Ιουλία Χαϊδά (Ικτίνος Ελλάς): Άνοιγμα σε νέες αγορές – Το ελληνικό μάρμαρο που κατέκτησε τον κόσμο (pics)

Όταν το 1974 ο Ευάγγελος Χαϊδάς ξεκινούσε την επιχειρηματική του δραστηριότητα σε έναν χώρο τόσο παραδοσιακό και παλιό για τα ελληνικά κατασκευαστικά πράγματα, αυτό του μαρμάρου, η επιλογή του ονόματος «Ικτίνος» ήρθε τελείως φυσιολογικά. Αρχιτέκτονας μηχανικός ο ίδιος, θεωρούσε ότι το ελληνικό μάρμαρο με τόσα εκπληκτικά και εμβληματικά έργα από τα χρόνια της αρχαιότητας μπορούσε να έχει θέση στην παγκόσμια αγορά. Ως εκ τούτου η σύνδεση του ονόματος του πλέον γνωστού αρχιτέκτονα του χρυσού αιώνα του Περικλή, του ανθρώπου πίσω από μεγαλειώδη έργα, όπως του Παρθενώνα, μπορούσε να δημιουργήσει ένα αναγνωρίσιμο brand παγκόσμιας εμβέλειας.

Σχεδόν πενήντα χρόνια από τότε η Ικτίνος Ελλάς κατάφερε να γίνει μία από τις κυρίαρχες δυνάμεις στον πλέον εξωστρεφή κλάδο της ελληνικής οικονομίας και παράλληλα τα προϊόντα της που βγαίνουν από τα λατομεία της, κυρίως στην ανατολική Μακεδονία, να «ντύσουν» σύγχρονα εμβληματικά κτίρια, όπως τα υπερπολυτελή ξενοδοχεία της Wynn σε Λας Βέγκας, Μακάο και Βοστώνη, το κτίριο της Γαλλικής Τηλεόρασης, το Dubai Mall και τόσα άλλα.

Λευκός χρυσός

Γι’ αυτό εξάλλου και ο χαρακτηρισμός «λευκός χρυσός» που συνοδεύει το λευκό μάρμαρο, δεν είναι τυχαίος, αντικατοπτρίζοντας τις προοπτικές που μπορεί να δώσει σε μια πιο εξωστρεφή οικονομία.

«Σαφώς και είναι “λευκός χρυσός”, δυστυχώς όμως δεν έχει τη λάμψη που θα έπρεπε», λέει η κυρία Ιουλία Χαϊδά, αντιπρόεδρος και αναπληρώτρια διευθύνουσα σύμβουλος της Ικτίνος αλλά και πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Μαρμάρου Μακεδονίας – Θράκης. «Τα σχόλια και η ανταπόκριση από το εξωτερικό, από τους πελάτες μας είναι ιδιαίτερα θετικά, δυστυχώς η Ελλάδα δεν το έχει αναδείξει οργανωμένα όσο θα έπρεπε. Κι αυτό είναι πρόβλημα της ίδιας της χώρας. Δεν αναδεικνύει ένα πολύτιμο υλικό, μονοπωλιακό θα έλεγα, με δεδομένο ότι το λευκό μάρμαρο δεν συναντάται σε άλλες χώρες», λέει. «Σήμερα έχουμε καταφέρει ως κλάδος να εξάγουμε το 76% της παραγωγής μας σε πάνω από 120 χώρες. Ειδικά μετά την οικονομική κρίση οι περισσότερες επιχειρήσεις στράφηκαν στο εξωτερικό. Και η ανταπόκριση ήταν πολύ καλή. Σκεφτείτε ότι στο διάστημα 2008-2018 ο κλάδος τριπλασίασε τις εξαγωγές του και σήμερα η Ελλάδα βρίσκεται στην τέταρτη θέση στην κατάταξη με τις χώρες που εξάγουν μάρμαρο», λέει η ίδια.

