Η περίπτωσή του ίσως και να συνιστά τον ορισμό του αμφιλεγόμενου επιχειρηματία. Ο 68χρονος Ισραηλινός Μπένι Στάινμετζ που συνελήφθη την Κυριακή το απόγευμα στο «Ελευθέριος Βενιζέλος» κατά τον έλεγχο, αμέσως μετά την άφιξή του με ιδιωτική πτήση από το Τελ Αβίβ, έχει διαγράψει μια τεράστια πορεία στον παγκόσμιο επιχειρηματικό στίβο. Κάποια στιγμή μάλιστα κατέκτησε τον ανεπίσημο τίτλο του «βασιλιά των διαμαντιών». Αλλά και εκείνον του πλουσιότερου ανθρώπου της χώρας του, μετρώντας περιουσία σύμφωνα με το Bloomberg στα 8 δισ. δολάρια το 2013, που προέκυπταν από τη δραστηριοποίησή του σε πλειάδα τομέων, πέρα από την εξόρυξη και εμπορία πολύτιμων λίθων, στο real estate και στην ενέργεια.
Την ίδια ώρα όμως, αν υπήρχε μια άτυπη λίστα των απανταχού billionaires με δικαστικές καταδίκες, εκκρεμείς διώξεις για εμπλοκή σε υποθέσεις δωροδοκιών, επιχειρηματικές συνωμοσίες, απάτες και άλλες ύποπτες υποθέσεις σε διάφορες χώρες του κόσμου, ο Στάινμετζ ασφαλώς θα δεικεδικούσε ξεχωριστή θέση. Χώρια μια προσωπική αντιδικία – σύγκρουση, πέρα από τις συνήθεις των επιχειρηματικών ηθών, με τον Τζορτζ Σόρος και με επίδικη απαίτηση του Ισραηλινού της τάξης των 10 δισ. δολαρίων.
Σταθερή εκκρεμότητα του αυτή με τις ρουμανικές αρχές που έχουν εκδώσει διεθνές ένταλμα σύλληψης και τον καταδιώκουν σχεδόν από χώρα σε χώρα. Τον κατηγορούν για την ίδρυση και εν συνεχεία ανάληψη ηγετικού ρόλου σε εγκληματική οργάνωση, που σύμφωνα με το κατηγορητήριο επιχείρησε να εξαπατήσει το δημόσιο της χώρας, αποκτώντας εκτάσεις των πρώην βασιλικών κτημάτων και χρησιμοποιώντας προς τούτο, ουσιαστικά ως «μπροστινό» τον πρίγκιπα Παύλο, έναντι ενός ευτελούς ανταλλάγματος. Η Ιντερπόλ εξέδωσε διεθνές ένταλμα σύλληψης που υποχρεωτικά εκτελείται στις 27 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εξ ου και οι εξελίξεις της Κυριακής στο «Ελ. Βενιζέλος». Αν και αφέθηκε ελεύθερος με μια μικρή εγγύηση, αλλά και τον όρο της απαγόρευσης εξόδου από τη χώρα.
Η περίφημη BSGR
Ο Ισραηλινός επιχειρηματίας γεννήθηκε στις 2 Απριλίου 1956 στην πόλη Νετάνια, τέταρτο παιδί του Ράμπιν Στάινμετζ, ο οποίος είχε δημιουργήσει στη δεκαετία του 1950 τη μεγαλύτερη επιχείρηση εμπορίας πολύτιμων λίθων της χώρας. Αλλά δεν ήταν ικανοποιημένος με έναν μικρό ρόλο στην οικογενειακή εταιρεία, την Rubin Steimentz & sons, για αυτό και έφυγε νωρίς, -αφού υπηρέτησε υποχρεωτικά για 3 χρόνια στις περίφημες Ένοπλες Δυνάμεις του Ισραήλ (IDF)-, σε ηλικία μόλις 21 ετών για το Βέλγιο. Και συγκεκριμένα την Αμβέρσα, ένα φημισμένο διεθνές κέντρο διαμαντιών.
Ίδρυσε εκεί με τον αδερφό του την Benny Steinmetz Diamonds και εν συνεχεία την Benny Steinmetz Group Resources (BSGR), που στέγασε το σύνολο των επιχειρηματικών οντοτήτων του ομίλου του. Και έγινε γρήγορα ένας παγκόσμιας εμβέλειας έμπορος διαμαντιών, με στενές επιχειρηματικές σχέσεις με τις κορυφαίες εταιρείες του κλάδου, όπως η De Beers και η Tiffany & Co., για να δημιουργήσει τελικά μια πραγματική αυτοκρατορία, που εκτεινόταν σε Ευρώπη και ΗΠΑ.
