Ενα από τα πιο δημοφιλή σίριαλ γύρω από τα ελληνικά ιδιωτικά νησιά και την προοπτική αξιοποίησής τους αφορά τον Πάτροκλο, γνωστότερο και ως Γαϊδουρονήσι.

Πρόκειται για ένα μοναδικό φιλέτο που μαγνήτισε τα προηγούμενα χρόνια πολλούς ξένους και Ελληνες επενδυτές, έγινε πεδίο ανάπτυξης φαραωνικών σχεδίων που όμως έμειναν επί χάρτου και τελικά κατέληξε πεδίο δικαστικών πολέμων.

Ο Πάτροκλος είναι ένα από τα μεγαλύτερα ιδιωτικά νησιά στη χώρα μας, έκτασης 2.800 στρεμμάτων, σε μια εξαιρετικά προνομιακή θέση, στον Σαρωνικό κόλπο, έναντι της διαδρομής προς το Σούνιο, μεταξύ των οικισμών Θυμάρι και Λεγραινά και σε απόσταση 850 μέτρων από την ακτή.

Το νησί ανήκει στην οικογένεια Γιατράκου που επί δεκαετίες προσπαθεί να το πουλήσει, με όλες τις ενέργειές της να έχουν καταλήξει σε ναυάγιο.

Το σπίτι της Κηφισιάς

Τώρα, όμως, οι δύο γιοι του Πέτρου Γιατράκου, Κωνσταντίνος-Καίσαρας και Πάτροκλος-Παναγιώτης-Παντελής, εκτός από τη συνεχιζόμενη περιπέτεια για την τύχη του νησιού, βρίσκονται αντιμέτωποι και με την αντίστοιχη των πλειστηριασμών. Και τούτο καθώς στις 10 Δεκεμβρίου έχει προγραμματιστεί να βγει στο σφυρί η οικία της οικογένειας στην Κηφισιά, και συγκεκριμένα στην περιοχή της Πολιτείας. Συγκεκριμένα, ο πλειστηριασμός αφορά το δικαίωμα πλήρους κυριότητας που έχουν οι δύο οφειλέτες κατά 50% έκαστος εξ αδιαιρέτου επί αγροτεμαχίου (μαζί με τα κτίσματα) έκτασης 2.783 τ.μ.

Μέσα στο αγροτεμάχιο, σύμφωνα με την έκθεση, έχουν ανεγερθεί:

α) Μια διώροφη οικία, η οποία αποτελείται από υπόγειο, ισόγειο και α’ όροφο, συνολικής επιφάνειας 870 τ.μ.

β) Μια ισόγεια αποθήκη, επιφάνειας 62,40 τ.μ.

γ) Ενας χώρος στάθμευσης αυτοκινήτου του ισογείου, επιφάνειας 46,60 τ.μ.

Το υπόγειο περιλαμβάνει σάουνα με WC, κουζίνα με αυτόνομη έξοδο προς τον κήπο και εσωτερική κλίμακα επικοινωνίας με το σαλόνι, ενώ από τον προθάλαμο έχει πρόσβαση σε playroom και σε αίθουσα-κελάρι με πέτρινο τζάκι, ψυγείο, αποθήκη και κάβα. Το ημιυπόγειο περιλαμβάνει προθάλαμο, καθιστικό με πέτρινο τζάκι και βοηθητικό χώρο υπηρεσίας, καθώς και διαμέρισμα-ξενώνα με αυτόνομο WC και κουζίνα.

Οπως περιγράφεται στην έκθεση, όλα τα δωμάτια έχουν έξοδο σε στεγασμένη επιμήκη βεράντα προς την ανατολική πλευρά του κήπου και το διαμέρισμα-ξενώνας έχει δική του αυτόνομη βεράντα προς τη νότια πλευρά του κήπου καθώς και αυτόνομη είσοδο. Το ισόγειο περιλαμβάνει κύρια είσοδο, χολ, γραφείο, βοηθητική κουζίνα, WC ξένων και σαλόνι με μαρμάρινο τζάκι. Ολη η πρόσοψη διαθέτει ξύλινα παραθυρόφυλλα και εξώφυλλα από μαύρο μαόνι, ενώ από αυτό το επίπεδο υπάρχει πρόσβαση σε στεγασμένη βεράντα πάνω από τον κήπο. Ο πρώτος όροφος περιλαμβάνει τρία υπνοδωμάτια, δύο λουτρά, αποθήκη και δωμάτιο-χρηματοκιβώτιο θωρακισμένο, ενώ όλα τα δωμάτια έχουν έξοδο σε κοινή στεγασμένη βεράντα.