Η άνοδος

Η Ικτίνος σε αυτό το διάστημα ακολούθησε τη γενικότερη τάση. Από τη μία η μεγαλύτερη διείσδυση σε χώρες του εξωτερικού με αιχμή την Κίνα και από την άλλη η ενίσχυση των δραστηριοτήτων στην Ελλάδα μέσα από ένα πλέγμα επενδύσεων και εξαγορών την έχουν ισχυροποιήσει στην τριάδα των μεγαλύτερων παικτών του κλάδου παράγοντας κάθε χρόνο 150.000-200.000 τόνους μαρμάρου μέσα από τα λατομεία της, έχει 450 εργαζομένους και εξάγει πάνω από το 90% της παραγωγής της.

«Έχουμε έξι ιδιόχρηστα λατομεία αυτή τη στιγμή, τα οποία είναι σε εκμετάλλευση. Επίσης είναι άλλα δύο στην περιοχή της Δράμας για τα οποία περιμένουμε άμεσα να λάβουμε την άδεια εκμετάλλευσης και φυσικά πάρα πολλά τοπογραφικά και έρευνες που είναι σε εξέλιξη», λέει η κυρία Χαϊδά. «Επίσης έχουμε τρία εργοστάσια. Το ένα βρίσκεται στην Αθήνα, στη Μεταμόρφωση, που είναι η έδρα της εταιρείας. Επίσης ένα στα Βριλήσσια, το οποίο είναι κοπής όγκων, σχιστήριο θα έλεγα, με λίγα μηχανήματα επεξεργασίας που ανήκε στη θυγατρική μας, Φειδίας Ελλάς, και επίσης έχουμε το νέο εργοστάσιο στη ΒΙ.ΠΕ. Δράμας».

Το τελευταίο, που ανήκε σε μια ιστορική εταιρεία στον χώρο του μαρμάρου που όμως δεν άντεξε, τη Μάρμαρα Λαζαρίδης (σ.σ.: μέλη της οικογένειας είχαν στραφεί από καιρό στην οινοποιία δημιουργώντας δύο από τα πιο γνωστά brands ελληνικών κρασιών σήμερα), εξαγοράστηκε από την Ικτίνος πριν από τέσσερα χρόνια σε πλειστηριασμό. «Έχουμε ήδη επενδύσει 7 εκατ. ευρώ από το συνολικό επενδυτικό σχέδιο 10 εκατ. ευρώ που έχουμε για το νέο εργοστάσιο, με αποτέλεσμα σήμερα να αποτελεί μια σύγχρονη μονάδα», λέει η κυρία Χαϊδά.

Επίσης η εταιρεία έχει αποθηκευτικούς χώρους στην Αθήνα και τη Θήβα. Παράλληλα τρέχει και ένα ακόμη επενδυτικό σχέδιο, ύψους 8 εκατ. ευρώ, για την ανανέωση του μηχανολογικού εξοπλισμού στο κύριο λατομείο της εταιρείας στον Βώλακα της Δράμας. «Πήραμε την έγκριση τον Νοέμβριο του ’21 και ήδη έχουμε κάνει δαπάνες 1 εκατ. ευρώ. Στόχος μας είναι να ανανεώσουμε όλο τον μηχανολογικό εξοπλισμό, κάτι που θα μας βοηθήσει να αυξήσουμε την παραγωγή και παράλληλα να μειώσουμε τα κοστολόγιά μας με δεδομένο ότι τα νέα μηχανήματα θα είναι λιγότερο ενεργοβόρα», λέει η κυρία Χαϊδά.

Ο παράγοντας Κίνα

Πέραν όμως της ενεργειακής κρίσης και του αυξημένου κόστους των μεταφορών η μαρμαροβιομηχανία έχει να αντιμετωπίσει μια μεγάλη πρόκληση μετά την εμφάνιση της πανδημίας. Κι αυτή αφορά τις απώλειες από την κινεζική αγορά που με τα αλλεπάλληλα lockdowns λόγω της πανδημίας βρίσκεται σε φθίνουσα πορεία. Το «Αγιο Δισκοπότηρο» στα χρόνια της κρίσης, η κινεζική αγορά που στήριξε όλο τον κλάδο ξαφνικά την τελευταία διετία περιορίζει τη δυναμική του.

