Στο Μπέργκεν, τη μικρή αλλά μαγευτική πόλη της Νορβηγίας, η ζωή μοιάζει με παραμύθι. Τα χρωματιστά ξύλινα σπιτάκια, τα ξακουστά φιόρδ και το γραφικό λιμάνι της πόλης συνθέτουν το σκηνικό μιας από τις πιο παραδοσιακές σκανδιναβικές πόλεις, που στέκεται επιβλητική ανάμεσα σε επτά λόφους.
Από αυτή τη βροχερή κωμόπολη των 280.000 κατοίκων, που όμως βρίσκεται στο επίκεντρο της πετρελαϊκής βιομηχανίας και κατά αντιστοιχία παρομοιάζεται με το Χιούστον των ΗΠΑ, πήρε πρόσφατα μεταγραφή για… τη φανέλα της εθνικής ομάδας υδρογονανθράκων ο κ. Αριστοφάνης Στεφάτος.
Ο 46χρονος μάνατζερ, που θήτευσε για σχεδόν 20 χρόνια σε διάφορες θέσεις ευθύνης του πετρελαϊκού κλάδου, μεταξύ των οποίων και νορβηγικές εταιρείες, μετακόμισε πριν από λίγες εβδομάδες οικογενειακώς στην Ελλάδα για να αναλάβει, με την προτροπή του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη, τα ηνία της εγχώριας «βιομηχανίας» πετρελαίου – και συγκεκριμένα της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ).
Πρόκειται για τον φορέα που συστάθηκε το 2011 με σκοπό τη διαχείριση των δικαιωμάτων του ελληνικού κράτους για την έρευνα και εκμετάλλευση κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Κάτω από την ομπρέλα της ΕΔΕΥ βρίσκονται συνολικά 13 χερσαία και θαλάσσια οικόπεδα (συν τον Πρίνο) που προορίζονται για έρευνα και εκμετάλλευση και τα οποία έχουν εκχωρηθεί σε Ελληνες και διεθνείς πετρελαϊκούς κολοσσούς, μεταξύ των οποίων είναι οι Τοtal, ExxonMobil, Repsol, ΕΛΠΕ, Energean.
Παράλληλα, η εταιρεία προικίστηκε πρόσφατα με όλο το χαρτοφυλάκιο των διεθνών έργων της ΔΕΠΑ (ελληνοβουλγαρικός αγωγός IGB, ο IGI Poseidon, East Med), γεγονός που διευρύνει τον γεωστρατηγικό χαρακτήρα των δραστηριοτήτων της.
Οι μπίζνες με τα πετρέλαια στη Νορβηγία
Απόφοιτος του Πανεπιστημίου Πατρών με διδακτορικό στη Γεωλογία, την Ωκεανογραφία και τη Γεωφυσική, ο κ. Στεφάτος έχει να επιδείξει ενεργό ρόλο όχι μόνο στην άσκηση διοίκησης, αλλά και ως μέτοχος σε αντίστοιχες εταιρείες στη Νορβηγία.
Μάλιστα με την αποδοχή της θέσης του διευθύνοντος συμβούλου της ΕΔΕΥ, εγκατέλειψε το management της M Vest Energy, με έδρα το Μπέργκεν, της οποίας είναι συνιδρυτής και θα παραμείνει μέτοχος.
Η M Vest Energy, η οποία συστάθηκε το 2015, είναι μια ιδιωτική εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου, η οποία κατά την πρόσφατη ακρόαση στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής του κ. Στεφάτου συγκέντρωσε την έντονη κριτική των βουλευτών.
Αφορμή ήταν η παραδοχή του ότι στη νορβηγική επιχείρηση θα διατηρήσει τις μετοχές του και μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα. Μερίδα βουλευτών, κυρίως των κομμάτων της αντιπολίτευσης, ζήτησε διευκρινίσεις και υποστήριξε ότι η απόφαση αυτή ενδέχεται να συνιστά σύγκρουση συμφερόντων.
Αποψη που ωστόσο έχει αντικρούσει κατηγορηματικά η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ και ο ίδιος ο κ. Χατζηδάκης, λέγοντας ότι από τη στιγμή που η πετρελαϊκή εταιρεία δεν δραστηριοποιείται στην Ελλάδα δεν προκύπτει ασυμβίβαστο με τη θέση του στην ΕΔΕΥ.
