Μια από τις πιο δημοφιλείς φράσεις που χρησιμοποιούσε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής είναι ότι «υπάρχουν πράγματα που γίνονται και δεν λέγονται, και πράγματα που λέγονται και δεν γίνονται». Αυτό θυμήθηκε παλαιός κοινοβουλευτικός, ακούγοντας την ανάγνωση των προγραμματικών δηλώσεων της νέας κυβέρνησης.
Οι «Έξι Αλήθειες» μέσα από τις οποίες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανέπτυξε τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησής του, αφορούσαν στις δεσμεύσεις που ανέλαβε απέναντι στους Έλληνες πολίτες για το τι θα κάνει μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια που είναι η θητεία του. Ήδη ο πολιτικός διάλογος στην Ελλάδα αλλά και ευρύτερα στην Ευρώπη περιστρέφεται γύρω από το νέο πολιτικό σχέδιο που η χώρα μας θα αρχίσει να εκτελεί από την Τρίτη, μόλις η κυβέρνηση λάβει την ψήφο εμπιστοσύνης του ελληνικού Κοινοβουλίου.
Υπάρχουν, ωστόσο και μερικά «κρυφά μηνύματα» που εξέπεμψε η ομιλία Μητσοτάκη, κατ’ εφαρμογή της παλαιάς φράσης του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Είναι εκείνα τα μηνύματα που δεν μπορεί κανείς να τα διατυπώσει ευθέως, αλλά τα οποία -εάν εντοπιστούν- μαρτυρούν τον «μπούσουλα» ο οποίος οδηγεί τις πράξεις και τις πρωτοβουλίες όσων έχουν στα χέρια τους το μέλλον του τόπου μας.
Τα δέκα αυτά μηνύματα, όπως τα αποκωδικοποιούμε, είναι τα εξής:
1. Αυτό σημαίνει “νέα κανονικότητα”
«…Ανταποκρινόμαστε στη επιθυμία που πολλοί αποκαλούν ‘νέα κανονικότητα’. Την εννοούμε, όμως, ως πρόοδο κι όχι ως επιστροφή σε παλιές παθογένειες».
Η φράση αυτή του κ. Μητσοτάκη εκλαμβάνεται από πολλούς ως απόρριψη των πρακτικών της μεταπολίτευσης που οδήγησαν τη χώρα στη χρεοκοπία, πολλές από τις οποίες είχαν ακολουθήσει και κυβερνήσεις της Νέας Δημοκρατίας: η ανοχή στην αναποτελεσματικότητα του κράτους, η υπερφορολόγηση, η καταστρατήγηση των νόμων υπέρ του πελατειακού κράτους, η ομηρία της κοινωνίας από μικρές, οργανωμένες μειοψηφίες, η κρατική αναλγησία σε πιο ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, η ανοχή της Πολιτείας σε παρανομίες δεκαετιών τις οποίες και το ίδιο διέπραττε (κλασικό παράδειγμα είναι η ιστορία των αυθαιρέτων), η πολυνομία και η κακονομία, τα τεράστια έξοδα των κομμάτων που οδήγησαν στα υπέρογκα χρέη τους αλλά και η μετεκλογική αθέτηση προεκλογικών δεσμεύσεων, αλλά και η καλλιέργεια του κομματισμού, η αδυναμία των πολιτικών δυνάμεων να αφήσουν εκτός πολιτικής αντιπαράθεσης ακόμα και τα πιο κρίσιμα για την πορεία του τόπου ζητήματα, είναι οι σημαντικότερες από αυτές τις παθογένειες.