«Το τελευταίο διάστημα τα πράγματα κάπως έχουν εξομαλυνθεί, αλλά σε καμία περίπτωση δεν έχουν επανέλθει πλήρως στην προηγούμενη κατάσταση», λέει η κυρία Χαϊδά. «Εξάλλου μία από τις κύριες αγορές μας, η Κίνα, όπου εξάγουμε το 60% των προϊόντων μας, εξακολουθεί να έχει αυστηρά μέτρα που περιορίζουν τις προσπάθειες διμερούς δραστηριότητας. Οι Κινέζοι πελάτες μας επισκέπτονταν την Ελλάδα σε μόνιμη βάση, έρχονταν κάθε μήνα εδώ. Για να το κάνουν αυτό τώρα πρέπει να μπουν σε καραντίνα στην Κίνα για μία εβδομάδα. Πριν από λίγο διάστημα έπρεπε να μείνουν για 21 μέρες! Έτσι είναι αδύνατον να διατηρηθεί σε τόσο υψηλό επίπεδο μια εμπορική – οικονομική σχέση. Το θετικό όμως είναι πως υπάρχει μεγάλη αύξηση της ζήτησης του ελληνικού μαρμάρου σε όλες τις υπόλοιπες χώρες του κόσμου. Προς το παρόν βέβαια δεν έχει φτάσει στο σημείο να ισορροπεί τις απώλειες από την Κίνα. Επίσης το θετικό είναι πως υπάρχει αύξηση της ζήτησης για ημικατεργασμένο ή έτοιμο προϊόν σε σχέση με το ακατέργαστο υλικό».

Το ποσοστό των εξαγωγών της Ικτίνος προς την Κίνα έχει περιοριστεί ήδη στο 45%, σύμφωνα με την κυρία Χαϊδά. Την ίδια ώρα έχουν αυξηθεί οι εξαγωγές προς ΗΠΑ, τις χώρες του Περσικού Κόλπου αλλά και προς χώρες της Β. Αφρικής. «Μεγάλη αγορά σε επεξεργασμένα μάρμαρα είναι για εμάς οι ΗΠΑ. Συνολικά φτάνουν στο 10%-12% των εξαγωγών. Επίσης τα ΗΑΕ και γενικά οι χώρες του Περσικού Κόλπου είναι από τις δυνατές αγορές για τα ελληνικά μάρμαρα», σημειώνει.

Λόγω των προβλημάτων με την Κίνα η εταιρεία έχει στραφεί σε άλλες χώρες που ζητούν κυρίως όγκους και όχι επεξεργασμένο προϊόν. «Είναι χώρες της Β. Αφρικής, όπως η Τυνησία, η Αλγερία και η Αίγυπτος. Σε αυτές κυρίως υπάρχει ζήτηση για β’ ποιότητας μάρμαρο και για εμάς αποτέλεσε μια διέξοδο».

Το στρατηγικό σχέδιο

Παρ’ όλα αυτά στο στρατηγικό σχέδιο της εταιρείας προβλέπεται η αναβάθμιση της παραγωγής τόσο σε επίπεδο όγκου όσο και ποιότητας παράλληλα με την επέκταση αφενός σε νέες αγορές, αφετέρου στις αγορές που φέρνουν μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία, όπως των ΗΠΑ και των χωρών του Περσικού Κόλπου.

Σύμφωνα με τις τελευταίες ετήσιες οικονομικές καταστάσεις, ο όμιλος Ικτίνος Ελλάς είχε το 2021 κύκλο εργασιών σχεδόν 33 εκατ. ευρώ, απέχοντας περίπου 7 εκατ. ευρώ από τα επίπεδα προ της πανδημίας, το 2019. Τα κέρδη μετά τους φόρους ήταν 2 εκατ. ευρώ. «Ημουν πιο αισιόδοξη στην αρχή της χρονιάς φέτος, όμως τα πράγματα δεν εξελίσσονται όπως τα περίμενα», λέει η κυρία Χαϊδά. «Από τη μία ο πόλεμος και η ενεργειακή κρίση, από την άλλη τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα και τα δυσθεώρητα κόστη των μεταφορών… δεν φαίνεται να πηγαίνει κάτι καλά ώστε να χτίσεις εκεί πάνω κάτι», προσθέτει. «Υπάρχει μια γενική αναμπουμπούλα. Στο μάρμαρο ειδικά υπήρξε λόγω Κίνας προφανώς μια κάμψη στο β’ εξάμηνο του 2021, η οποία συνεχίστηκε και στο α’ εξάμηνο του 2022. Ελπίζω σε καλύτερες επιδόσεις στο β’ εξάμηνο φέτος», λέει αποφεύγοντας να κάνει συγκεκριμένη πρόβλεψη για τις επιδόσεις της Ικτίνος φέτος.

