«Everyone has a plan until they get punched in the mouth». Τα λόγια του γνωστού πυγμάχου Μάικ Τάισον θα μπορούσαν κάλλιστα να περιγράψουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν σήμερα όσοι θέλουν να ξεκινήσουν μια startup στην Ελλάδα. Μια καλή ιδέα, μια δυνατή ομάδα και ένα φιλόδοξο επιχειρηματικό σχέδιο μπορεί να είναι τα κλειδιά για την επιτυχία μιας νεοφυούς επιχείρησης, δεν εγγυώνται, ωστόσο, ότι η πορεία μέχρι την κορυφή θα είναι ανέφελη, με τα… χτυπήματα να είναι πολλά και σε αρκετές περιπτώσεις «θανάσιμα».

Η νομική πτυχή των διάφορων επιχειρηματικών ζητημάτων, για παράδειγμα, είναι συχνά εκείνη που μοιάζει η περισσότερο ακατανόητη και αποτρεπτική, είτε επειδή η γλώσσα που χρησιμοποιείται είναι δυσνόητη είτε επειδή συνδέεται με τις απαιτήσεις της ελληνικής γραφειοκρατίας.

Στο πλαίσιο αυτό, δύο δικηγόροι, οι κύριοι Κωνσταντίνος Πικραμένος και Γιάννης Μπιλιάνης, αποφάσισαν να συγγράψουν έναν οδηγό με τίτλο «Start-up Enterprise: The Legal Guide», ο οποίος αναλαμβάνει να καθοδηγήσει τους επίδοξους startuppers στον νομικό λαβύρινθο του επιχειρείν.

«Η ιδέα για τη δημιουργία του οδηγού μας γεννήθηκε από την ανάγκη φίλων, εντολέων και συνεργατών μας να λάβουν νομική καθοδήγηση για την ίδρυση μιας startup. Αυτή η ανάγκη γιγαντώθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας και μας ώθησε στο να αναλάβουμε την πρόκληση να εξηγήσουμε δύσκολες νομικές έννοιες με απλά και κατανοητά λόγια. Εν συνεχεία, η ιδέα μας έλαβε συγκεκριμένη μορφή και εξελίχθηκε, καθώς ήρθαμε σε επαφή με ανθρώπους του ελληνικού startup οικοσυστήματος και με ερευνητικούς φορείς όπως ο “Δημόκριτος”. Τότε συνειδητοποιήσαμε και εμείς πόσο σημαντική δουλειά γίνεται στη χώρα μας για την ανάπτυξη και αξιοποίηση της καινοτομίας και αποφασίσαμε ότι θέλουμε να είμαστε μέρος αυτής της προσπάθειας», τονίζει στο «business stories» ο κ. Πικραμένος.

Πιο αναλυτικά, ο αναγνώστης του οδηγού:

■ Θα έχει μια πολύ καλή εικόνα για τις προκλήσεις που πρόκειται να αντιμετωπίσει όταν θελήσει να υλοποιήσει την επιχειρηματική ιδέα του και θα γνωρίζει πώς να αναζητήσει τα απαραίτητα εργαλεία.
■ Θα ενημερωθεί για το πιθανό κόστος έναρξης και λειτουργίας μιας startup.
■ Θα μάθει το νομικό πλαίσιο εντός του οποίου θα δραστηριοποιηθεί και θα ζητήσει χρηματοδότηση.
■ Θα γνωρίσει τους μεγαλύτερους νομικούς κινδύνους, αλλά και πώς μπορεί να λάβει προληπτικά μέτρα για την αποτροπή τους.
■ Θα εξοικειωθεί με την έννοια της πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας και του εμπορικού απορρήτου, ώστε να προστατεύσει την τεχνογνωσία της επιχείρησής του.

«Το e-book είναι εξαρχής διαθέσιμο για δωρεάν λήψη από το site του εκδότη (www.sakkoulasbooks.gr). Η έντυπη έκδοση του βιβλίου το καλοκαίρι του 2022 είχε ως αποτέλεσμα οι λήψεις του e-book να πολλαπλασιαστούν και μέσα σε λίγες εβδομάδες να γίνουν από κάποιες εκατοντάδες αρκετές χιλιάδες», εξηγεί ο ίδιος, απευθύνοντας ευχαριστίες αφενός στον υφυπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Χρίστο Δήμα, για τον πρόλογό του στον οδηγό και την εν γένει στήριξή του και αφετέρου σε όλους τους ανθρώπους της ελληνικής startup κοινότητας, οι οποίοι αγκάλιασαν το εγχείρημα από την πρώτη στιγμή. «Μέχρι στιγμής έχουμε λάβει πολύ θετικό feedback και βρισκόμαστε σε συζητήσεις με φορείς, ώστε τους επόμενους μήνες να παρέχουμε συμβουλευτική καθοδήγηση σε ομάδες και επιστήμονες με καινοτόμες ιδέες», προσθέτει.

Τι απασχολεί τους επίδοξους επιχειρηματίες

Οπως εξηγεί ο κ. Πικραμένος, οι περισσότεροι νέοι επιχειρηματίες ενδιαφέρονται να μάθουν τι ακριβώς σημαίνει μια startup και ποια μέσα έχουν στη διάθεσή τους για τη χρηματοδότηση και ανάπτυξη της ιδέας τους.