Επισπεύδουσα στον πλειστηριασμό είναι η Cepal Hellas, ως διαχειρίστρια απαιτήσεων της εταιρείας ειδικού σκοπού Orion X Securitisation Designated Activity Company, ενώ η τιμή πρώτης προσφοράς έχει οριστεί στα 1,65 εκατ. ευρώ.

Το ακίνητο περιήλθε στους αδελφούς Γιατράκου αρχικά όσον αφορά την ψιλή κυριότητα από τον Δεκέμβριο του 2000 με γονική παροχή και στη συνέχεια κατά πλήρη κυριότητα λόγω κληρονομικής διαδοχής. Οπως προκύπτει από τα αναφερόμενα στην έκθεση του πλειστηριασμού, η κατάσχεση έγινε τον Ιανουάριο του 2019.

Το παγωμένο πωλητήριο

Ο Κωνσταντίνος-Καίσαρας Γιατράκος, που έγινε δικηγόρος ακολουθώντας τα βήματα του πατέρα του Πέτρου, και ο Πάτροκλος-Παναγιώτης-Παντελής Γιατράκος, με το πρώτο όνομά του να οφείλεται στην ομώνυμη νησίδα, που δραστηριοποιείται στην αγορά του real estate μέσω της εταιρείας Daring & Priming Property Company, έχουν βιώσει από πρώτο χέρι την ιστορία των αποτυχημένων προσπαθειών αξιοποίησης του Πάτροκλου τις τελευταίες τρεις δεκαετίες.

Το νησί έχει ταυτιστεί με διαδοχικά κυριολεκτικά και επενδυτικά ναυάγια. Το πρώτο και τραγικό έμεινε στην Ιστορία ως «ο ελληνικός “Τιτανικός”», όταν στις 12 Φεβρουαρίου του 1944 το νορβηγικό πλοίο «Ορια», που είχαν επιτάξει τότε οι Γερμανοί κατακτητές προκειμένου να μεταφέρουν περίπου 4.000 Ιταλούς αιχμαλώτους από τη Ρόδο στον Πειραιά, ναυάγησε στις ακτές του παρασέρνοντας στον θάνατο χιλιάδες ανθρώπους. Τα επόμενα ξεκινούν από τότε που η οικογένεια Γιατράκου άρχισε τις προσπάθειες για την πώλησή του. Το νησί το αγόρασε, κατά μία εκδοχή, το 1961 ο δικηγόρος Κωνσταντίνος Γιατράκος από την Αικατερίνη Μπενάκη-Ξύδη.

Κατά άλλη εκδοχή, η οικογένεια Γιατράκου, εκτός από το αρχικό κομμάτι, αγόρασε σταδιακά από άλλους συνιδιοκτήτες και το υπόλοιπο μέχρι και το 1985. Ηδη, όμως, από το 1998 το νησί Πάτροκλος χαρακτηρίστηκε αρχαιολογικός χώρος, αλλά και τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, ενώ το 1982 υπήχθη σε ζώνη απόλυτης προστασίας στην οποία απαγορεύεται κάθε είδους δόμηση. Στο απαγορευτικό αυτό πλέγμα προσέκρουσε και το υψηλότατο επενδυτικό ενδιαφέρον, αρχής γενομένης από την περίοδο 1997-98. Σε εκείνη τη φάση ισραηλινά επιχειρηματικά συμφέροντα με επικεφαλής τον Ντέιβιντ Απελ και παρασκηνιακό πρωταγωνιστή τον Γκιλάντ Σαρόν, γιο του τότε πρωθυπουργού Αριέλ Σαρόν, ήθελαν διακαώς το νησί με στόχο να στήσουν ένα φαραωνικό project προϋπολογισμού 16 δισ. δολαρίων, με ξενοδοχεία χιλιάδων κλινών, καζίνο, μέχρι και υποθαλάσσιες σήραγγες με τη στεριά.

Η υπόθεση κόλλησε αφενός στο σκάνδαλο που ακολούθησε όταν αποκαλύφθηκαν δωροδοκίες του Απελ σε Ισραηλινούς αξιωματούχους, αφετέρου στα δασικά και αρχαιολογικά ζητήματα που απέκλειαν την αξιοποίηση του μεγαλύτερου μέρους του νησιού.

Στη συνέχεια, πολλοί ακόμη, από αραβικά funds μέχρι Ελληνες εφοπλιστές, έβαλαν στο στόχαστρό τους το νησί. Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση ήταν του Λιβανέζου μεγιστάνα Αντουάν Μααλούφ, που το 2008 πρόσφερε 120 εκατ. ευρώ. Το σχέδιό του προέβλεπε την κατασκευή ξενοδοχείων 6 αστέρων, θεματικού πάρκου, συνεδριακού κέντρου, γηπέδου γκολφ, υποθαλάσσιου τούνελ και πολλά άλλα, σε μια επένδυση άνω των 2,5 δισ. δολαρίων. Τόσο αυτή, όμως, όσο και όλες οι άλλες προτάσεις έμειναν στα χαρτιά.

