Για τις αγορές τα χειρότερα είναι εμπρός. Αυτό θα σημάνει την απόλυτη εξαφάνιση της ζήτησης για τον μεταφορικό, τουριστικό και ξενοδοχειακό τομέα, την κατάρρευση της καταναλωτικής πίστης, και την πτώση σε κάθε παραγωγικό κομμάτι της οικονομίας λέει για τις επιπτώσεις του COVID-19 ο Γιώργος Κοφινάκος.
Όταν αρχές Σεπτεμβρίου του 2019, όπως και τον Ιανουάριο του 2020, έγραφα – ανέφερα στο Κυριακάτικο Βήμα και στο Bankingnews.gr και ποιο πρόσφατα στην ΕΤ1 και στο Action24, τους λόγους για μια επικείμενη ύφεση όπως:
μεγάλος αριθμός οικονομικών δεικτών με καθαρά υφεσιακή κατεύθυνση
70% αύξηση αγοράς χρυσού από τις Κεντρικες Τραπεζες τα τελευταία δυο χρόνια
πώληση $130 δις δανείων από την JP Morgan και αγορά ομολογών με αποτέλεσμα την πλήρη αλλαγή στην συνθεση του ισοζυγίου της
αρρυθμίες στην ρευστότητα παγκοσμίως
o Δείκτης Eurodollar (αποδοσεις καταθεσεων Δολαριων εκτος ΗΠΑ) είναι στο κόκκινο
η αντιστροφή της καμπύλης επιτοκίων κλπ
Σε μια περιοδο που ολοι οι αναλυτές ήταν πολύ αισιόδοξοι, υπολόγιζα ότι η επερχόμενη ύφεση θα προκύψει με αφορμή καποιο μαλλον απροβλεπτο γεγονος οικονομικο η γεωπολιτικό.
Μπορεί να μην είναι οικονομικό ή γεωπολιτικό γεγονός per se, αλλά οντως η αφορμη της επερχομενης υφεσης προεκυψε απρόβλεπτα από ένα μεταδοτικο ιο που αλλαξε ουσιαστικά αμεσα τις Παγκοσμιες οικονομικες σταθερες.
Η μεγαλύτερη ανοδική περίοδος της χρηματιστηριακής αγοράς των ΗΠΑ έφτασε στο τέλος της.
Η αβεβαιότητα για την δημοσία υγειά και οι οικονομικές επιπτώσεις από την πανδημία του κορωνοιου θα συνεχίσει να επιφέρει έντονες διακυμάνσεις στις Παγκόσμιες χρηματαγορές, αυξάνοντας την πιθανότητα να δούμε ακραίες τιμολογήσεις σε όλα τα χρηματιστηριακά προϊόντα (Μετοχές, Ομόλογα, Μέταλλα, Πετρελαιο κλπ) στους επομένους μήνες.
Μέσα σε αυτή την αβεβαιότητα ίσως είναι καλή στιγμή για τους μακροπρόθεσμους επενδυτές να σταθμίσουν τις προσφερόμενες ευκαιρίες.
Έχουμε φτασει ηδη στο σημειο να βλεπουμε τα Παγκοσμια Χρηματιστήρια σε κάθετη πτώση (-30% κατά μεσο ορο σε ένα μηνα, η χειροτερη πτωση από το 1929), την ταση αυξησης τού κοστους δανεισμου (Εταιρικα και Κρατικα ομολογα ανεπτυγμενων και αναδυομενων αγορων εναντι των Αμερικανικων Κρατικων Ομολογων απο 1% εως και 20%), τον δεικτη Διακυμανσης VIX να βρισκεται στα υψηλοτερα επιπεδα των τελευταιων 40 χρονων (από 10 στο 82 – υποδεικνύοντας αυξημένη πιθανότητα για περαιτέρω πτώση στον Dow Jones).
Στο μεταξύ, ο Τομ Χανκς αρρώστησε και αποθεραπεύτηκε, από την άλλη πλευρά ποιος γνωρίζει τι πραγματικά συμβαίνει στον Λευκό Οίκο και στην Ντάουνινγκ Στριτ, ενώ παράλληλα οι επιστήμονες και οι γιατροί επισημαίνουν ότι τα πράγματα θα πάνε χειρότερα πριν αρχίσουν να βελτιώνονται.
Η σαρωτική επίδραση του Covid-19 στην καθημερινότητα όλων των λαών τής γης είναι μια συγκλονιστική και τραγική πραγματικότητα.
Είναι ιδιαιτερα εξωφρενική η περ’ιοδος που διανύουμε, και προφανώς σε δεύτερη προτεραιότητα αναδύονται η συμπεριφορά των αγορών και οι ευρύτερες επιπτώσεις στην Παγκόσμια οικονομία, επηρεάζοντας εκατομμύρια κόσμου που ενδεχομένως θα χάσει τις δουλειές του, ενώ πολλές επιχειρήσεις θα βρεθούν στα πρόθυρα να κλείσουν.
