Οι μόλις 12 λέξεις της χθεσινής λιτής ανακοίνωσης της Προοδευτικής για τον θάνατο του Κωνσταντίνου Κούτλα μπορεί να απηχούν την «σιωπηλή» παρουσία της εταιρείας στην αγορά κατά τα τελευταία χρόνια. Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν αντιπροσωπεύουν τη διαδρομή και το ιστορικό αποτύπωμα της ίδιας και του εκλιπόντος προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της.
Αν και εκείνος δεν ανήκε σε αυτό που ονομάζουμε «παλιά φρουρά» του κατασκευαστικού κλάδου, κληρονόμησε μια εταιρεία με βαθιές «ρίζες» και πρωταγωνίστησε σε αυτόν εκτελώντας εκατοντάδες μεγάλα και μικρότερα έργα.
Οι δύο αδελφοί, Κώστας και Σπύρος Κούτλας, που σπούδασαν μηχανικοί, ανέλαβαν τα ηνία της εταιρείας από τον πατέρα τους, αλλά αν και αρχικά βάδισαν στα δικά του χνάρια, στη συνέχεια η «συγκατοίκησή» τους αποδείχθηκε προβληματική.
Οι ιστορικές καταβολές και η αυτόνομη πορεία
Η Προοδευτική ΑΤΕ ιδρύθηκε το 1960, από τον Αθανάσιο Κούτλα, -έναν πανέξυπνο άνθρωπο από τη Λαμία με σπάνιο «αισθητήριο»-, ωστόσο η πορεία του στην αγορά είχε ξεκινήσει τουλάχιστον 25 χρόνια νωρίτερα. Με άλλα λόγια, ήταν στην ομάδα των τεχνικών εταιρειών που διέπρεψαν και αναδείχθηκαν την μεταπολεμική περίοδο και κυρίως τις δεκαετίες του ’60, του ’70 και μετά, δηλαδή την εποχή της ανοικοδόμησης και εντατικής ανάπτυξης της χώρας. «Ομογάλακτη» βαριών ονομάτων, όπως η Οδών και Οδοστρωμάτων, η Αρχιμήδης, -οι οποίες στη συνέχεια αποτέλεσαν την Αρχιρόδον-, η ΕΔΟΚ ΕΤΕΡ, η Βιοκάτ, η Παντεχνική, η Τεχνική Αθηνών, η ΞΕΚΤΕ, η Ελληνική Τεχνική, η Θεμελιοδομή, η Σαραντόπουλος. Εταιρείες που σβήστηκαν στη συνέχεια από το χάρτη, για να έρθουν στο προσκήνιο οι νεώτερες δυνάμεις.
Στην ιστορία έχει μείνει και ένα μοναδικό περιστατικό της δεκαετίας του ’80, όταν σε μια επιθεώρηση έργων στην περιοχή του Έβρου, το ελικόπτερο στο οποίο επέβαιναν ο Αθανάσιος Κούτλας και ο τότε υπουργός Δημοσίων Έργων Ευάγγελος Κουλουμπής κατέπεσε σε θαμνώδη περιοχή. Από θαύμα, όμως, οι επιβάτες διασώθηκαν με ελάχιστα τραύματα.
Στον επόμενο ιστορικό κύκλο, όταν κυριάρχησε η τάση συγκέντρωσης του κλάδου, άρχισαν οι συνενώσεις. Με την Άκτωρ, την Ελληνική Τεχνοδομική, την ΤΕΒ και την Παντεχνική να δημιουργούν την Ελλάκτωρ, την Άβαξ (των Σγαρδέλη, Γεραρχάκη και Κουβαρά) να εξαγοράζεται από την J&Ρ Ελλάς και να γίνεται J&P Άβαξ, την ΓΕΚ να συγχωνεύεται με την ΤΕΡΝΑ «γεννώντας» την ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ, την ΑΕΓΕΚ να απορροφά την Ευκλείδης και τη Μέτων-ΕΤΕΠ, την ΑΤΤΙ-ΚΑΤ, τη Μηχανική και αρκετές ακόμη.
Σε αντίθεση με αυτή την τάση που επέβαλαν οι σύγχρονες συνθήκες και ανάγκες, αναδεικνύοντας τους σημερινούς πρωταγωνιστές του κλάδου, η Προοδευτική παρέμεινε στο «μονόδρομο» της αυτόνομης πορείας.
