Με σημαντικές αλλαγές που τροποποιούν ριζικά την αρχική σύμβαση του έργου αναμένεται να οριστικοποιηθεί η επένδυση των Καναδών στη Χαλκιδική, η οποία μαζί με το project του Ελληνικού είχε τη δημόσια στήριξη του πρωθυπουργού πριν από ενάμιση χρόνο, αποτελώντας από τα πιο εμβληματικά σχέδια που κινδύνευσαν να ναυαγήσουν στην επενδυτική ξέρα του ΣΥΡΙΖΑ.
Η επανεκκίνηση όμως του έργου προσέκρουσε στην αλλαγή της σύμβασης, την οποία ζήτησε το φθινόπωρο του 2019 η Eldorado Gold από την ελληνική κυβέρνηση, με την επίκληση αδυναμίας στην υλοποίηση ενός τόσο μεγάλου και δαπανηρού επενδυτικού σχεδίου, για το οποίο μάλιστα από τότε είχε δηλώσει σε κυβερνητικούς παράγοντες ότι βρίσκεται σε αναζήτηση χρηματοδότησης.
Τα ρίσκα της επένδυσης, οι τεράστιες καθυστερήσεις των προηγουμένων ετών και τα προβλήματα στην αδειοδότηση του έργου, σε συνδυασμό με την έλευση μιας φιλικής στις επενδύσεις κυβέρνησης, έφεραν την αλλαγή της σύμβασης παραχώρησης που υπογράφτηκε το 2004. Ωστόσο, οι όροι της νέας συμφωνίας αποδείχτηκαν πολύ πιο σύνθετοι για να υπερπηδηθούν τα εμπόδια γρήγορα και χρειάστηκε να μεσολαβήσει μια περίοδος 15 μηνών προκειμένου να γεφυρωθούν οι διαφορές, να γίνουν αμοιβαίες υποχωρήσεις και να φτάσουμε σε ένα επιθυμητό σημείο και για τις δύο πλευρές. Οι τελευταίες πληροφορίες θέλουν την επένδυση να παίρνει τον δρόμο της, ολοκληρώνοντας το επόμενο διάστημα έναν μαραθώνιο διαπραγματεύσεων.
Ηδη για το θέμα έχει ενημερωθεί και ο νέος υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστας Σκρέκας, ο οποίος τις προηγούμενες ημέρες συναντήθηκε με στελέχη των Καναδών προκειμένου να οριστικοποιηθούν σημεία που παραμένουν ανοιχτά και να εξομαλυνθούν καθυστερήσεις για να μπορέσει το έργο να προχωρήσει.
Αλλωστε η ολοκλήρωση της συμφωνίας και η υπογραφή της σύμβασης θα δώσουν το θετικό σινιάλο στην αγορά για την προσέλκυση χρηματοδότησης, είτε από επενδυτικές εταιρείες και traders, είτε από εταιρείες μεταλλουργίας που εκδηλώνουν ενδιαφέρον για τα μεταλλεία της Χαλκιδικής.
Σε αυτή τη συμφωνία Δημόσιο και επενδυτής ξεκινούν από έναν κοινό στόχο, που είναι η συνέχιση του έργου, αλλά με σοβαρές διασφαλίσεις που είναι διαφορετικές για την κάθε πλευρά. Για τους μεν Καναδούς στόχος είναι η νέα συμφωνία να είναι νομικά δεμένη παρέχοντας όλες τις εξασφαλίσεις και τις εγγυήσεις που θα δίνουν την ασφάλεια και τη σιγουριά στην υλοποίηση της επένδυσης έναντι κινδύνων που θα εμποδίσουν την ομαλότητα στις αδειοδοτήσεις και την πορεία του έργου. Για το δε Δημόσιο στόχος είναι η επένδυση να έχει το λιγότερο δυνατό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, να φέρει περισσότερες θέσεις απασχόλησης και σημαντικά αντισταθμιστικά οφέλη για την τοπική κοινωνία. Ας δούμε, όμως, πώς επιτυγχάνεται το τρίπτυχο αυτό.
Νέα μελέτη εντός διετίας για το εργοστάσιο μεταλλουργίας
Κατ’ αρχάς, αναθεωρείται ο σχεδιασμός για το εργοστάσιο μεταλλουργίας, το οποίο δεν θα εγκατασταθεί στην περιοχή Μαντέμ Λάκκος, όπως αρχικά είχε σχεδιαστεί, ενώ αντίστοιχα προβλέπεται και η μη υλοποίηση της συμπληρωματικής μονάδας θειικού οξέος, μέσω της οποίας αφαιρείται το θειάφι από το μετάλλευμα.
Από τις εισηγήσεις των υπηρεσιών που έχουν διαβιβαστεί στην πολιτική ηγεσία δεν προσδιορίζεται αν το εργοστάσιο μεταλλουργίας καταργείται ή μεταφέρεται κάπου αλλού, μολονότι επισημαίνεται ότι είναι από τις προβλέψεις του επενδυτικού σχεδίου που περιορίζουν το αρνητικό αποτύπωμα στο περιβάλλον. Ωστόσο αρμόδιες πηγές αναφέρουν ότι στο νέο business plan προβλέπεται η υποβολή νέας μελέτης εντός μιας διετίας για την πυρομεταλλουργική μονάδα που θα επεξεργάζεται τα χρυσούχα συμπυκνώματα του μεταλλείου της Ολυμπιάδας, τα οποία σήμερα εξάγονται στη Κίνα με αυξημένο κόστος για την εταιρεία. Για τη μονάδα αυτή θα έχει δικαίωμα άρνησης ο αρμόδιος υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, αν, για παράδειγμα, εκτιμηθεί ότι προκαλεί δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον ή συντρέχουν άλλοι λόγοι μη έγκρισής της.
