Ένα γιγαντιαίο πρόγραμμα νέων επενδύσεων συνολικού ύψους άνω των 3 δισ ευρώ με την συμμετοχή του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα αλλά και ΣΔΙΤ, κινητοποιεί το master plan για την απολιγνιτοποίηση, το μεγαλύτερο πρόγραμμα οικονομικού και κοινωνικού μετασχηματισμού που έχει συντελεστεί στην χώρα μας και δρομολογεί το σβήσιμο του 80% των λιγνιτικών μονάδων έως το 2023 και το τέλος του λιγνίτη το 2028.

Ο σχεδιασμός προβλέπει ένα εντελώς διαφορετικό μείγμα ηλεκτρικής ενέργειας, στο οποίο πρωταγωνιστές θα είναι οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, επηρεάζοντας χιλιάδες εργαζόμενους στην ΔΕΗ και τα ορυχεία που καλούνται να προσαρμόσουν την ζωή τους σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο και να αναζητήσουν νέους τομείς απασχόλησης.

Το master plan της απολιγνιτοποίησης θα είναι σε δημόσια διαβούλευση έως και τις 10 Νοεμβρίου προβλέποντας δράσεις σε πέντε πυλώνες  ανάπτυξης: την καθαρή ενέργεια, τη βιομηχανία, την βιοτεχνία και το εμπόριο, την έξυπνη αγροτική παραγωγή, το βιώσιμο τουρισμό, την τεχνολογία και την εκπαίδευση.

Βάση του φιλόδοξου αυτού προγράμματος είναι η προσέλκυση και προώθηση ενός πλέγματος επενδύσεων, οι οποίες λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαιτερότητες, τα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες κάθε οικονομίας και εκφράζουν και το επενδυτικό ενδιαφέρον που έχει εκδηλωθεί για την περιοχή. Ας δούμε αναλυτικά ποια είναι τα προτεινόμενα επενδυτικά σχέδια για τις δύο περιοχές, όπως αυτά αποτυπώνονται στο master plan.

Ισχυρή εκκίνηση στις ΑΠΕ με ΔΕΗ και ΕΛΠΕ

Στην Δυτική Μακεδονία, έμφαση δίνεται στα  φωτοβολταϊκά πάρκα με ενδιαφέρον για την κατασκευή έργων συνολικής ισχύος 2GW εκ των οποίων 0.4 GW βρίσκονται υπό κατασκευή.

Ήδη, η ΔΕΗ έχει υπό κατασκευή 230MW, επενδύοντας περίπου 133 εκατομμύρια ευρώ ενώ στο στάδιο της ανάπτυξης είναι επιπλέον 1.7GW. Σε δυναμικό παίκτη στην αγορά των ΑΠΕ στην περιοχή αναδεικνύονται και τα ΕΛΠΕ με ένα φωτοβολταϊκό δυναμικότητας 204MW, για το οποίο θα επενδυθούν περίπου 130 εκατομμύρια ευρώ.

Όπως σημειώνεται, ο στόχος των εμβληματικών επενδύσεων, πέρα από την ανάπτυξη εσόδων για την επανεκκίνηση της τοπικής οικονομίας, είναι να αποτελέσουν και κέντρο  προσέλκυσης συναφών επενδύσεων.

Μονάδα πράσινου υδρογόνου

Για παράδειγμα, η κατασκευή φωτοβολταϊκών πάρκων παρέχει τη δυνατότητα δημιουργίας εργοστασίου ανταλλακτικών αλλά και  την έρευνα και ανάπτυξη μονάδων υδρογόνου που θα συνδέονται με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και για το οποίο έχει εκφραστεί επενδυτικό ενδιαφέρον. Από τον Απρίλιο 2020, η Solaris Bus & Coach έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον για επένδυση περίπου 1 δισεκατομμυρίου ευρώ σε μονάδα παραγωγής πράσινου υδρογόνου μέσω ΑΠΕ.

Ένα δεύτερο σχέδιο, αποτελεί το White Dragon project που σχεδιάζει επενδύσεις 2,5 δισεκατομμυρίων ευρώ  σε ηλεκτρολύτες 1.5GW, ανοίγοντας σύμφωνα με τις εκτιμήσεις 5.000 άμεσες θέσεις εργασίας.

Το έργο αυτό σχεδιάζεται από 4 χώρες, μία εκ των οποίων και η Ελλάδα και ανταγωνίζεται για χρηματοδότηση άλλα 7 έργα στο πλαίσιο του Hydrogen Europe.