Παρόλα αυτά εκτέλεσε εκατοντάδες έργα κάθε κατηγορίας. Από οδικά και λιμενικά, μέχρι οικοδομικά, ηλεκτρομηχανολογικά, αρδευτικά, αποχετευτικά, εγγειοβελτιωτικά κ.α.
Σε αυτά που ξεχωρίζουν, είναι η συμμετοχή στην κοινοπραξία της Γέφυρας Ρίου-Αντιρρίου, τα φράγματα και τα υδροηλεκτρικά έργα της ΔΕΗ, με πιο γνωστό το φράγμα και τον αγωγό του Μόρνου που τροφοδοτεί με νερό την Αττική, που ανέλαβε μόνη της, την περίοδο 1975-79, αλλά και τα φράγματα Συκιάς, Θησαυρού στο Νέστο και το Υ/Δ Μετσοβίτικου μέσω κοινοπραξιών. Ισχυρό αποτύπωμα έχει αφήσει και στους οδικούς άξονες (Εθνική Οδός Αθηνών-Θεσσαλονίκης στο τμήμα Καμένα Βούρλα-Μόλος, Εθνική Οδός Κορίνθου-Πατρών, κάθετοι της Εγνατίας Οδού κ.α.), σήραγγες (cut and cover) όπως αυτή στα ελληνο-βουλγαρικά σύνορα, κτιριακά έργα, όπως το Ολυμπιακό Χωριό, αλλά και το συγκρότημα της Kodak στο Μαρούσι (περιόδου 1973-1981) που πρόσφατα πέρασε στη Βιοχάλκο και πολλά ακόμη.
Το 1994 η Προοδευτική θα περάσει και την πύλη του Ελληνικού Χρηματιστηρίου, αλλά εκείνη την εποχή θα φύγει από τη ζωή ο Αθανάσιος Κούτλας, παραδίδοντας το τιμόνι στου δύο διαδόχους του.
Η είσοδος στην κρίση και ο «εμφύλιος»
Η είσοδος της χώρας στο μακρύ και σκοτεινό τούνελ της οικονομικής κρίσης έφερε την κατάρρευση και στην κατασκευαστική αγορά, οδηγώντας πολλούς από τους παίκτες σε αδιέξοδο ή και στο χείλος του γκρεμού.
Από το 2008 ο Κωνσταντίνος Κούτλας είδε την ανάγκη εξεύρεσης στρατηγικού επενδυτή. Κάτι όμως που αποτέλεσε και την αιτία της σύγκρουσης με τον αδελφό του Σπύρο, ο οποίος μάλιστα προσέφυγε στη Δικαιοσύνη με στόχο την ακύρωση σχετικής απόφασης της Γενικής Συνέλευσης της εταιρείας.
Ο «εμφύλιος» των βασικών μετόχων της Προοδευτικής εξελίχθηκε σε σήριαλ. Με χαρακτηριστικές τις δύο έκτακτες Γενικές Συνελεύσεις που συγκλήθηκαν στις 18 Ιουνίου 2008 και έγιναν μέσα σε κλίμα δημόσιων αντεγκλήσεων μεταξύ των δύο αδελφών.
Τότε ο Κων. Κούτλας είχε κατηγορήσει τον αδελφό του και μέτοχο του 12% της εταιρείας ότι με τη στάση του δημιούργησε σοβαρά προβλήματα στην Προοδευτική, καθώς έβαλε εμπόδια στην σχεδιαζόμενη ΑΜΚ και το αποτέλεσμα ήταν καταστροφικό. Ακολούθησε καταιγίδα από εξώδικα και η κόντρα έφτασε στις δικαστικές αίθουσες. Έτσι το σήριαλ έχει πάνω από 70 επεισόδια, με αγωγές και ανταγωγές μεταξύ τους.
Η οικογενειακή διαμάχη σε συνδυασμό με την «ανομβρία» έργων αποτέλεσαν «εκρηκτικό μείγμα» που έφερε την άλλοτε κραταιά κατασκευαστική εταιρεία σε σημείο μηδέν. Παράλληλα, το άνοιγμα εκτός συνόρων και ειδικότερα στα Βαλκάνια (Ρουμανία, Βουλγαρία) κατέληξε σε ζημιογόνα αποτελέσματα και σε μακρόχρονες διαιτησίες που διαρκούν μέχρι και σήμερα.