«Εκανα την επιλογή να εργαστώ σε μικρότερες εταιρείες και δεν μετάνιωσα», απάντησε ο κ. Στεφάτος στους βουλευτές, επισημαίνοντας ότι είναι πολύ πιο δύσκολο να επιβιώσει μια μικρή εταιρεία ορυκτών καυσίμων και να αντιμετωπίσει τα μεγαθήρια του κλάδου. «Η M Vest Energy είναι οι κόποι μιας ζωής και η οικονομική συγκυρία δεν είναι κατάλληλη για να ρευστοποιηθεί», αντέκρουσε ο κ. Στεφάτος, λέγοντας με αφοπλιστική ειλικρίνεια ότι θα μπορούσε να μεταβιβάσει τις μετοχές του, αλλά για λόγους ιδιοσυγκρασίας επέλεξε να μην το κάνει.
Τα μπλοκ της Νορβηγίας
Στην πραγματικότητα η M Vest Energy είναι η μετεξέλιξη της Atlantic Petroleum, μιας εισηγμένης εταιρείας στο Χρηματιστήριο της Κοπεγχάγης και αργότερα στο Χρηματιστήριο του Οσλο, η οποία είχε ημερήσια παραγωγή 2.500-3.000 βαρέλια πετρελαίου. Η εταιρεία είχε παρουσία στον βρετανικό τομέα υδρογονανθράκων και έκανε προσπάθεια να αναπτυχθεί στη Νορβηγία. Εξαιτίας της πετρελαϊκής κρίσης της περιόδου 2015-2016, η Atlantic Petroleum άρχισε να χάνει χρήματα, με αποτέλεσμα να βρεθεί στα πρόθυρα της χρεοκοπίας.
Αφού οι προσπάθειες των επενδυτικών τραπεζών να βρουν αγοραστή απέτυχαν, η διοίκηση με τη στήριξη τοπικών επενδυτών προχώρησε στην εξαγορά της θυγατρικής της Atlantic Petroleum στη Νορβηγία και έτσι προέκυψε η Μ Vest Energy, στην οποία ο κ. Στεφάτος διαθέτει σήμερα ισχυρή μετοχική παρουσία. «Στην εταιρεία έχουν γίνει πολύ σημαντικές επενδύσεις, αλλά, όπως συνηθίζεται στον τομέα των καυσίμων, αργούν να αποδώσουν».
Σύμφωνα με το στέλεχος της ΕΔΕΥ, η Μ Vest Energy συμμετέχει σε ένα οικόπεδο που η εκτίμηση αποθεμάτων κάνει λόγο για πάνω από 60 εκατομμύρια βαρέλια τον χρόνο και γίνεται προσπάθεια να αναπτυχθεί, ενώ σύντομα η εταιρεία θα ανακοινώσει και άλλη μία μεγάλη επένδυση. Στην ιστοσελίδα της M Vest Energy φιγουράρουν συνολικά έξι μπλοκ σε διαφορετικά στάδια ωρίμανσης, στα οποία η νορβηγική εταιρεία συμμετέχει σε κοινοπραξίες με ποσοστά από 10% έως 30% και σε συνεργασία με μεγάλες εταιρείες του κλάδου, όπως είναι η κρατική εταιρεία πετρελαίων Equinor. Υπενθυμίζεται ότι η νορβηγική πετρελαϊκή εταιρεία είχε εκδηλώσει πριν από 1,5 χρόνο επενδυτικό ενδιαφέρον για την ανάπτυξη πλωτού αιολικού πάρκου στο Αιγαίο.
Η εμπειρία στον πετρελαϊκό κλάδο της Νορβηγίας αποτελεί ένα μεγάλο πλεονέκτημα για τον νέο μάνατζερ της ΕΔΕΥ: «Φιλοδοξία μου είναι να μεταφέρω την τεχνογνωσία που απέκτησα από τον διεθνή χώρο, και ιδιαίτερα όσα διδάχτηκα στη Νορβηγία, όπου το μοντέλο αξιοποίησης ορυκτών πόρων είναι ίσως το πιο επιτυχημένο από την άποψη ότι επιστρέφει πολλά στην κοινωνία», δηλώνει ο ίδιος.