2. Μείωση του κράτους όχι μόνο στην οικονομία
«Φιλοδοξία μου είναι να λειτουργήσω ως καταλύτης απελευθερώνοντας τις δημιουργικές δυνάμεις της ελληνικής κοινωνίας»
Σε αντίθεση με την προσοχή που επικεντρώθηκε στη μείωση της φορολογίας, η συγκεκριμένη φράση του πρωθυπουργού κρύβει μια γενικότερη υποχώρηση του κρατισμού. Η εκχώρηση αρμοδιοτήτων και αντίστοιχων πόρων στην πρωτοβάθμια κια δευτεροβάθμια αυτοδιοίκηση, αλλά και η επιλογή των Σχολών για τον αριθμό των εισακτέων σε καθεμιά από αυτές, αντί του υπουργείου που αποφάσιζε ως τώρα, είναι δυο ενδεικτικά παραδείγματα. «Αυτό», μας έλεγε συνομιλητής του πρωθυπουργού, «προοπτικά θα αμβλύνει την αντίληψη που έχουν ευρέα στρώματα συμπατριωτών μας, ότι μόνη λύση είναι το δημόσιο, που μπορεί αυθεντικά και αλάθητα να ρυθμίζει τα πάντα. Η κρίση μας έδωσε μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να απομακρυνθούμε από αυτή την αντίληψη που ευνουχίζει τις ικανότητές μας ως κοινωνία».
3. Έτσι θα κτυπηθεί η κρίση στη ρίζα της
«Θα απελευθερωθούμε πραγματικά από τα μνημόνια, αντιμετωπίζοντας τις αληθινές αιτίες της κρίσης, όχι μόνο την κορυφή του παγόβουνου».
Η εμμονή σε ένα μοντέλο οικονομικής μεγέθυνσης στηριγμένο όχι στην προσφορά αλλά στη ζήτηση με δανεικά, οι διαπλεκόμενες σχέσεις κρατικοδίαιτων επιχειρηματιών με το πολιτικό και το χρηματοπιστωτικό σύστημα που οδηγούσαν τις εταιρείες στην πτώχευση και τους προσωπικούς λογαριασμούς των ιδιοκτητών τους στα… ουράνια, η ερήμωση της ελληνικής υπαίθρου με την απίσχνανση της πρωτογενούς παραγωγής και μεταποίησης, αποτελούν όλα όσα μας οδήγησαν στην κρίση και μας ταλαιπώρησαν επί περίπου μια δεκαετία. Η αναγνώριση από τον πρωθυπουργό αυτών των “αληθινών αιτιών” της κρίσης, θα οδηγήσει, αναφέρουν πηγές του περιβάλλοντός του, στην εξάλειψή τους.
4. Μια νέα αντίληψη της πολιτικής
«Ο νέος πατριωτισμός θα είναι η σημαία μας για την Ελλάδα του 21ου αιώνα. Ένα ρεύμα προόδου που, χωρίς να υποτιμά τις διαφορές, θα προτάσσει την ενότητα. Που θα κοιτά λιγότερο αριστερά ή δεξιά, και λιγότερο μπροστά». Και σε άλλο σημείο: «Στην κατάσταση που βρίσκεταιη χώρα, δεν ξέρω πραγματικά τι ιδεολογικό πρόσημο θα έβαζε κανείς στα παραπάνω».
«Είναι ένα στοίχημα αυτό για τον Μητσοτάκη», έλεγε το πρωί της Κυριακής στο περιστύλιο της Βουλής συνεργάτης του πρωθυπουργού και μας θύμιζε ότι και ο ιδρυτής της Νέας Δημοκρατίας την είχε περιγράψει ως ένα κόμμα «που κινείται υπεράνω των παραπλανητικών όρων της δεξιάς, του κέντρου και της αριστεράς». Ο Μητσοτάκης, λέει ο συνομιλητής μας, έχει πειστεί ότι στη σύγχρονη πολιτική σκηνή, διαχωρισμοί τέτοιου είδους δεν έχουν νόημα. Κι ένας άλλους βουλευτής της συμπολίτευσης μας έλεγε ότι “από την εποχή που ο Κλίντον στις ΗΠΑ επιχείρησε την τριγωνοποίηση, όποιος έχει μάτια, βλέπει: Δεν υπάρχουν δεξιές κι αριστερές πολιτικές. Υπάρχουν μείγματα πολιτικής που αποδίδουν και άλλα που δεν αποδίδουν”.
