπείρου. Πολλές χώρες ανέφεραν επιπτώσεις στη γεωργία, τις ποτάμιες μεταφορές και τη διαχείριση της ενέργειας» αναφέρει η έκθεση «2022 Global Climate Highlights» που δημοσιεύτηκε στις αρχές Ιανουαρίου.
«Μέχρι το τέλος του αιώνα, οι θερμοκρασίες στη Νοτιοανατολική Ευρώπη αναμένεται να αυξηθούν κατά 4°C, με μείωση των βροχοπτώσεων κατά 20-50% και αύξηση της ξηρασίας κατά 20%. Αυτές οι κλιματικές επιπτώσεις θα μειώσουν πιθανότατα τις γεωργικές αποδόσεις» ανέφερε σε σχετικό του άρθρο o Walid Ali, ειδικός Περιφερειακού Προγράμματος για την Κλιματική Αλλαγή και τον Κίνδυνο Ασφάλειας το ΟΗΕ.
Διαβάστε ακόμη
Προς νέα μείωση το όριο για τις συναλλαγές με μετρητά
Αναπτυξιακό πακέτο άνω των 3,5 δισ. για υποδομές στην Κρήτη
Κεν Γκρίφιν – Citadel: Ο νέος βασιλιάς των επενδύσεων – Πώς πέτυχε απόδοση άνω του 38%