To masterplan του Ελληνικού είναι η μεγαλύτερη επιχείρηση παράκτιας ανάπτυξης που υλοποιείται αυτήν την εποχή στην Ευρώπη και τη Μεσόγειο, αλλά κι αυτή που θα ορίσει το μέλλον της περιοχής. Πρόκειται για ένα έργο βιώσιμο σε κάθε επίπεδο, όχι μόνο περιβαντολλογικό, αλλά οικονομικό και κοινωνικό, αφού περιλαμβάνει ένα απέραντο παράκτιο πάρκο που θα καλύπτει το 70% της έκτασης, ανοιχτό για το κοινό.
Το φιλόδοξο πρότζεκτ έχει αναλάβει το πολυβραβευμένο αρχιτεκτονικό γραφείο Foster + Partners που εδρεύει στο Λονδίνο από το 1967 και πήρε το όνομά του από τον ιδρυτή του και διάσημο αρχιτέκτονα λόρδο Νόρμαν Φόστερ. Ανάμεσα στα 1.500 άτομα που το στελεχώνουν σήμερα -1.000 περίπου στα κεντρικά του Λονδίνου και τα υπόλοιπα σε γραφεία «δορυφόρους» σε δεκάδες χώρες σε όλες τις ηπείρους-, υπάρχουν τρεις Ελληνες πρωταγωνιστές στο μεγαλόπνοο οικολογικό έργο που θα μεταμορφώσει την Αθηναϊκή Ριβιέρα.
Οι senior partners Αντουανέτ Νασοπούλου-Ερικσον και Μάρθα Τσίγκαρη και ο associate partner Μάριος Τσιλιάκος μίλησαν στο «Gala» -αν και μας διέκοψε ο συναγερμός πυρκαγιάς στο λονδρέζικο γραφείο- για το Ελληνικό αλλά και για την ανάμειξή τους σε άλλα projects.
H Aντουανέτ που καθοδηγεί το masterplan εξηγεί πώς ξεκίνησε όλο αυτό αλλά και τους προσωπικούς λόγους που έχει για να χαίρεται λίγο παραπάνω: «Το 2012 η Lamda Development μάς όρισε masterplanners του Ελληνικού αν και υπήρχαν πολλά αρχιτεκτονικά γραφεία και developers, όχι μόνο από την Ελλάδα, που διεκδικούσαν την ίδια δουλειά. Είχαμε κατενθουσιαστεί. Προσωπικά, έχω μεγαλώσει με την οικογένειά στη Γλυφάδα, τη Βούλα και τη Νέα Σμύρνη επειδή η μητέρα μου στη δεκαετία του’50 ξεκίνησε, παρότι Αγγλίδα, να εργάζεται στην αμερικανική βάση της Γλυφάδας. Οπότε πρόκειται για μια περιοχή που γνωρίζω πολύ καλά. Γι’ αυτό η χαρά μου όταν μας επέλεξε η Lamda ήταν πιο μεγάλη αφού αφορούσε ένα μέρος όπου έχω ζήσει από μικρή ηλικία. Ισως γι’ αυτό και η προσέγγισή μας ήταν η πιο κοντινή στην ελληνική κουλτούρα και πιο επετυχημένη σε σχέση με τις υπόλοιπες. Παράλληλα μας ανατέθηκε και η μελέτη του ουρανοξύστη Riviera Τower στο παραλιακό μέτωπο».
Ως ενσωματωμένοι σύμβουλοι της Foster + Partners στο Τμήμα της Εφαρμοσμένης Ερευνας και Ανάπτυξης, η Μάρθα και ο Μάριος μπορούν να μιλήσουν περισσότερο για τις τεχνολογίες που επιστρατεύτηκαν στο Ελληνικό αλλά και στον ουρανοξύστη.