Πιο αναλυτικά:

Με τον νόμο 4712/2020 συστάθηκε στη Γενική Γραμματεία Ερευνας και Τεχνολογίας (ΓΓΕΤ) του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων το Εθνικό Μητρώο Νεοφυών Επιχειρήσεων. Ετσι, πλέον, ως νεοφυής επιχείρηση νοείται κάθε επιχείρηση που εγγράφεται στο εν λόγω μητρώο. Δικαίωμα εγγραφής σε αυτό έχουν κεφαλαιουχικές επιχειρήσεις με τη νομική μορφή των ΙΚΕ, ΕΠΕ, Α.Ε. με έδρα στην ελληνική επικράτεια ή αντίστοιχες κεφαλαιουχικές επιχειρήσεις με έδρα στην αλλοδαπή που διατηρούν υποκατάστημα στην Ελλάδα, εφόσον αυτό διαθέτει ελληνικό ΑΦΜ και είναι εγγεγραμμένο στο Γενικό Εμπορικό Μητρώο. Οι επιχειρήσεις θα πρέπει:

α) κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης ένταξης στο μητρώο να μην έχουν υπερβεί τα οκτώ έτη λειτουργίας από την ημερομηνία έναρξης στη ΔΟΥ,

β) να απασχολούν λιγότερους από 250 εργαζομένους, και

γ) να έχουν ετήσιο κύκλο εργασιών που δεν υπερβαίνει τα 50 εκατ. ευρώ.

Παράλληλα, γίνονται έλεγχος και εξακρίβωση ότι η επιχείρηση πληροί τα ακόλουθα δύο βασικά κριτήρια αξιολόγησης: α) της καινοτομίας και β) των προοπτικών ταχείας κλιμάκωσης. Μέσω διαδικασίας fast track μπορούν να εγγραφούν στο μητρώο επιχειρήσεις στην εταιρική σύνθεση των οποίων συμμετέχουν εταιρείες κεφαλαίου επιχειρηματικών συμμετοχών (venture capital funds).

Οσον αφορά στη χρηματοδότηση, οι ιδρυτές των startups ή κάποιοι εξ αυτών είναι δυνατόν να εισφέρουν ένα αρχικό κεφάλαιο από τις αποταμιεύσεις τους ή άλλους οικονομικούς πόρους προκειμένου να μη χαθεί πολύτιμος χρόνος αναζητώντας χρηματοδότηση και επενδυτές. Επίσης, μια συχνή και άτυπη πηγή χρηματοδότησης για τις startups είναι τα κεφάλαια που προσφέρουν διάφοροι συγγενείς και φίλοι των ιδρυτών, χωρίς να αποκτούν την ιδιότητα του μετόχου, ενώ εξίσου αποτελεσματικές είναι και οι πλατφόρμες crowdfunding. Μέσω αυτών, αλλά και της προώθησης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η εταιρεία παρουσιάζει ένα επιχειρηματικό πλάνο στο ευρύ κοινό και προσπαθεί να το πείσει πως αν συγκεντρώσει το συνολικά αιτούμενο ποσό θα παράσχει εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος ένα προϊόν ή μια υπηρεσία. Η συνεισφορά μπορεί να είναι μικρότερη ή μεγαλύτερη, αλλά συνηθίζεται να παρέχεται η δυνατότητα στους υποστηρικτές να αγοράσουν το μελλοντικό προϊόν ή την υπηρεσία σε χαμηλότερη τιμή απ’ ό,τι όταν θα κυκλοφορήσει στην αγορά ή να έχουν πρόσβαση σε αυτό νωρίτερα. Σε περίπτωση που το συνολικά αιτούμενο ποσό δεν συγκεντρωθεί εντός μιας συγκεκριμένης προθεσμίας, οι επιμέρους συνεισφορές επιστρέφονται, εκτός κι αν έχει συμφωνηθεί διαφορετικά.

Στον αντίποδα, τα τραπεζικά δάνεια δεν αποτελούν συνήθη πηγή δανεισμού για τις νεοφυείς επιχειρήσεις, αφού χορηγούνται με αυστηρά κριτήρια και απαιτήσεις για την παροχή εγγυήσεων. Ετσι, επειδή η πλειονότητα των νεοφυών επιχειρήσεων ιδρύεται από άτομα χωρίς ιστορικό τραπεζικού δανεισμού, σημαντική προσωπική περιουσία ή δοκιμασμένο ήδη στην πράξη επιχειρηματικό σχέδιο, η χορήγηση τραπεζικού δανείου είναι ιδιαίτερα δυσχερής ή συνοδεύεται από μεγάλη επιβάρυνση της προσωπικής περιουσίας των ιδρυτών.