Ναυαρχίδα των πωλήσεων

Για την εταιρεία το μάρμαρο του Βώλακα αποτελεί τη ναυαρχίδα των πωλήσεων που κάνει. «Πρόσφατα πήραμε και μία επέκταση στο λατομείο μας εκεί. Προστέθηκαν 100 στρέμματα, που είναι πολύ σημαντικό για εμάς αφού θα καταφέρουμε να αυξήσουμε την παραγωγή», λέει η κυρία Χαϊδά. Στο λατομείο η Ικτίνος έχει εφαρμόσει υπόγεια εξόρυξη, που είναι και η ενδεδειγμένη για την ελάχιστη δυνατή επιβάρυνση του τοπίου ή του περιβάλλοντος. «Οπου μπορεί να εφαρμοστεί μια τέτοια διαδικασία, γιατί δεν είναι και εύκολη, είναι καλύτερα για όλους. Αφενός υπάρχουν σημεία όπου μπορείς να επιλέξεις το μάρμαρο που θα βγάλεις, αφετέρου είσαι καλυμμένος από περιβαλλοντικής άποψης με δεδομένο ότι τα περισσότερα λατομεία, καλώς ή κακώς, βρίσκονται σε προστατευόμενες περιοχές, οπότε κι αυτό ίσως να αποτελεί τη μοναδική λύση», λέει η ίδια.

Τα τελευταία χρόνια πάντως στην περιοχή της Δράμας, που έχει εξελιχθεί σε επίκεντρο της λατομικής δραστηριότητας για όλο τον κλάδο, αυξάνονται οι φωνές περί κορεσμού. «Η αδειοδότηση ενός λατομείου είναι μια διαδικασία τρομερά χρονοβόρα. Για μια εταιρεία που θέλει να πάρει άδεια εκμετάλλευσης ο μέσος χρόνος είναι μεταξύ 3 και 5 ετών. Είχαμε κάνει μία έρευνα ως Σύνδεσμος και καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι για να πάρουμε μία άδεια λατομείου πρέπει να περάσει από 50 διαφορετικές υπηρεσίες και να συγκεντρώσουμε 100 υπογραφές! Με πολύ αυστηρούς περιβαλλοντικούς όρους, που τηρούνται απαρέγκλιτα, με μελέτες περιβαλλοντικές, αποκατάστασης, οτιδήποτε χρειάζεται ανάλογα με την περίπτωση του λατομείου. Το θέμα με το μάρμαρο είναι ότι είναι φυσικό προϊόν. Δηλαδή η περιοχή της Δράμας, ναι, μπορούμε να πούμε ότι είναι κορεσμένη και ότι τα λατομεία είναι πάρα πολλά, όμως το μάρμαρο του Βώλακα, το μάρμαρο Δράμας είναι στη Δράμα, δεν μπορώ να πω ότι θα πάω να το βγάλω σε άλλη περιοχή. Εκεί είναι το μάρμαρο. Αρα ο φυσικός πλούτος είναι αυτό που μας οδηγεί, δεν μπορούμε εμείς να καθορίσουμε πού θα πάμε να κάνουμε μία εκμετάλλευση. Σε κάθε περίπτωση, με την τήρηση των όρων και των συνθηκών που επιβάλλει η νομοθεσία δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα. Σε ό,τι αφορά δε το χωριό του Βώλακα, που είναι το μεγαλύτερο λατομικό κέντρο της χώρας, έχουμε βρει με τους κατοίκους και την κοινότητα “χρυσές τομές” για την κοινή μας συμβίωση. Είναι αμοιβαίο το όφελος. Μην ξεχνάτε ότι το 33% του προϊόντος του νομού Δράμας προέρχεται από το μάρμαρο, άρα δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι το μάρμαρο τρέφει τον νομό».