Ξεκίνησε από τα διαμάντια και τα σιδηρομεταλλεύματα και φτάνοντας στο real estate ακόμη και σε εκτάσεις κρατικής γης της Ρουμανίας, ο Steinmetz προχώρησε με το δόγμα της απόκτησης φυσικών πόρων φθηνά, καθώς και χρησιμοποιώντας κάθε μέσο για να το πετύχει αυτό, με ιδιαίτερη έφεση τις σχέσεις κάτω από το τραπέζι με δικτάτορες ή άλλους αξιωματούχους σε χώρες φτωχών οικονομιών της Αφρικής.
Την προσέγγισή του την κάλυπτε με ένα δήθεν αθώο αμπαλάζ: «επενδύουμε σε δύσκολα μέρη», είπε στους βρετανικούς Financial Times το 2012, αναφερόμενος στις κινήσεις του στην Αφρική. Και μη διστάζοντας να συμπληρώσει με το «περισπούδαστο», αν και κατά πολλούς αποκαλυπτικό των μεθόδων που ακολουθούσε: «Πρέπει να λερώσεις τα χέρια σου».
Αγκόλα και Σιέρα Λεόνε
Η αναζήτησή του για αφρικανικά διαμάντια ξεκίνησε στην Αγκόλα στα μέσα της δεκαετίας του 1980, όταν η χώρα βρισκόταν στη μέση ενός παρατεταμένου εμφυλίου πολέμου. Γρήγορα έγινε ένας από τους μεγαλύτερους αγοραστές ακατέργαστων διαμαντιών της Αγκόλας και συνέχισε να τα αγοράζει ακόμα και όταν οι αντάρτες κατέλαβαν τα περισσότερα από τα ορυχεία της χώρας.
«Ήταν χρόνια γεμάτα γεγονότα», ανέφερε αργότερα ο ίδιος στο «The Steinmetz Diamond Story», ένα βιβλίο – αυτοβιογραφία. Η επιτυχία του βασίστηκε στις εξαίρετες, πλην άγνωστης υφής, προσωπικές σχέσεις του με τον δικτάτορα της Αγκόλας Χοσέ Εντουάρντο ντος Σάντος.
Με την ανατολή της νέας χιλιετίας, ο Στάινμετζ έστρεψε το ενδιαφέρον του στη Σιέρα Λεόνε, η οποία μόλις έβγαινε από έναν 11ετή εμφύλιο πόλεμο. Αγόρασε το μεγαλύτερο ορυχείο διαμαντιών της χώρας, το Κόιντου, συνεργαζόμενος με μια εταιρεία που φέρεται να ήταν συνδεδεμένη με πρώην μισθοφόρους που είχαν πολεμήσει στο πλευρό της κυβέρνησης εναντίον των ανταρτών. Επένδυση υψηλού ρίσκου, που προκάλεσε εκτός των άλλων και σημαντικές εντάσεις με τους ντόπιους εργάτες, που εξελίχθηκαν σε αιματηρές διαδηλώσεις και εκτεταμένες ταραχές.
Η κυβέρνηση της Σιέρα Λεόνε διέταξε να σταματήσει η λειτουργία του Κόιντου. Τότε ανέλαβε δράση ο ίδιος ο Στάινμετζ, που έσπευσε τον Μάιο του 2008, στην πρωτεύουσα της Σιέρα Λεόνε, Φρίταουν και συναντήθηκε με τον Πρόεδρο Ερνστ Μπάι Κορόμα. Το θέμα λύθηκε αυτοστιγμεί. Η κυβέρνηση επέτρεψε στο Κόιντου να συνεχίσει τη λειτουργία του, επικαλούμενη τη «στρατηγική σημασία» του για την οικονομία της χώρας.
Η επένδυση στη Γουινέα
Αμέσως μετά, ο Ισραηλινός μεγιστάνας πήγε στην πρωτεύουσα της Γουινέας, το Κόνακρι. Διεκδίκησε και τελικά απέκτησε το 50% ενός από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα σιδηρομεταλλεύματος στον κόσμο, αυτού στην οροσειρά της Σιμαντού. Ο αγγλο-αυστραλιανός κολοσσός εξορύξεων Rio Tinto είχε αποκτήσει το 100% των δικαιωμάτων εξόρυξης σε ολόκληρη την οροσειρά από το 1997.