Σε κάθε περίπτωση, αυτό που πρέπει να γνωρίζουν όσοι θέλουν να στήσουν τη δική τους επιχείρηση είναι ότι το εκ του νόμου απαιτούμενο κεφάλαιο για τις ΙΚΕ είναι μηδενικό (σε αντίθεση, για παράδειγμα, με τις Α.Ε.), αλλά στην πράξη μια εταιρεία πρέπει να διαθέτει επαρκές κεφάλαιο για να μπορεί πρακτικά (και λογιστικά!) να καλύψει τα πρώτα απαραίτητα έξοδά της. Το συγκεντρωθέν κεφάλαιο επιβαρύνεται με φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίου ύψους 1%. Επιπλέον, μέρος των κερδών της εταιρείας δεν διανέμεται στους εταίρους, αλλά παρακρατείται και σχηματίζει το λεγόμενο «τακτικό αποθεματικό». Εκ του νόμου αυτό το ποσοστό είναι 5% για τις ΙΚΕ.

«Εν συνεχεία, καθώς προχωρούν στην υλοποίηση της ιδέας τους, αναζητούν υποστήριξη, ώστε να καταρτίζουν συμφωνίες με νομικά έγκυρο τρόπο και να προστατεύουν τα συμφέροντά τους. Επίσης, συχνά ζητούν συμβουλές σχετικά με ζητήματα πνευματικής και βιομηχανικής ιδιοκτησίας, τα οποία είναι κρίσιμα για την προστασία των ιδεών και των αποτελεσμάτων της έρευνάς τους», σημειώνει ο κ. Πικραμένος.

Προστασία διανοητικής διαδικασίας

Πράγματι, το σημαντικότερο περιουσιακό στοιχείο για μεγάλο μέρος των startups είναι η διανοητική ιδιοκτησία, η οποία περιλαμβάνει τόσο την πνευματική όσο και τη βιομηχανική ιδιοκτησία. H βασική διάκριση μεταξύ βιομηχανικής και πνευματικής ιδιοκτησίας είναι η εξής: η βιομηχανική ιδιοκτησία προστατεύει τεχνικά και αισθητικά επιτεύγματα, τα οποία αξιολογούνται ως δεκτικά οικονομικής εκμετάλλευσης. Αντίθετα, η πνευματική ιδιοκτησία προστατεύει έργα λόγου, τέχνης και επιστήμης.

Προστατεύει τα σχετικά έργα ανεξάρτητα από την οικονομική τους αξία, ενώ καλύπτει όχι μόνο τα οικονομικά, αλλά και τα ηθικά δικαιώματα του δημιουργού.

Η βιομηχανική ιδιοκτησία αναφέρεται πρωτίστως σε τεχνικά επινοήματα που πληρούν τους όρους του νόμου και ονομάζονται «εφευρέσεις». Οι εφευρέσεις προστατεύονται με την παροχή διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας. Τα βήματα έχουν ως εξής:

Κατ’ αρχάς, υποβάλλεται αίτηση στον Οργανισμό Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ), η οποία περιλαμβάνει τα στοιχεία του εφευρέτη, αναλυτική και συνοπτική παρουσίαση της εφεύρεσης και τις αξιώσεις του για την ευρεσιτεχνία.

Εν συνεχεία, μεσολαβεί χρονικό διάστημα λίγων μηνών για τη συμπλήρωση τυχόν ελλείψεων ή για ενδεχόμενες διορθώσεις και ακολουθεί ο ουσιαστικός έλεγχος για το αν υπάρχει εφευρετική δραστηριότητα και αν όντως είναι «νέο» το προϊόν. Για τον σκοπό αυτό συντάσσεται από εξειδικευμένους επιστήμονες έκθεση εκ μέρους του ΟΒΙ, το κόστος της οποίας βαραίνει τον αιτούντα. Πριν από τη σύνταξη της τελικής έκθεσης ο αιτών έχει το δικαίωμα να υποβάλει τις παρατηρήσεις του, εάν υπάρχει ανάγκη.

Εφόσον η διαδικασία ολοκληρωθεί με επιτυχία, εκδίδεται το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και ο αιτών οφείλει να καταβάλει τα σχετικά τέλη, τα οποία είναι μηδενικά για τα πρώτα χρόνια και εν συνεχεία αυξάνονται για κάθε επόμενο έτος. Επισημαίνεται ότι η καθυστέρηση πληρωμής των ετήσιων τελών, όσο μικρό κι αν είναι το ύψος τους, έχει ως συνέπεια την απώλεια των δικαιωμάτων του εφευρέτη. «Σε κάθε περίπτωση, ο δικός μας ρόλος, ως δικηγόρων, είναι να βοηθάμε τους επιχειρηματίες να λαμβάνουν αποφάσεις έχοντας ορθή πληροφόρηση και γνωρίζοντας τις νομικές συνέπειες των επιλογών τους», καταλήγει ο κ. Πικραμένος.

Διαβάστε ακόμη

Ποιος τροφοδοτεί κρυφά την Τουρκία με δισεκατομμύρια δολάρια; (pics)

Αυτά είναι τα ακίνητα-φιλέτα του ΕΦΚΑ που προορίζονται για ξενοδοχεία

Η χαρτογράφηση των διαθέσιμων ακινήτων έως 150.000€ που είναι κατάλληλα για νέα ζευγάρια (πίνακες)