Απανωτές συσκέψεις για τον Πρίνο
Ο κ. Στεφάτος εδώ και αρκετές εβδομάδες έχει πέσει με τα μούτρα στη δουλειά, αφού συμμετέχει ενεργά στις διαδοχικές συσκέψεις που γίνονται σχεδόν καθημερινά με τα συναρμόδια υπουργεία για το σχέδιο διάσωσης του Πρίνου. Το μοναδικό ενεργό ελληνικό κοίτασμα, το οποίο διαχειρίζεται η Energean, θα είναι, όπως φαίνεται, και η πρώτη απόφαση που θα πάρει η νέα διοίκηση της ΕΔΕΥ, για να εξασφαλιστεί ένα βιώσιμο μοντέλο λειτουργίας για το σκέλος των εγχώριων δραστηριοτήτων της Energean. Στόχος είναι να οριστικοποιηθεί το σχέδιο σωτηρίας ακόμη και εντός του μήνα προκειμένου να μπει άμεσα σε εφαρμογή και να σταματήσει η μεγάλη αιμορραγία εσόδων. Ως επικρατέστερο σενάριο προβάλλει η χρηματοδότηση της Energean με εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, χωρίς να έχει αποκλειστεί και η συμμετοχή στην εταιρεία του κράτους, ακόμη και συνδυασμός των δύο αυτών προτεινόμενων μέτρων. Σε κάθε περίπτωση αν τελικά υπάρξει μετοχική συμμετοχή του Ελληνικού Δημοσίου στον Πρίνο, αρμόδιες πηγές αναφέρουν ότι θα προβλέπεται η έξοδος από το μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας σε μεταγενέστερο χρόνο.
Ο νέος διευθύνων σύμβουλος της ΕΔΕΥ έχει την άποψη ότι η διεθνής οικονομική συγκυρία με την πτώση των τιμών του αργού πετρελαίου και την αβεβαιότητα που έχει προκαλέσει η πανδημία αποτελούν ένα συγκυριακό φαινόμενο. Οπως αναφέρει, αντίστοιχους κύκλους έχει βιώσει η βιομηχανία και στο παρελθόν, αλλά η αγορά στην πορεία ανέκαμψε. Το ίδιο εκτιμά ότι θα συμβεί και σήμερα.
Σε κάθε περίπτωση, τονίζει ότι η Ελλάδα έχει σημαντικές προοπτικές: «Οι ανακαλύψεις που έχουν γίνει στην ανατολική Μεσόγειο είναι πολλά υποσχόμενες και δεν πρέπει να τις παραγνωρίζουμε, ειδικά στον άξονα από την Αλβανία και κατεβαίνοντας προς τα νότια καθώς υπάρχουν περιθώρια ανάπτυξης». Ο ίδιος πάντως δίνει πολύ μεγάλη σημασία στο να ενταθούν οι σεισμικές έρευνες, καθώς κρίνεται αναγκαίο βήμα για την ωρίμανση των παραχωρήσεων, υποστηρίζοντας ότι «αν δεν γίνουν τρισδιάστατα σεισμικά θα καθυστερήσουμε». Σύμφωνα με πληροφορίες οι πρώτες σεισμικές έρευνες θα ξεκινήσουν από φθινόπωρο στο οικόπεδο δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης από την κοινοπραξία της Total. Πόσο όμως μπορεί να επηρεάσουν το εθνικό πρόγραμμα εκμετάλλευσης και παραγωγής υδρογονανθράκων η απολιγνιτοποίηση και η στροφή στις καθαρές μορφές ενέργειας, γεγονός που αποτελεί κεντρική κυβερνητική γραμμή; Ο κ. Στεφάτος τάσσεται υπέρ της άποψης που διατυπώνει σύσσωμη η πετρελαϊκή βιομηχανία, η οποία εκτιμά ότι για τα επόμενα 30 χρόνια το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο θα αποτελούν το 30% έως 50% του ενεργειακού μείγματος σε όλο τον πλανήτη. Οπως σημειώνει, «τα ορυκτά καύσιμα πρέπει να τα δούμε σε συνεργασία με τις ΑΠΕ και όχι ανταγωνιστικά».