της Μαριάννας Τζάννε

Δεν είναι μόνο οι υδρογονάνθρακες που κινητοποιούν το ενδιαφέρον μεγάλων ενεργειακών κολοσσών για την Ελλάδα. Τελευταία, στην πανστρατιά διεθνών ενεργειακών παικτών που παρελαύνουν επί ελληνικού εδάφους, το ενδιαφέρον προσελκύουν οι σχεδιασμοί της χώρας για την ενεργειακή αυτονομία των νησιών, στα οποία θα κυριαρχεί η παραγωγή ενέργειας από τον ήλιο και τον άνεμο.

Μ ια χώρα που το μεγαλείο της είναι το μεσογειακό κλίμα, αλλά και τα πολλά διάσπαρτα και μη διασυνδεδεμένα με το ηπειρωτικό σύστημα νησιά, δεν θα μπορούσε να απουσιάζει από τη μεγάλη ενεργειακή επανάσταση που συντελείται παγκοσμίως γύρω από τις τεχνολογίες παραγωγής και αποθήκευσης ενέργειας που συνδυάζουν Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, σταθμούς συσσωρευτών και έξυπνα δίκτυα ελέγχου της ζήτησης.

Στις αρχές Ιανουαρίου, στελέχη της αμερικανικής Tesla του εκκεντρικού Ελον Μασκ που πρωτοπορεί -μεταξύ άλλων- και στον τομέα των μπαταριών, πέρασαν το κατώφλι του υπουργείου Περιβάλλοντος για να παρουσιάσουν στον κ. Γιώργο Σταθάκη και το επιτελείο του τις τεχνολογίες της εταιρείας στον τομέα της ενεργειακής αυτονομίας.

Ενδιαφέρον όμως για τα πράσινα νησιά εκδηλώνει πλήθος άλλων εταιρειών, όπως η ισπανική Iberdrola, η οποία εσχάτως έχει επανακάμψει στην εγχώρια αγορά ΑΠΕ, οι όμιλοι Μυτιληναίου, Κοπελούζου, ΤΕΡΝΑ, η Eunice Εnergy Group (EEG), αλλά και κολοσσοί όπως η Siemens Gamesa, η βρετανική ΕDF και η ελληνογερμανική AccuSol. Πρόκειται για εταιρείες που έχουν πυκνώσει την παρουσία τους στο Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΚΑΠΕ) προβάλλοντας λύσεις και τεχνολογίες για συστήματα παραγωγής πράσινης ενέργειας, αποθήκευσης και ενεργειακής αυτονομίας.

Η Tesla, η οποία έχει ήδη εγκαταστήσει τις περίφημες μπαταρίες Powerpack σε νησί στον Νότιο Ειρηνικό, συνδυάζοντας την ενέργεια από φωτοβολταϊκό ισχύος 1,4 MW με 60 συσσωρευτές, εκδηλώνει ζωηρό ενδιαφέρον για τα ελληνικά νησιά. Πληροφορίες μάλιστα αναφέρουν ότι η εταιρεία βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο συζητήσεων, το οποίο αναμένεται να μετουσιωθεί σε συμφωνία συνεργασίας (ΜοU) με την ελληνική EEG. Μαζί με τη Eunice Energy Group, η οποία ανέπτυξε τον υβριδικό σταθμό της Τήλου, σχεδιάζουν την εγκατάσταση αντίστοιχων τεχνολογιών σε μεγάλο νησί του Νοτίου Αιγαίου.

Στη συνάντηση που έγινε στις αρχές του χρόνου με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας η αμερικανική εταιρεία παρουσίασε την τεχνολογία για δίκτυα φωτοβολταϊκών και μπαταριών υπολογίζοντας το μέγεθος ενός νησιού όπως η Ρόδος. Το Νησί των Ιπποτών βρίσκεται από πέρυσι στα ραντάρ του υπουργείου Περιβάλλοντος λόγω των συχνών βλαβών και της μεγάλης αστάθειας του συστήματος ηλεκτροδότησης.