«Ο τρόπος που εργαζόμαστε είναι πολυσχιδής, διαθέτουμε ομάδες διαφόρων ειδικοτήτων, από αρχιτέκτονες και αστικολόγους μέχρι προγραμματιστές και περιβαλλοντικούς μηχανικούς κ.λπ. Για την αρχιτεκτονική μελέτη του project επιστρατεύτηκαν καινοτόμες τεχνολογίες προκειμένου να καθοδηγήσουν τον σχεδιασμό. H τεχνολογία αποτελεί βασικό αρωγό στη σχεδιαστική μας διαδικασία, μάς βοηθά να δημιουργήσουμε, να αναλύσουμε και να βελτιώσουμε τα κτίρια και τους χώρους που σχεδιάζουμε. Ειδικά όταν καθοδηγείς masterplans με βασικό κριτήριο τη βιωσιμότητα και τη συνδεσιμότητα. Διαθέτουμε εργαλεία που μας επιτρέπουν να αναλύουμε τα τρισδιάστατα μοντέλα και να τα βελτιστοποιούμε με βάση τον φυσικό φωτισμό και την πρόσβαση στο πράσινο και τη θάλασσα, ώστε το κάθε διαμέρισμα να επωφελείται από τη θέα».
Αλλά αυτός δεν είναι ο μοναδικός ρόλος της καινοτομίας στην υλοποίηση του έργου. Το Ελληνικό είναι η πρώτη περιοχή στην Ελλάδα που αναπτύσσεται από την αρχή ως μια «έξυπνη πόλη» με προηγμένες υποδομές, μου εξηγούν. Το έργο δεν αρκεί να επιτρέπει την πρόσβαση στο παράκτιο πάρκο μόνο στα καινούρια αλλά και στα παλιότερα υφιστάμενα κτίρια, και να προτείνει εν δυνάμει χαρακτηριστικά που θα δίνουν τη δυνατότητα στο φως να ισχωρεί με ισοδύναμο τρόπο παντού.
«Δουλεύουμε παραπάνω ώστε να μη θιχτεί η ελληνική ομορφιά από την υπερβολική ανάπτυξη», συμπληρώνει η Αντουανέτ.
Ο μεγάλος Φόστερ
Κάθε έργο, όταν βρίσκεται σε ένα αποφασιστικό σημείο καμπής, περνάει από την επιτροπή κριτικής του σχεδιασμού στο γραφείο Foster + Partners, κι αυτό είναι μια συναρπαστική εμπειρία για όσους το δουλεύουν, αφού ο θρυλικός Νόρμαν Φόστερ είναι μέλος της.
«Δεν είναι κάτι που συμβαίνει καθημερινά, παρά μόνο σε αποφασιστικά σημεία για το κάθε έργο. Βλέπουν τη μελέτη μας και κάνουν τα σχόλια τους. Αυτή η διαδικασία είναι πολύ ωφέλιμη. Κάποιος θα την έβλεπε απλά ως τήρηση της ιεραρχίας αλλά στην ουσία όλοι λειτουργούμε σύμφωνα με την αγαπημένη φράση του λόρδου Φόστερ “η μόνη σταθερά είναι η αλλαγή”. Ετσι, μεταφέρουμε τη γνώση μας από προηγούμενα έργα στα επόμενα προσθέτοντας μια καινοτομία γιατί έχουμε μάθει να μας αρέσουν οι αλλαγές», εξηγεί η Αντουανέτ, η οποία μπορεί να εργάζεται σε ένα γραφείο με βάση τη βρετανική πρωτεύουσα αλλά ο διεθνής του χαρακτήρας σημαίνει ότι το ανθρώπινο δυναμικό του μιλά τουλάχιστον 68 διαφορετικές γλώσσες ενώ ή ίδια βρίσκεται μια φορά τον μήνα στην Αθήνα και περνάει συνολικά έξι μήνες του χρόνου ταξιδεύοντας: «Είμαστε ένα παγκόσμιο γραφείο όπως και τα projects μας που απλώνονται σε όλα τα σημεία του πλανήτη».
Οσο για την εμπειρία του να συνεργάζεται κανείς με έναν σταρ της αρχιτεκτονικής όπως ο λόρδος Φόστερ;
«Εχει τεράστια επιρροή και ως αρχιτέκτονας αλλά και ως άνθρωπος. Εμείς λειτουργούμε σαν ηχώ του. Οταν πήγα στο Λονδίνο και βρέθηκα στο 30 St Mary Axe, κοίταζα από κάτω προς τα πάνω το κτίριο και έχανα το τέλος του. Αυτή η γεωμετρική προσέγγιση με έκανε να θέλω να εργαστώ στο συγκεκριμένο γραφείο», ομολογεί ο Μάριος και η Μάρθα συμπληρώνει: «Είναι πολύ ενδιαφέρον αυτό που συμβαίνει στο Τμήμα της Εφαρμοσμένης Ερευνας και Ανάπτυξης όπου εργαζόμαστε. Κάθε έργο που ολοκληρώνουμε ως γραφείο φαντάζει απλό, υλοποιημένο φαινομενικά δίχως προσπάθεια, προσφέροντας όμως μια εξαιρετική εμπειρία στον χρήστη. Στην πραγματικότητα, η εστίαση στη λεπτομέρεια και η δουλειά πίσω από όλα αυτά είναι σχολαστική και τεράστια. Αρκετή για να κάνει το πολύπλοκο να μοιάζει απλό».