Η BSGR κατηγορήθηκε ότι επιχείρησε να αποκτήσει τις άδειες εξόρυξης, με υποσχέσεις πληρωμών μέσω μεσαζόντων εκατομμυρίων δολαρίων ως προμήθειας στην Μαμαντί Τουρέ, τέταρτη σύζυγο του τότε προέδρου της Γουινέας Λανσάνα Κόντε. Οι εξελίξεις είχαν μυθιστορηματική πλοκή, με απόλυση του τότε πρωθυπουργού της χώρας, και ακύρωση τελικά του 50% των αδειών της Rio Tinto, που μεταβιβάστηκαν… δωρεάν στην BSGR, με απόφαση του υπουργικού συμβουλίου. Προηγήθηκαν μυστικές συζητήσεις του Στάινμετζ με τον 74χρονο -και βαριά άρρωστο- Πρόεδρο στο χωριό του με την Τουρέ παρούσα.
Ο Κόντε πέθανε στις 22 Δεκεμβρίου 2008 και την εξουσία κατέλαβε στρατιωτική χούντα, με τους στυλοβάτες της οποίας ο Στάινμετζ φρόντισε αμέσως να αναπτύξει εξαίρετες σχέσεις. Λιγότερο από 18 μήνες αφότου κέρδισε τα δικαιώματα εξόρυξης, η BSGR πούλησε το 50% της συμμετοχής της σε αυτά στον βραζιλιάνικο όμιλο εξόρυξης Vale SA για 2,5 δισ. δολάρια. Τα ΜΜΕ εκείνη την εποχή την περιέγραψε ως «συμφωνία του αιώνα».
Το θρίλερ στη Φλόριντα
Το 2010, έγιναν εκλογές στη Γουινέα που έφεραν την αντιπολίτευση στην εξουσία. Ως μέρος μιας προσπάθειας κατά της διαφθοράς, ξεκίνησε τον Μάρτιο του επανεξέταση των δικαιωμάτων εξόρυξης. Οι ερευνητές πιθανολόγησαν υπόγεια συμφωνία της BSGR με την χήρα του πρώην δικτάτορα, η οποία ήδη είχε εγκατασταθεί στο Τζάκσονβιλ της Φλόριντα, έχοντας αγοράσει ένα πολυτελές σπίτι και άλλα ακίνητα.
Την οποία όμως, ήδη είχαν βάλει στο μικροσκόπιο δικών τους ερευνών για την υπόθεση της Σιμαντού, οι αμερικανικές αρχές. Μάλιστα την κατέστησαν εύκολα συνεργαζόμενη μάρτυρα. Και οι πράκτορες του FBI τον Απρίλιο του 2013, συνέλαβαν στο σπίτι της τον Γάλλο Φρεντερίκ Κιλίνς, βασικό συνεργάτη του Στάινμετζ στη Γουινέα, όταν την επισκέφθηκε και της πρότεινε, με εντολή του Στάινμετζ, όπως της είπε, να αρνηθεί οποιαδήποτε σχέση της με την BSGR. Με αντάλλαγμα κάποια εκατομμύρια δολάρια. Στη δίκη που ακολούθησε στη Νέα Υόρκη, ομολόγησε την ενοχή του για δωροδοκία και παρεμπόδιση ομοσπονδιακής έρευνας και καταδικάστηκε σε δύο χρόνια φυλάκιση. Αλλά ισχυρίστηκε στο δικαστήριο ότι έλεγε ψέματα στην Τουρέ για την εντολή του Στάινμετζ, για να την εντυπωσιάσει.
Η BSGR και ο Στάινμετζ αρνήθηκαν όλες τις κατηγορίες για διαφθορά ως αβάσιμες και υποστήριξε πως αποτελούν μια ωμή εκστρατεία συκοφαντικής δυσφήμισης, καθώς και ότι έλαβε τις άδειες μέσω των κατάλληλων νόμιμων και διαφανών διαδικασιών.
Μετά απ’ αυτό όμως, σε ξεκίνησαν έρευνες και σε άλλες χώρες, Ηνωμένο Βασίλειο, Ισραήλ, Ελβετία. Τον Απρίλιο του 2014, η Γουινέα απέσυρε τις άδειες εξόρυξης Σιμαντού. Η BSGR απάντησε με αγωγή, αλλά στη συνέχεια μηνύθηκε από την συν-επενδυτή Vale για απόκρυψη της δωροδοκίας.