Επένδυση ύψους 280 εκ. ευρώ δρομολογεί και η Eunice με σκοπό την δημιουργία μονάδας αποθήκευσης ενέργειας 250MW.

Άλλη μια εμβληματική επένδυση στην καθαρή ενέργεια αφορά στο Πεδίο Ενεργειακής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΠΕΝΕΤ) σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, με ενδεικτικούς τομείς εξειδίκευσης την ηλεκτροκίνηση, το υδρογόνο και εναλλακτικά καύσιμα. Το ΠΕΝΕΤ συνεισφέρει στην έρευνα και ανάπτυξη νέων τεχνολογιών σε ένα χώρο πρόσφορο για επενδύσεις και θα συμβάλει στην άρτια κατάρτιση του νέου εργατικού δυναμικού.

Εργοστάσιο μπαταριών

Στην Δυτική Μακεδονία σχεδιάζεται επίσης βιομηχανικό πάρκο ηλεκτροκίνησης, ως  κεντρικός πυλώνας της βιομηχανίας στην περιοχή, με στόχο την ανταγωνιστική τοποθέτηση της Ελλάδας στην ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης.

Όπως αναφέρεται στο master plan υπάρχει ενδιαφέρον από επιχειρηματικό όμιλο για την κατασκευή εργοστασίου μπαταριών συνολικής επένδυσης περίπου 200 εκατομμυρίων που θα μπορούσε να δημιουργήσει έως 600 συνολικές θέσεις απασχόλησης κατά τη λειτουργία.

Στο σχέδιο, το βιομηχανικό πάρκο ηλεκτροκίνησης θα μπορούσε να προσελκύσει μονάδες κατασκευής πρώτων υλών ή φορτιστών για τους αυτοκινητόδρομους.

Ήδη, υπάρχει εκπεφρασμένο επενδυτικό ενδιαφέρον για συγγενείς επενδύσεις, όπως για παράδειγμα για εργοστάσιο παραγωγής μερών ή ανταλλακτικών αυτοκινήτων με ενδιαφέρον από διεθνή εταιρία στον κλάδο της αυτοκινητοβιομηχανίας για επένδυση πέντε εκατομμυρίων τριακοσίων χιλιάδων ευρώ (5,3 εκατ.).

Έξυπνη αγροτική παραγωγή

Ενδιαφέρον εκδηλώνεται και για την ανάπτυξη έξυπνων αγροτικών μονάδων παραγωγής τελευταίας τεχνολογίας με έμφαση σε εναλλακτικές μορφές καλλιέργειας (π.χ. υδροπονία).

Για παράδειγμα, διεθνής εταιρία από τον κλάδο των τροφίμων ενδιαφέρεται να αναπτύξει τον τομέα της υδροπονίας. Η επένδυση εκτιμάται σε περίπου 100 εκατομμύρια ευρώ και θα μπορούσε να δημιουργήσει έως 400 άμεσες θέσεις κατά τη λειτουργία.

Οινικός τουρισμός-μονάδες αποβλήτων

Την δημιουργία οικοσυστήματος οινικού τουρισμού στα πρότυπα της Βόρειας Ιταλίας, έχει προτείνει ηγέτιδα εταιρία από τον κλάδο της  οινοποιίας, επενδύοντας κεφάλαια ύψους 3 εκατομμυρίων ευρώ, με την δημιουργία 20 θέσεων εργασίας σε καταλύματα και χώρους εστίασης.

Το ενδιαφέρον συνδυάζει επίσης επενδύσεις σε μονάδα ανακύκλωσης υπολειμμάτων και μονάδα παλαίωσης με πρόσθετα κεφάλαια 3,6 εκατ. και άλλες 20 θέσεις εργασίας.

Το συγκεκριμένο ενδιαφέρον κρίνεται ότι μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο και για τις υπόλοιπες εταιρίες που ασχολούνται με την οινοποιία στην περιοχή, ώστε να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους.

Κλινική αποκατάστασης

Στα προτεινόμενα σχέδια για την Δ. Μακεδονία περιλαμβάνεται και η δημιουργία υπερσύγχρονης κλινικής αποκατάστασης, με στόχο την ανάπτυξη του ιατρικού τουρισμού.

Η επένδυση αναμένεται να δώσει το έναυσμα για αναβάθμιση όμορων ιατρικών εγκαταστάσεων και να αποτελέσει κοιτίδα για κλινικές μελέτες σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Δ. Μακεδονίας. Ταυτόχρονα, μπορεί να αναβαθμίσει την ευρύτερη περιοχή αφήνοντας ένα σημαντικό τουριστικό αποτύπωμα.