5. Καταπολέμηση της πολιτικής απάθειας
«Ως πρωθυπουργός, θα επιδιώξω η πολιτική να αναβαθμιστεί στα μάτια των εκατομμυρίων συμπολιτών μας, που απείχαν από τις κάλπες τα χρόνια της κρίσης».
Σύμφωνα με πηγές που βρίσκονται κοντά στο πρωθυπουργικό περιβάλλον, ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποδίδει την πολιτική παρουσία στο Κοινοβούλιο κομμάτων όπως οι ΑΝΕΛ ή η Χρυσή Αυγή, κυρίως σε δυο λόγους: Πρώτον είναι η κατάρρευση της εμπιστοσύνης των πολιτών προς το πολιτικό σύστημα -και εδώ εφαρμόζεται το ρητό “κοντά στα ξερά καίγονται και τα χλωρά”- και δεύτερον η αδιαφορία του πολιτικού συστήματος να επενδύσει στην σύνδεση της καθημερινότητας του πολίτη με την πολιτική του επιμόρφωση και ωρίμανση.
6. Επένδυση στην Εθνική Αυτοπεποίθηση
«Έχω την τιμή να ηγούμαι ενός λαού πολυμήχανου, προκομμένου, περήφανου, που δεν λύγισε μπροστά σε πρωτοφανείς δυσκολίες. Και που τώρα είναι έτοιμος να κάνει το μεγάλο άλμα στο μέλλον».
Για να υπερβούμε την περίοδο της πλαστής ευδαιμονίας, λέει ο πρωθυπουργός, οφείλουμε να πιστέψουμε, ο καθένας κι η καθεμιά, στις δυνάμεις μας, ατομικά αλλά και συλλογικά, ως κοινωνία. Δυο βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας στο Κοινοβούλιο έλεγαν ότι οι πολίτες ενδόμυχα ήδη υιοθετούν αυτό το στόχο του Κυριάκου Μητσοτάκη, γιατί όλοι φέρνουμε ως παράδειγμα την προκοπή των Ελλήνων που εργάζονται στο εξωτερικό, ανέκαθεν. Το αποδίδουμε δε, στο ότι εκεί συνήθως υπάρχει ένα αξιόπιστο θεσμικό, πολιτικό και οικονομικό πλαίσιο που επιτρέπει την ανάδειξη των ικανοτήτων του λαού μας. Δεν είναι τυχαία, πρόσθεταν, η επιλογή της λέξης “πολυμήχανος” που αναφέρεται ευθέως στον μυθικό Οδυσσέα, ο οποίος έβρισκε λύσεις σε κάθε πρόβλημα που αντιμετώπιζε. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει να αφήσει πίσω του διαχωρισμούς όπως λ.χ. Οι δημόσιοι υπάλληλοι είναι οκνηροί, μας αρέσει ως λαός το βόλεμα κλπ
7. Ανήκομεν εις την Δύσιν
«Το πολιτικό μας σχέδιο θα παρακολουθεί στενά η Προεδρία της Κυβέρνησης, όπως συμβαίνει σε όλα τα σύγχρονα δυτικά πολιτικά συστήματα, μέσω ενός προηγμένου ηλεκτρονικού συστήματος».
Αυτή η αποστροφή της ομιλίας Μητσοτάκη, όπως κι άλλα σημεία στην ανάγνωση των προγραμματικών δηλώσεων, πχ η έμφαση στο ότι “καταργείται το άσυλο της ανομίας”, ή η αναφορά ότι “μόνο εμείς κι η Αλβανία δεν επιτρέπουν την ψήφο των πολιτών μας που ζουν στο εξωτερικό” δείχνουν την απόφαση του πρωθυπουργού να ωθήσει αποφασιστικά και χωρίς αμφιταλαντεύσεις την ελληνική κοινωνία προς τον περαιτέρω εκδυτικισμό της. Μια σειρά πολιτικών αποφάσεων που περιλαμβάνονται στις ‘Έξι Αλήθειες” άλλωστε, συντείνουν σε αυτό.