Στην Ελβετία ακολούθησε δίκη. Τον Ιανουάριο του 2021, ο Στάινμετζ καταδικάστηκε σε φυλάκιση πέντε ετών, κατόπιν έφεσης τον Μάρτιο του 2023, η οποία μειώθηκε σε 18 μήνες φυλάκιση και 18 μήνες με αναστολή. Ο Στάινμετζ δήλωσε ανάστατος, καθώς δεν γνώριζε τις ενέργειες του Κιλίνς, αλλά το εφετείο της Γενεύης τον έκρινε ένοχο απόπειρας συγκάλυψης της δωροδοκίας της Τουρέ, με πολλά στοιχεία να τα έχει βρει η ελβετική αστυνομία κατόπιν εφόδου στο ιδιωτικό του τζετ. Ο Στάινμετζ άσκησε έφεση στη μειωμένη ποινή του, αυτή τη φορά, στο Ανώτατο Δικαστήριο της Ελβετίας. Δεν έχει οριστεί ημερομηνία για την ακρόαση.
Ο πρίγκιπας Παύλος και η πρώην βασιλικές εκτάσεις
Μια άλλη υπόθεση στη Ρουμανία είναι η πηγή πολλών από τα πρόσφατα νομικά του προβλήματα, συμπεριλαμβανομένων των συλλήψεων σε Ισραήλ, Ελλάδα, Κύπρο και πάλι στην Ελλάδα.
Το ανώτατο δικαστήριο της Ρουμανίας έκρινε τον Δεκέμβριο του 2020 ότι ο Στάινμετζ ήταν ο εγκέφαλος και χρηματοδότης ενός σχεδίου παράνομης ανάκτησης πρώην βασιλικών εδαφών στη Ρουμανία. Επικεφαλής ομάδας, μαζί με τον πρίγκιπα Παύλο της Ρουμανίας και άλλα πρόσωπα με στόχο να αποκτήσουν παράνομα ακίνητα αξίας περίπου 150 εκατομμυρίων ευρώ.
Όπως έγραψε και το Politico στις 20 Αυγούστου, ο 76χρονος πρίγκιπας Παύλος, εγγονός των τελευταίων βασιλέων της Ρουμανίας, συνελήφθη τον περασμένο Απρίλιο στην Μάλτα από αστυνομικούς βάσει ευρωπαϊκού εντάλματος.
Ο Παύλος μεγάλωσε στη Γαλλία και γνώρισε τη Ρουμανία στα 42 του χρόνια, μετά την αποτίναξη του καθεστώτος Τσαουσέκου.
Εγκαταστάθηκε στο Βουκουρέστι και ορεγόταν να ανακτήσει με οποιοδήποτε τρόπο ένα τμήμα έστω της πρώην βασιλικής περιουσίας. Το 2006, ο Ρεμούς Τρουίκα, πρώην ανώτατος κυβερνητικός αξιωματούχος του πρότεινε να τον βοηθήσει σε αυτό η εταιρεία του, Reciplia SRL. Αλλά οι όροι ήταν ολίγον επαχθείς. Μια προκαταβολή 4 εκατ. ευρώ, αλλά ο Παύλος θα υπέγραφε ότι θα επιστρέψει το 50% έως 80% των ακινήτων στη Reciplia ως αντάλλαγμα (!).
Ο πρίγκιπας συμφώνησε στη διευθέτηση και έλαβε άμεσα την προκαταβολή, όμως η δουλειά δεν προχωρούσε. Ενώ ο Παύλος έμαθε ότι ο πραγματικός οργανωτής και χρηματοδότης του σχεδίου ήταν ο Ισραηλινός δισεκατομμυριούχος Στάινμετζ, καθώς η Reciplia του ανήκε σχεδόν κατά 90%.
Μετά την ολοκλήρωση της μεταβίβασης κάποιων εκτάσεων το 2009, ο Παύλος δεν έλαβε το συμφωνημένο μερίδιο, απείλησε με καταγγελία στην αστυνομία, την οποία τον Δεκέμβριο του 2011, στην οποία προχώρησε4 χρόνια αργότερα, καθώς δεν υπήρξε άλλη εξέλιξη.
Στη συνέχεια το ανώτατο δικαστήριο της Ρουμανίας καταδίκασε ερήμην τον πρίγκιπα και όλους τους εμπλεκόμενους του για διαφθορά, με ποινές φυλάκισης από τρία έως επτά χρόνια. Συνολικά, 19 καταδίκες για δωροδοκία, δωροληψία και συμμετοχή σε απάτη. Ο Παύλος καταδικάστηκε ερήμην καθώς είχε διαφύγει, σε τριάμισι χρόνια φυλάκιση, ο Τρούικα σε επτά και ο “πολύς” Στάινμετζ σε πέντε. Ο Ισραηλινός συνελήφθη στην Ελλάδα και στη συνέχεια και στην Κύπρο, όπου όμως απορρίφθηκαν τα αιτήματα έκδοσής του στη Ρουμανία με το σκεπτικό ότι οι συνθήκες στις φυλακές ήταν απάνθρωπες, σύμφωνα με τις αποφάσεις των δικαστηρίων Αθηνών και Λευκωσίας. Και πάλι συνελήφθη προχθές για τον ίδιο λόγο.