Πράσινη στροφή για την Μεγαλόπολη

Για την περιοχή της Μεγαλόπολης υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για την ανάπτυξη φωτοβολταικών συστημάτων ισχύος 0.5GW, εκ των οποίων τα 50MW βρίσκονται υπό κατασκευή από την ΔΕΗ.

Αντίστοιχα με τη Δ. Μακεδονία, όπως αναφέρεται στο master plan η εγκατάσταση της συγκεκριμένης ισχύος θα συνεισφέρει στην αντικατάσταση της λιγνιτικής ισχύος και στη μετάβαση προς την «πράσινη ενέργεια» σύμφωνα με τους στόχους του ΕΣΕΚ, καθώς και στην προσέλκυση συγγενών επενδύσεων, όπως εγκαταστάσεις αποθήκευσης ενέργειας και εργοστάσιο ανταλλακτικών.

Βιομηχανία φαρμάκων στην Πελοπόννησο

Στο σχέδιο μπαίνει παράλληλα και η δημιουργία πρότυπης βιομηχανίας φαρμάκων, με στόχο την επανεκκίνηση της βαριάς βιομηχανίας στην Πελοπόννησο. Στην περιοχή, εμφανίζεται να υπάρχει προχωρημένο ενδιαφέρον από φαρμακοβιομηχανία για επένδυση ύψους περίπου 90 εκατομμυρίων ευρώ, που θα μπορούσε να δημιουργήσει έως 400 άμεσες θέσεις κατά τη λειτουργία.

Έξυπνη αγροτική παραγωγή

Στον τομέα τη αγροτικής παραγωγής προβλέπεται η δημιουργία μονάδων ευφυούς κτηνοτροφίας και ζωοτροφών, με στόχο την περαιτέρω ανάπτυξη της κτηνοτροφικής δυναμικότητας της περιοχής.

Βιώσιμος τουρισμός

Πρότυπο θεματικό πάρκο περιπέτειας, ψυχαγωγίας και εκπαίδευσης με ενδιαφέρον από διεθνή εταιρία ψυχαγωγίας.

Επενδύσεις δημοσίων έργων σε Δ. Μακεδονία και Μεγαλόπολη

Παράλληλα με τις επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα καταρτίζονται προτάσεις και σχεδιασμοί για την υλοποίηση ενός εκτεταμένου προγράμματος δημοσίων έργων, με έμφαση στις υποδομές, τα οποία θα αναμορφώσουν τις επηρεαζόμενες περιοχές.

Τα έργα αυτά συμπεριλαμβάνουν μεταξύ άλλων την ολοκλήρωση των οδικών διασυνδέσεων, την ενίσχυση και επανενεργοποίηση του σιδηροδρομικού δικτύου, την εισαγωγή φυσικού αερίου και την ανάπτυξη δικτύων, την ενίσχυση των υποδομών τηλεθέρμανσης, την εγκατάσταση ευρυζωνικού δικτύου υπερ-υψηλών ταχυτήτων και δικτύου κινητής τηλεφωνίας πέμπτης γενιάς (5G) κ.λπ..

Τα συγκεκριμένα έργα εκτιμάται ότι θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας κατά τη διάρκεια της κατασκευαστικής περιόδου των εμβληματικών επενδυτικών έργων.

Το πρώτο βήμα, ωστόσο, αποτελεί η υλοποίηση ενός προγράμματος αποκαταστάσεων των εδαφών στις ζώνες απολιγνιτοποίησης, στο οποίο θα απασχοληθεί σημαντικό μέρος του ανθρώπινου δυναμικού. Για τη χρηματοδότηση του εν λόγω προγράμματος θα κινητοποιηθούν πόροι ύψους 300 εκ. ευρώ από το νέο Ταμείο Ανάκαμψης. Η κυβερνητική πολιτική για την δίκαιη μετάβαση προβλέπει και ένα μεγάλο πρόγραμμα επανακατάρτησης εργαζομένων.

Νέες θέσεις απασχόλησης

Οι νέες επενδύσεις εκτιμάται ότι μπορούν να δημιουργήσουν περίπου οκτώ χιλιάδες 8.000 συνολικές θέσεις εργασίας μέχρι το 2028. Οι νέες θέσεις εργασίας αναμένεται να απορροφήσουν το έκτακτο προσωπικό και προσωπικό των εργοληπτών της ΔΕΗ, καθώς και βραχυχρόνια άνεργους των επηρεαζόμενων περιοχών (11.000 συνολικά σήμερα), ενώ θέτουν τις βάσεις για την ανάπτυξη νέου δυναμικού, ειδικά σε εξειδικευμένους επιστήμονες και στελέχη.