Ο δικαστικός μαραθώνιος

Η οικογένεια Γιατράκου χρόνια τώρα έχει προσφύγει στα δικαστήρια και τρεις φορές στο ΣτΕ, με τελευταία το 2015, μετά από απόρριψη του αιτήματός της από το υπουργείο Εθνικής Αμυνας για χορήγηση άδειας μεταβίβασης. Το ίδιο και κατά της υπουργικής απόφασης περί ρητής απαγόρευσης κάθε δραστηριότητας σε ιδιωτικά νησιά ή νησίδες, εφόσον αυτά έχουν χαρακτηριστεί αρχαιολογικοί χώροι.

Στην προσφυγή υποστήριζαν ότι ουσιαστικά υπάρχει δήμευση της βραχονησίδας από πλευράς της Πολιτείας που στην πραγματικότητα ισοδυναμεί με υφαρπαγή και απαλλοτρίωση χωρίς αποζημίωση, κάτι που αντίκειται σε θεμελιώδεις κανόνες του εθνικού και ευρωπαϊκού δικαίου. Ετσι, διεκδικούν αποζημίωση ύψους 392,4 εκατ. ευρώ για παράνομη συμπεριφορά των εκπροσώπων του Δημοσίου που τους επέφερε εξαιρετικά επαχθή και ανεπανόρθωτη ζημία. Η υπόθεση ακόμη εκκρεμεί και έτσι το πωλητήριο παραμένει παγωμένο.

Φιγουράρει και σήμερα σε διεθνείς ιστοσελίδες

Παρά τις αποτυχημένες προσπάθειες και το μπλοκάρισμα στο ΣτΕ που δημιουργούν ένα θολό τοπίο σχετικά με τις δυνατότητες αξιοποίησής της, η νησίδα Πάτροκλος φιγουράρει ακόμη και σήμερα σε διεθνείς ιστοσελίδες για πώληση ή μίσθωση ιδιωτικών νησιών, όπως η δημοφιλής Private Islands Inc. Μάλιστα προβάλλεται για πώληση με την τιμή να είναι «upon request».

Σύμφωνα με την περιγραφή, πρόκειται για «ένα ιστορικά και πολιτιστικά πλούσιο νησί κοντά στην Αθήνα που το ποθούσαν εδώ και χρόνια οι επενδυτές». Αναφέρεται, μεταξύ άλλων, ότι διαθέτει 5.050 ελαιόδεντρα, πεύκα και πολλές πυκνές θαμνώδεις περιοχές, καθώς και δύο μικρές προβλήτες όπου αγκυροβολούν ιδιωτικά σκάφη, ενώ το κλίμα είναι ήπιο και ευχάριστο όλο τον χρόνο. «Οι παραλίες είναι μεγάλες και αμμώδεις με καθαρά νερά πλούσια σε ψάρια, λόγω των θαλάσσιων ρευμάτων στην περιοχή». Στην περιγραφή επισημαίνεται ότι «επί του παρόντος, υπάρχουν τέσσερα μικρά κτίρια (50-70 τ.μ.) στο νησί» και ότι «οι ιδιοκτήτες του αναμένουν να κατασκευάσουν δύο ακόμη κατοικίες 200 τ.μ. η καθεμία, αφού λάβουν την άδεια μετά την αίτηση που έχουν ήδη υποβάλει στο αρμόδιο υπουργείο».

Οσον αφορά την ύδρευση, προβάλλεται η λύση της διασύνδεσης με την ξηρά και με το εθνικό δίκτυο που απέχει «μόλις 1.500 μέτρα από το νησί», όπως και η εναλλακτική λύση των μονάδων αφαλάτωσης. Εντύπωση, πάντως, προκαλεί η εκτενής αναφορά στις δυνατότητες αξιοποίησης για έργα ήπιας ανάπτυξης, σύμφωνα με τον νέο νόμο για τις στρατηγικές επενδύσεις, καθώς «η γνωστή γραφειοκρατία έχει αποφευχθεί και η έγκριση των απαραίτητων αδειών μπορεί να επιτευχθεί εύκολα».

Πάντως, τονίζεται ότι «οι ιδιοκτήτες δεσμεύονται να υποστηρίξουν, να διευκολύνουν και να επιτρέψουν στον δυνητικό αγοραστή να αποκτήσει τις απαραίτητες άδειες πριν από την τελική μεταβίβαση του ακινήτου και της ιδιοκτησίας».