8. Πρώτα οι πόλεις, μετά η Περιφέρεια
«Η κυβερνητική δράση θέλω να αποτυπωθεί και σε 5 εμβληματικά έργα στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη»
Πολιτική, σημαίνει ιεράρχηση προτεραιοτήτων. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, που διατηρεί σε όλη του τη ζωή στενούς δεσμούς με την ιδιαίτερη πατρίδα του, τα Χανιά, γνωρίζει ωστόσο ότι η ρεαλιστική αντιμετώπιση της πραγματικότητας λέει πως από τα 10 εκατομμύρια Ελλήνων, τα περίπου 7 ζουν στις 2 μεγαλύτερες πόλεις της χώρας. Σε αυτή την πρώτη κυβερνητική του θητεία, δεν έχει άλλη επιλογή από το να βελτιώσει βραχυμεσοπρόθεσμα τη ζωή σε αυτές τις δυο ελληνικές μεγαλουπόλεις, την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη. Ωστόσο, σε δεύτερη φάση θα χρειαστεί μια ολόκληρη πολιτική εκστρατεία για την αναζωογόνηση της ελληνικής υπαίθρου, γιατί ο Μητσοτάκης γνωρίζει καλά ότι η ελληνική οικονομία δεν μπορεί να αναπτυχθεί, η ελληνική κοινωνία δεν μπορεί καν να επιβιώσει, όσο η ελληνική ύπαιθρος ερημοποιείται.
9. Νέα κανονικότητα σημαίνει καλύτερη καθημερινότητα
«Από το 2021 στην Ελλάδα θα απαγορευτούν εντελώς τα πλαστικά μιας χρήσης… τα μικρά νησιά μας γίνονται ενεργειακά αυτόνομα… υλοποιείται ένα στρατηγικό σχέδιο ηλεκτρική κινητικότητας στις μεγάλες πόλεις… εφαρμόζεται πλήρως ο αντικαπνιστικός νόμος σε όλο ο δημόσιο».
Το μυστικό, μας έλεγε κυβερνητικός βουλευτής στο περιστύλιο, είναι η πολιτική αλλαγή σε πολλά επίπεδα. Δεν θα γίνουμε αληθινά Ευρωπαίοι, ούτε θα σεβαστούμε ποτέ το ελληνικό δημόσιο, όταν δεν εφαρμόζει στον εαυτό του αυτά που θέλει να εφαρμόσει στην κοινωνία. Δεν θα πάρουμε στα σοβαρά ποτέ ένα κράτος που δεν θα μεριμνά για την ποιότητα ζωής κάθε πολίτη. Μεγάλα διαστήματα μέσα στη μέρα, ιδιαίτερα το χειμώνα, τα μικρά νησιά έμεναν ενεργειακά αβοήθητα. Αλλά κι οι πολίτες των μεγαλουπόλεων, πώς θα πιστέψουν την οικολογική διάσταση των κυβερνητικών πολιτικών, αν λχ παραμένουν έρμαια της χρήσης πλαστικών μιας χρήσης; Όσο περισσότερες είναι οι αλλαγές στην καθημερινότητα του πολίτη επί το υγιέστερον κι επί το ευρωπαϊκότερο, τόσο πιο πειστικός θα γίνεται ο κυβερνητικός πολιτικός λόγος.
10. Πολιτική αντίθεση εντός ορίων
«Έλεγε ο Δημήτρης Τσάτσος: ‘Η αντιπαράθεση των αντιπάλων στεριώνει τη Δημοκρατία, η σύγκρουση εχθρών μέσα στον χώρο της είναι η αρχή του τέλους’. Είμαστε αντίπαλοι πολιτικοί, δεν είμαστε εχθροί και δεν επιζητούμε ο ένας τον πολιτικό αφανισμό του άλλου»
Κατά την άποψη του Κυριάκου Μητσοτάκη, η άνευ ορίων πολιτική σύγκρουση δυσκολεύει σε ανορθολογικές πολιτικές κρίσεις κι αποφάσεις. Αντίθετα, η εντός ορίων πολιτική αντίθεση διαφυλάσσει τα μείζονα, που είναι η εθνική και κοινωνική ενότητα, η από κοινού αντιμετώπιση επιβουλών, αλλά και κρίσεων.