Το εργοστάσιο μεταλλουργίας είχε σχεδιαστεί για να γίνεται η επεξεργασία χρυσού και να παράγει το τελικό προϊόν στα μεταλλεία της Χαλκιδικής (ράβδους χρυσού), το οποίο συγκέντρωσε τα προηγούμενα χρόνια την πιο έντονη κριτική σχετικά με την τεχνολογία που θα χρησιμοποιούσε (flash smelting). Η επίμαχη μονάδα έχει συνδεθεί και με την παραγωγή εγχώριας προστιθέμενης αξίας και μεγιστοποίησης των φορολογικών εσόδων για το κράτος.
Για τη μη υλοποίηση του έργου, οι Καναδοί επικαλούνται το ύψος της επένδυσης το οποίο αρχικά είχε προσδιοριστεί στα 240 εκατ. ευρώ, το 2014 επαναπροσδιορίστηκε στα 430 εκατ., ενώ μεταγενέστερα και μαζί με όλα τα συνοδά έργα (εργοστάσιο μεταλλουργίας, μονάδα θειικού οξέος, αναβάθμιση λιμένα κ.ά.) εκτινάχθηκε στα 1,2 δισ. ευρώ. Πρόκειται για μια επένδυση που αξιολογήθηκε με πολύ χαμηλό δείκτη απόδοσης κεφαλαίου (ΙRR) 4,2%, ο οποίος κρίθηκε μη ελκυστικός για να μπορέσει να χρηματοδοτηθεί.
Σήμερα το ύψος της επένδυσης για την υλοποίηση των έργων της Ελληνικός Χρυσός υπολογίζεται σε 1,9 δισ. ευρώ για τα επόμενα 25 χρόνια. Από αυτά επενδύσεις της τάξης των 680 εκατ. ευρώ αφορούν το έργο στις Σκουριές (εργοστάσιο εμπλουτισμού, χώρος απόθεσης τελμάτων, υπόγεια έργα κ.ά.), στο οποίο η εταιρεία υποστηρίζει ότι έχει ήδη επενδύσει 500 εκατ. ευρώ.
Πρόκειται για δαπάνες που απαιτούνται για να τελειώσουν όλα τα έργα υποδομής στην περιοχή και έχουν προγραμματιστεί να γίνουν μέσα στα επόμενα δυόμισι χρόνια. Αναγκαία συνθήκη είναι η υπογραφή της νέας σύμβασης και ο φάκελος τροποποίησης των περιβαλλοντικών όρων ώστε να προχωρήσει και η χρηματοδότηση του πρότζεκτ για την οποία εξετάζονται διάφορα σενάρια. Μεταξύ αυτών, η είσοδος στρατηγικού επενδυτή με την παραχώρηση μειοψηφικού ποσοστού της εταιρείας, η χρηματοδότηση από τις τράπεζες, η αύξηση κεφαλαίου κ.ά.
Το δεύτερο στοιχείο του νέου επιχειρησιακού σχεδίου αφορά τον περιορισμό των περιβαλλοντικών οχλήσεων οι οποίες έγιναν σημαία των σφοδρών αντιδράσεων που συνάντησε το έργο στο παρελθόν. Με βάση τις προβλέψεις, πρόκειται να εφαρμοστεί τεχνική αφύγρανση των τελμάτων στις Σκουριές, με στόχο το υλικό της απόθεσης (ξηρά απόθεση) να είναι σε βάρος μικρότερο από 20%. Επίσης προβλέπεται γενικευμένη εφαρμογή της λιθογόμωσης (γέμισμα των κενών που δημιουργούνται στα μεταλλεία από την εξόρυξη) με υλικό που αποτελείται από μείγμα πάστας που προέρχεται από την αφύγρανση των τελμάτων σε όλα τα υπόγεια μεταλλεία, όπως και ορθολογικότερη επεξεργασία των υδάτων στις Σκουριές.
Με τον νέο σχεδιασμό τα απόβλητα εμπλουτισμού στις Σκουριές θα υπόκεινται σε ενατικότερη αφύγρανση σε ειδική μονάδα και θα αποτίθενται αντί σε δύο χώρους μόνο σε έναν, στον Καρατζά Λάκκο, και σε έκταση 944 στρεμμάτων. Ετσι αποδεσμεύεται από τον σχεδιασμό η λεκάνη του Λοτσάνικου και περιορίζεται αισθητά η κατάληψη φυσικών πόρων. Υπολογίζεται ότι μεγάλο κομμάτι δάσους άνω των 300 στρεμμάτων παραμένει ελεύθερο.
Στον τομέα των αντισταθμιστικών, το Δημόσιο φαίνεται να έχει εξασφαλίσει στη νέα συμφωνία επενδύσεις ύψους 80 εκατ. ευρώ, στο πλαίσιο του προγράμματος εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και έργων υποδομής στην τοπική κοινωνία. Επιπλέον, έχει προβλεφθεί η αύξηση των θέσεων εργασίας σε 3.000 στην πλήρη ανάπτυξη του έργου.
Διαβάστε ακόμη
Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου: Από σήμερα η εφαρμογή του μέτρου – Όλα τα SOS (vid)
Οικογένεια Παπαγιάννη: Από την «περιπέτεια» της ΒΙΚΗ, στο success story με το ελληνικό χαβιάρι