Βασικό στοιχείο της ταυτότητας των Foster + Partners είναι η έμφαση στη βιωσιμότητα και τον περιβαλλοντολογικό σχεδιασμό. «Από την ίδρυση του γραφείου μας μέχρι και σήμερα, ο βιοκλιματικός σχεδιασμός (sustainability) αποτελεί βασικό άξονα της σχεδιαστικής μας φιλοσοφίας σε όλες τις κλίμακες: από το κτίριο μέχρι την πόλη», διευκρινίζουν οι Ελληνες συνεργάτες.
Στην πρώτη γραμμή
Η Μάρθα και ο Μάριος πασχίζουν ώστε να φέρουν την τεχνολογία στα χέρια των σχεδιαστών όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Παραμετρικός σχεδιασμός ή generative design, Τεχνητή Νοημοσύνη, Ρομποτική, performance-driven design και optimization είναι μερικά από τα αντικείμενά τους. Aσχολούνται επίσης με την εικονική και επαυξημένη Πραγματικότητα, δημιουργώντας εφαρμογές που επιτρέπουν στους συναδέλφους τους όχι μόνο να βλέπουν ένα έργο, αλλά στην ουσία να μπαίνουν μέσα στην εμπειρία αυτού του έργου, από όποιο σημείο του πλανήτη και αν βρίσκονται. «Εχουμε τεχνολογίες που μας επιτρέπουν να επιβλέπουμε το κτίριο και μετά την κατασκευή του, όταν πλέον χρησιμοποιείται, πράγμα που μας βοηθά να βελτιώνουμε τη λειτουργικότητά του, μέσω αυτών των συστημάτων. To παράδειγμα του Lusail Τower στο Κατάρ έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί εκεί εφαρμόσαμε την εφαρμογή “Ερμής” που ανέπτυξε ο Μάριος για να επιτρέπουμε σε πολλαπλούς χρήστες σε διαφορετικά μέρη του κόσμου να παρακολουθούν τις αλλαγές σε πραγματικό χρόνο. Παίρνουμε την τεχνολογία του μέλλοντος και προσπαθούμε να δούμε πως μπορεί να αλλάξει τις υφιστάμενες διαδικασίες δουλειάς», λέει η Μάρθα.
Θα φτάσει αυτή προηγμένη τεχνολογία και στα αρχιτεκτονικά γραφεία της Ελλάδας;
«Πρέπει να σταματήσουμε να πιστεύουμε ότι αυτά δεν μπορούν να συμβούν στη δική μας χώρα. Ο,τι κάνουμε εδώ σύντομα θα συμβαίνει και στην Ελλάδα. Εχουμε ήδη πολλούς συναδέλφους σε αρχιτεκτονικά γραφεία στην Ελλάδα που υποστηρίζουν παρόμοια έργα. Μπορούμε να το κάνουμε! Πρέπει να αρχίσουμε να βλέπουμε την Ελλάδα ως μια χώρα καινοτομίας αφού υπάρχουν τόσοι πολλοί ταλαντούχοι Ελλληνες. Μπορούμε να κάνουμε κάτι διαφορετικό. Υπάρχει τόσος κόσμος που εγκαταλείπει αυτήν την πανέμορφη χώρα για να αναζητήσει ευκαιρίες στο εξωτερικό. Αλλά πιστεύω ότι σιγά-σιγά αλλά σταθερά δημιουργούνται οι ευκαιρίες για να αλλάξει όλο αυτό!».
Διαβάστε ακόμη
Blueground: Ο υποψήφιος ελληνικός «μονόκερος» που προσδοκά διπλασιασμό εσόδων το 2023