Αλλες δραστηριότητες

Ο όμιλος, πάντως, πέραν της δομικής του δραστηριότητας, του μαρμάρου, έχει προεκτάσεις τόσο στο τουριστικό κομμάτι όσο και στις ΑΠΕ. «Το τουριστικό είναι μια πολύ παλιά ιστορία, που ακόμα κι εγώ χάνω κάπου την αρχή της», λέει η κυρία Χαϊδά.

«Περιήλθαν κάποιες μετοχές στην εταιρεία από την τσιμεντοβιομηχανία Κρήτης. Έτσι βρεθήκαμε κάποια στιγμή να έχουμε μια έκταση στη Σητεία ξεκινώντας από 300 στρέμματα και αυτή τη στιγμή έχουμε φτάσει στα 2.800. Σκεφτήκαμε να την αξιοποιήσουμε και στην αρχή κάναμε μια συνεργασία με την Dolphin Capital, η οποία εξαγόρασε το 80% της έκτασης και εμείς κρατήσαμε το 20%. Στόχος ήταν να γίνει μια τουριστική μονάδα με 5άστερο ξενοδοχείο, μαρίνα, δύο οικιστικές περιοχές, γήπεδο γκολφ κ.τ.λ. Δυστυχώς, το πρότζεκτ αυτό δεν προχώρησε έπειτα από επιλογή της Dolphin. Επανακτήσαμε το 100% και πλέον το έχουμε θέσει προς πώληση, αφού σκοπός μας δεν είναι να το αναπτύξουμε εμείς. Πρόκειται για μια αδειοδοτημένη έκταση, αύριο κιόλας μπορεί κάποιος επενδυτής που θα τη λάβει να ξεκινήσει να φτιάχνει την πρώτη οικιστική περιοχή, την ξενοδοχειακή μονάδα και τη μαρίνα. Στη διαδικασία αδειοδότησης βρίσκεται η δεύτερη οικιστική και το γήπεδο γκολφ. Είμαστε σε επικοινωνία με funds, υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον, ακόμα όμως δεν έχουμε καταλήξει.

Σε ό,τι αφορά το αιολικό πάρκο που λειτουργούμε από το 2010 στον Νικηφόρο Δράμας, αποτελεί μια επένδυση σταθερού εισοδήματος, αφού αποτελεί ένα έργο με κλειδωμένη τιμή πολύ υψηλότερη από τα σημερινά δεδομένα. Και τώρα που εξοφλήθηκαν πλήρως τα δάνεια της επένδυσης θα αποτελεί μια καθαρή κερδοφόρα δραστηριότητα».

Η ίδια είναι από το 1987 στην οικογενειακή επιχείρηση. «Δούλευα ταυτόχρονα με τις σπουδές μου», λέει. «Ηταν επιλογή μου, ήθελα να σπουδάσω οικονομικά, μου άρεσε και φυσικά δεν το μετάνιωσα ποτέ», προσθέτει. «Θεωρώ ότι έκανα κάτι που με αντιπροσωπεύει και μου αρέσει πάρα πολύ».

Στην ερώτηση τι είναι αυτό που της αρέσει σε αυτή τη δουλειά απαντά: «Σε προσωπικό επίπεδο ότι μπορώ να αποδείξω ότι ως κόρη και τρόπον τινά διάδοχος, έχω μια θέση ευθύνης γιατί μου αξίζει. Παλεύω γι’ αυτήν και εργάζομαι σκληρά. Το δεύτερο είναι η ίδια η δραστηριότητα του μαρμάρου. Είναι ένας τομέας που πρέπει να ψάξεις πολύ και το ρίσκο είναι μεγάλο. Ένα λατομείο ενέχει μεγάλο ρίσκο. Οπότε είναι μια δουλειά που σε κρατάει διαρκώς σε εγρήγορση».

Διαβάστε ακόμη:

ΕΦΚΑ: Τέλη Αυγούστου μηδενίζονται οι εκκρεμότητες με τις συντάξεις

Έρχεται νέα ρύθμιση οφειλών προς τα Ταμεία

Χάρης Πυλαρινός (Hack the Box): Ποιος είναι ο «εκπαιδευτής» των ηθικών χάκερ (pics)