Οι επιχειρησεις εχουν ήδη αρχισει να ψαχνουν αν υπαρχει ρευστοτητα διαθεσιμη, αλλα οι επενδυτες εφαρμόζουν την προσεγγιση «όταν πεφτει ένα κοφτερο μαχαιρι δεν απλωνεις το χερι να το πιασεις» – με λιγα λογια θεωρουν ότι οι αγορες εχουν ακομα περιθωρια πτωσης και δεν αγγιζουν ακομα τιποτα.
Έχοντας ζήσει τις ανόδους και πτώσεις των αγορών όπως το κραχ του 1987, την Ρωσικη Κριση χρεους, το σκασιμο της φουσκας των εταιριών τεχνολογίας, την 11η Σεπτεμβριου, την Παγκοσμια Κριση του 2008, βλέπουμε πως αυτό που ζουμε τωρα εχει μια βασικη διαφορα: δεν μπορει να διορθωθεί αμεσα με τα απλά χρηματοοικονομικα μέσα που αυτή την στιγμη διαθέτουν άπλετα οι Κυβερνήσεις και οι Κεντρικες Τραπεζες (μάλιστα το Υπουργειο Οικονομικων των ΗΠΑ θα εφαρμοσει την πολιτικη ‘’μετρητά από το ελικοπτερο’’ αφου θα ξεκινήσει αμεσα να στελνει επιταγές κατευθειαν στις οικογενειες για να βοηθησει την κατανάλωση) γιατι αφορα ένα θεμα υγειας που είναι, τουλαχιστον μέχρι στιγμής, ανεξέλεγκτο.
Όταν βρεθει το εμβολιο και αρχιζει να καταλαγιάζει ο πανικός, τότε θα αρχίσουν να ισορροπούν και οι παγκόσμιες αγορές.
Στο μεταξύ, το πρώτο εξάμηνο σε Ευρώπη, Αμερική και Κίνα θα κλείσει με αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης κοντα στο -4% ενώ οσο καθυστερεί η οποιαδηποτε ιατρική λύση, αυτό μπορει να επεκταθεί και στο δευτερο εξαμηνο, επισημοποιώντας ετσι την εισοδο τής Παγκόσμιας Οικονομιας σε ύφεση.
Ακόμα και στην απίθανη περίπτωση που η ιατρική λύση στον Covid-19 βρεθεί αύριο, οι αγορές θα χρειαστούν τουλάχιστον ένα με δυο χρόνια να ισορροπήσουν και πολύ περισσότερο να επανέλθουν στα μέχρι πρόσφατα υψηλά επίπεδα τους.
Η πραγματικότητα είναι ότι τα χειρότερα δεν έχουν έρθει ακόμα.
Θα δουμε επεκταση της καραντινας περα από την Ισπανια, Ιταλία και Ελλάδα στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης και της Βόρειας Αμερικής.
Αυτό θα σημάνει την απόλυτη εξαφάνιση της ζητησης για τον μεταφορικό, τουριστικό και ξενοδοχειακό τομέα, την κατάρρευση της καταναλωτικής πίστης, και την πτώση σε κάθε παραγωγικό κομμάτι της οικονομίας.
Με την Κινα, την Ευρωπη και σε λιγο τις ΗΠΑ με χαμηλη παραγωγικοτητα, θα αντιμετωπισουμε στο επομενο διαστημα σοβαρα προβληματα στην εφοδιαστικη αλυσιδα.
Δυστυχως, κάθε μερα φερνει και χειροτερα νεα, κάνοντας ολους τους συμετεχοντες στην Παγκοσμια οικονομια να παραμένουν αποσβολωμενοι μπροστά σε μια σουρρεαλιστικη κατασταση.
Το σιγουρο είναι ότι αυτό δεν είναι το τελος του Κοσμου.
Ο Covid-19 μπορει να αποδειχθει ο καταλυτης για μια νέα σταθερά στην Παγκόσμια οικονομία.
Παρομοιες καταστασεις στο παρελθον εχουν λειτουργησει ως σκαλοπατια για την αλλαγη και την αναπτυξη του ανθρωπινου πολιτισμου. Σε αντίστοιχες συνθήκες, ο άνθρωπος καταφερε να παρει το μαθημα του πολύ γρηγορα και να επανελθει βελτιωμενος.
Η ζωή δεν τελειωνει εδώ αλλάζει ρυθμό και κατεύθυνση προς κατι νεώτερο, σε μια καλυτερη λειτουργία και ισορροπία τής Παγκοσμιας Κοινωνίας και Οικονομίας σε συνδυασμό και αρμονία με την βιωσιμότητα του Κλίματος στον Πλανήτη μας.
Κοφινάκος Γιώργος
Διευθύνων Σύμβουλος StormHarbour Λονδίνου
Επισκέπτης Καθηγητής Rutgers University, New Jersey-USA