Ο μηδενικός τζίρος, η αβεβαιότητα και τα σενάρια
Στη συνέχεια υπήρξαν πολλές κόντρες και με άλλες τεχνικές εταιρείες, οδηγώντας τον Κ. Κούτλα σε καταγγελίες περί αποκλεισμού της Προοδευτικής από τους διαγωνισμούς και για τη λειτουργία καρτέλ στον κλάδο, που έφτασαν μέχρι τις Βρυξέλλες. Αργότερα, με τη γνωστή έρευνα της Επιτροπής Ανταγωνισμού επιβεβαιώθηκε η επί χρόνια λειτουργία καρτέλ, αλλά μεταξύ των δεκάδων εταιρειών που κατηγορήθηκαν ήταν και η Προοδευτική έστω και αν λόγω παραγραφής δεν της επιβλήθηκε πρόστιμο.
Ενδεικτικό της κατάστασης είναι το γεγονός ότι την τελευταία επταετία, από το 2014 μέχρι και πέρυσι καταγράφει μηδενικό τζίρο, με το σύνολο των υποχρεώσεων να φτάνουν τα 14,34 εκατ. ευρώ (εκ των οποίων τα 11 εκατ. αφορούν τραπεζικά δάνεια), και το προσωπικό της να περιορίζεται σε μόλις 4 άτομα. Κάτι που οδηγεί τον ορκωτό στις καταστάσεις για το πρώτο εξάμηνο του 2020 να επισημαίνει «την έλλειψη κύκλου εργασιών, την καθυστέρηση ρευστοποίησης απαιτήσεων και τη μειωμένη ανταπόκριση στην εξόφληση των υποχρεώσεων» ως συνθήκες που υποδηλώνουν την ύπαρξη ουσιώδους αβεβαιότητας για τη συνέχιση της δραστηριότητας.
Ο Κ. Κούτλας πίστευε μέχρι τέλους στην ανάγκη εξεύρεσης στρατηγικού επενδυτή και κατά πληροφορίες είχε διαχρονικά σχετικές συζητήσεις με πολλούς μεγάλους και μεσαίους παίκτες, χωρίς όμως αποτέλεσμα.
Έτσι ακόμη και σε αυτές τις τελευταίες οικονομικές καταστάσεις καταγράφεται ότι η διοίκηση «συνεχίζει να καταβάλλει έντονες προσπάθειες για την ενεργοποίησή της και σε νέους -μη κορεσμένουςτομείς δραστηριότητας (π.χ. ενέργεια, διαχείριση ΧΥΤΑ, logistics, κλπ) πέραν αυτού των δημοσίων έργων» και ότι «παράλληλα επιδιώκει συζητήσεις με στρατηγικούς επενδυτές», κάτι όμως που «λόγω της γενικότερης οικονομικής κατάστασης δεν κατέστη δυνατό έως τώρα».
Η Προοδευτική ήρθε στο προσκήνιο, μετά από μακρά «σιωπή», πέρυσι τον Ιούνιο όταν έπαιξε το σενάριο περί εισόδου στην εταιρεία της Jordan International, που έχει εξαγοράσει την Hellenic Steel, με στόχο να χρησιμοποιηθεί ως «όχημα» για την παρουσία της στο Χρηματιστήριο και την επέκτασή της και σε άλλους τομείς της αγοράς. Οι πληροφορίες φαίνεται ότι είχαν βάση, αλλά τελικά ούτε αυτή η προοπτική επιβεβαιώθηκε. Έτσι, ο θάνατος του Κ. Κούτλα είναι βέβαιο ότι θέτει και την Προοδευτική μπροστά στο πιο κρίσιμο σταυροδρόμι της…
Διαβάστε ακόμη:
Τα απόνερα από την κατάρρευση της Archegos – Απώλειες δισ. σε Αμερική, Ευρώπη και Ασία
Δείτε ποια εμπορικά κέντρα ανοίγουν τις πόρτες τους από σήμερα
Πώς θα κάνουμε Πάσχα – Οι αλλαγές στα μέτρα και τα πρόστιμα (Vid)