«Πουθενά στον κόσμο δεν υπάρχει νησί όπου η ενέργεια που παράγει να είναι μόνο από ΑΠΕ. Εμείς οργανώνουμε κάποια πιλοτικά προγράμματα όπως αυτά στην Τήλο, όπου είναι έτοιμη όλη η υποδομή, και τον Αη Στράτη, το οποίο είμαστε έτοιμοι να προκηρύξουμε προκειμένου να ερευνήσουμε με ποιον τρόπο θα μπορέσουμε να πιάσουμε υψηλά ποσοστά διείσδυσης των ΑΠΕ έως 85%», αναφέρει ο κ. Βασίλης Τσολακίδης, πρόεδρος του ΚΑΠΕ. Για τα υπόλοιπα νησιά στόχος, όπως σημειώνει, είναι να μπορέσουν να αγγίξουν το μέγιστο ποσοστό διείσδυσης των ΑΠΕ, να επιταχυνθούν οι ηλεκτρικές διασυνδέσεις με το ηπειρωτικό σύστημα και, όπου δεν προβλέπονται αντίστοιχες επενδύσεις, να αξιοποιηθούν συστήματα αποθήκευσης με κίνητρο την παροχή φθηνότερης ενέργειας.
Με τον τρόπο αυτό θα σταματήσει και η εξάρτηση από τις ρυπογόνες και αυξημένου κόστους μονάδες ντίζελ και μαζούτ. Για παράδειγμα, η πρόταση της Tesla εμφανίζεται εξαιρετικά ανταγωνιστική καθώς προσφέρει έως και 30% φθηνότερη ενέργεια σε σχέση με το υφιστάμενο κόστος, που υπερβαίνει τα 200 ευρώ τη μεγαβατώρα στα νησιά τα οποία αναπτύσσουν υβριδικά συστήματα ενέργειας.

Ποια νησιά θα… πρασινίσουν

Η Τήλος είναι το μοναδικό αυτοτροφοδοτούμενο σε ενέργεια νησί το οποίο, σύμφωνα με τον επικεφαλής επιχειρηματικής ανάπτυξης της EEG, Ζήσιμο Μαντά, που το ανέπτυξε, θα καλύψει τις δικές του ανάγκες και θα εξάγει την ενέργεια που περισσεύει από τον υβριδικό σταθμό στην Κω, με την οποία συνδέεται με ηλεκτρικό καλώδιο. Το νησί θα συνδράμει πλέον μόνο μικρή ντίζελ μονάδα. Εκτός από την Τήλο, όπου το έργο θα τεθεί σε κανονική λειτουργία εντός των επόμενων εβδομάδων, η Πολιτεία κινεί τις διαδικασίες για να αξιοποιηθούν αντίστοιχες τεχνολογίες σε νησιά όπως η Ρόδος, η Λήμνος, η Σύμη, το Καστελόριζο και η Αστυπάλαια, αλλά και ακόμη πιο μικρά νησιά, όπως ο Αη Στράτης των 300 κατοίκων, που επιδιώκει να «καταπρασινίσει» το ΚΑΠΕ, αλλά και οι Φούρνοι Ικαρίας. Το νησάκι του Ανατολικού Αιγαίου θα είναι το πρώτο ελληνικό στο οποίο θα αξιοποιηθεί το θεσμικό πλαίσιο για τις ενεργειακές κοινότητες με τη συμβολή του ιδιωτικού τομέα.

Η μη κερδοσκοπική Ενεργειακή Κοινότητα «Φούρνων Κορσεών», που συστάθηκε με τη συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, κατοίκων του νησιού και της Eunice Energy Group, αξιοποιεί τους ανανεώσιμους φυσικούς πόρους (άνεμο και ήλιο) για να παράγει άφθονη καθαρή ενέργεια.

«Σύντομα», όπως αναφέρει ο κ. Μαντάς, «οι Φούρνοι θα είναι το πρώτο smart grid green island της Ευρώπης, εφαρμόζοντας την τεχνολογία S4S (σ.σ.: θα αντιγραφεί η τεχνολογία της Τήλου) σε ολόκληρη την έκτασή της μαζί με τεχνολογίες Blockchain, IoT (Internet of Things), τεχνητής νοημοσύνης. Ολοι οι πολίτες του ενεργειακά αυτόνομου νησιωτικού δήμου θα έχουν δωρεάν ηλεκτρική ενέργεια, αλλά και πρόσθετα οικονομικά έσοδα».