Υπολογίζεται ότι στη νέα διαφοροποιημένη οικονομία που θα στηρίζεται στους πέντε πυλώνες του masterplan, θα δημιουργηθούν περίπου 6.000 θέσεις εργασίας στη Δ. Μακεδονία και 2.000 στη Μεγαλόπολη, κυρίως στον κατασκευαστικό τομέα.

Οι θέσεις αυτές θα ξεκινήσουν να απορροφούν εργαζομένους από το 2020 και μέχρι τουλάχιστον το 2024 στη Μεγαλόπολη και το 2026 στη Δ. Μακεδονία, όπου αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή των εμβληματικών επενδύσεων.

Η επόμενη μέρα στην τηλεθέρμανση

Αναλυτικό σχέδιο προβλέπει το master plan για την τηλεθέρμανση των περιοχών που αποχωρίζονται το λιγνίτη. Ειδικότερα, σε συνεργασία με τη ΔΕΗ καταρτίστηκε ένα βιώσιμο και άμεσα υλοποιήσιμο σχέδιο που θα εξασφαλίζει πλήρως την απρόσκοπτη παροχή τηλεθέρμανσης. Το σχέδιο προβλέπει λύσεις τόσο κατά το μεταβατικό σχέδιο, όσο και με την παύση των λιγνιτικών μονάδων. Για τη Δυτική Μακεδονία, στη μεταβατική περίοδο η τηλεθέρμανση θα εξασφαλιστεί μέσω της διασύνδεσης Αμύνταιου, Πτολεμαΐδας και Κοζάνης με δίκτυο αγωγών ζεστού νερού, καθώς και σύνδεση με μονάδα Συμπαραγωγή Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης (ΣΗΘΥΑ), η οποία θα βρίσκεται εν ενεργεία σύμφωνα και με το πλάνο απολιγνιτοποίησης, θα τροφοδοτείται με φυσικό αέριο από αγωγό του Διαχειριστή Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου(ΔΕΣΦΑ) και θα παρέχει την απαιτούμενη θερμική ενέργεια για την απρόσκοπτη λειτουργία των τηλεθερμάνσεων.

Μετά το 2023, το σχέδιο εξασφάλισης της τηλεθέρμανσης προβλέπει τη δημιουργία ενός θερμικού κόμβου στη Δυτική Μακεδονία που θα απαρτίζεται από: την τροποποιημένη μονάδα της Πτολεμαΐδας5 (ισχύος 140MWh με απόδοση 300-400kMWh/χρόνο), νέα μονάδα ΣΗΘΥΑ στην Καρδιά (ισχύος 60MWth, με απόδοση 270-350kMWh/χρόνο), ηλεκτρικό λέβητα (ισχύος 100MWh, με απόδοση 20-125kMWh/χρόνο) και λέβητα φυσικού αερίου (ισχύος 100MWth, με απόδοση 10-125kMWh/χρόνο).

Ανάπτυξη δικτύου φυσικού αερίου στην Μεγαλόπολη

Για την Μεγαλόπολη, το σχέδιο έχει ως βασικό άξονα την ανάπτυξη δικτύου διανομής φυσικού αερίου, ώστε να αποτελέσει και την τελική λύση από το 2022 και μετά.

Για τον επερχόμενο χειμώνα (2020-21), σχεδιάζεται η κατασκευή λέβητα υγροποιημένου αερίου (LPG) που είναι ικανός να καλύψει τις ανάγκες τηλεθέρμανσης.

Το κόστος κατασκευής του λέβητα εκτιμάται σε 500 με 600.000 ευρώ και θα αναληφθεί από τη ΔΕΗ.

Την περίοδο 2021-22, θα αρχίσει να κατασκευάζεται το δίκτυο φυσικού αερίου που θα συνδεθεί άμεσα με τα κτήρια τις περιοχής, ενώ ο λέβητας υγροποιημένου αερίου (LPG) θα χρησιμοποιείται, ώστε να εξασφαλιστεί στο ακέραιο η τηλεθέρμανση όσο θα διαρκούν οι εργασίες υποδομών φυσικού αερίου.

Αναφορικά με τη Φλώρινα, οι θερμικές ανάγκες της πόλης θα καλυφθούν με την ανάπτυξη δικτύου διανομής φυσικού αερίου, με χρονοδιάγραμμα κατασκευής μέχρι το τέλος του 2023, ενώ παράλληλα θα υλοποιούνται και οι συνδέσεις των καταναλωτών.