Ο Παύλος συνελήφθη στη Γαλλία, τον Ιούνιο του 2022 και αργότερα στη Μάλτα, όπου το εφετείο της χώρας αρνήθηκε να τον εκδώσει στη Ρουμανία για λόγους ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καθώς διαπίστωσε ότι οι συνθήκες στις φυλακές της Ρουμανίας ήταν ανεπαρκείς.
Παράλληλα, οι ισραηλινές αρχές, οι οποίες το 2016 είχαν ξεκινήσει τη δική τους έρευνα για τη δωροδοκία στη Γουινέα, κατέληξαν σε συμφωνία με τον Στάινμετζ τον Δεκέμβριο του 2022. Ο επιχειρηματίας συμφώνησε να πληρώσει 5 εκατομμύρια δολάρια βάσει του νόμου της χώρας για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και ακόμη 86 εκατ. δολάρια για να διευθετήσει μια ξεχωριστή διαφορά με τις ισραηλινές φορολογικές αρχές.
Και μηνυτής κατά του Σόρος
Τον Απρίλιο του 2017, ο Ισραηλινός μεγιστάνας μήνυσε τον δισεκατομμυριούχο Τζορτζ Σόρος ζητώντας 10 δισεκατομμύρια δολάρια για συκοφαντική δυσφήμιση. Υποστηρίζει πως εξώθησε τις αρχές της Γουινέας, της Ελβετίας, των ΗΠΑ και του Ισραήλ να προχωρήσουν σε έρευνες εναντίον του. «Ο Τζορτζ Σόρος έχει χρησιμοποιήσει όλη του τη δύναμη, όλη του την ικανότητα -και είναι πολύ δυνατός- για να με τρέχει παντού» κατέθεσε ο Στάινμετζ σε δικαστήριο της Παγκόσμιας Τράπεζας το 2017. Ο Σόρος αρνείται τις κατηγορίες.
To όνομά του δεν θα μπορούσε να μην συμπεριλαμβάνεται στη λίστα των Panama Papers, όπως και σε μυστικούς τραπεζικούς λογαριασμούς σε υποκατάστημα της HSBC στη Γενεύη, αλλά με ποσά δυσανάλογα μικρά (100 εκατ. δολάρια) σε σχέση με το περιουσιακό βεληνεκές του. Με σχέσεις στενές με κορυφαίους Ισραηλινούς πολιτικούς, όπως οι πρώην πρωθυπουργοί Μπάρακ και Ολμέρτ, αλλά και με τον Νικολά Σαρκοζί. Και με ένα φιλανθρωπικό έργο στην πατρίδα του, με το Ίδρυμα «Agnes and Beny Steinmetz» που ασφαλώς και δεν περνάει απαρατήρητο, με δωρεές σε εκπαιδευτικά και πολιτιστικά ιδρύματα, τις Ένοπλες Δυνάμεις, μουσεία και αλλού, αλλά και τα ερωτήματα πάντα να συνοδεύουν κάθε πτυχή της δημόσιας δραστηριότητάς του.
Ο Στάινμετς έχει πλέον ολοκληρώσει τις εκκρεμότητες του με τις ισραηλινές αρχές, προσώρας κατάφερε να αποφύγει τη ρουμανική «καταδίωξη», όμως, ο ελβετικός «Γολγοθάς» του συνεχίζεται. Σήμερα ζει στο Αρσούφ, κοντά στο Τελ Αβίβ, με τη σύζυγο και τα τέσσερα παιδιά του. Είδε όμως και την περιουσία του να σμικρύνεται τόσο, όσο αρκεί για να μην συμπεριλαμβάνεται πια στις λίστες των billionaires του Forbes. Δημιουργώντας εύλογα ερωτηματικά. Πού έχει πάει άραγε όλη αυτή η περιουσία;
Διαβάστε ακόμη
Θ. Φέσσας (Quest): Η επόμενη μέρα του deal για την Μπενρουμπή – Οι ευκαιρίες των εξαγορών (pics)
ΥΠΕΘΟ: Πώς αποφασίστηκε το αιφνιδιαστικό τέλος… στο τέλος επιτηδεύματος
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα