των Γρηγόρη Τζιοβάρα, Νεφέλης Λυγερού

Με ένα υπερεντατικό πρόγραμμα στις αποσκευές του, το οποίο περιλαμβάνει δεκάδες επαφές και συναντήσεις με ηγέτες από όλο τον πλανήτη, σημαντικούς επενδυτές, καθώς και εκπροσώπους της ελληνικής ομογένειας, βρίσκεται ήδη στη Νέα Υόρκη ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.

Κεντρική επιδίωξή του να σταλεί παντού το μήνυμα ότι «η Ελλάδα έχει αλλάξει σελίδα και είναι μια χώρα με αυτοπεποίθηση που συμμετέχει σε όλες τις μεγάλες συζητήσεις όχι μόνο στο ευρωπαϊκό, αλλά και στο διεθνές πεδίο».

Επ’ ευκαιρία της συμμετοχής του στην 74η Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, ο πρωθυπουργός αποφάσισε να αξιοποιήσει τη σχεδόν εβδομαδιαία παραμονή του στην αμερικανική μεγαλούπολη για να καταδείξει ότι η χώρα μας «μετά τη διπλή περιπέτεια της οικονομικής κρίσης και του λαϊκισμού δεν περιορίζεται πλέον σε ρόλο παρατηρητή, ούτε ζητάει ειδικές διευκολύνσεις με αντάλλαγμα παραχωρήσεις».

Το ασφυκτικά γεμάτο πρωθυπουργικό πρόγραμμα τελούσε υπό διαμόρφωση μέχρι την τελευταία στιγμή, καθώς έπρεπε να χωρέσουν σε αυτό αιτήματα για τετ α τετ σε πολλά και διαφορετικά επίπεδα. Αλλωστε, ο κ. Μητσοτάκης και οι επιτελείς του Μεγάρου Μαξίμου, που εργάστηκαν εντατικά όλο το τελευταίο διάστημα για την προετοιμασία, έχουν πολλαπλές στοχεύσεις προς τις εξής κατευθύνσεις:

■ Πρώτον, να συζητηθούν όλα τα θέματα εξωτερικής πολιτικής, είτε πρόκειται για περιφερειακά, όπως τα Ελληνοτουρκικά, το Κυπριακό, η κατάσταση στα Δυτικά Βαλκάνια, αλλά και το καυτό για την Ελλάδα Προσφυγικό-Μεταναστευτικό, είτε για παγκόσμια ζητήματα, όπως οι σχέσεις με τις ΗΠΑ, καθώς και οι εμπορικές σχέσεις με μεγάλες οικονομίες, όπως αυτές της Αυστραλίας και της Ινδίας.

■ Δεύτερον, να αναδειχθεί διεθνώς το μεταρρυθμιστικό σχέδιο της κυβέρνησης και το νέο περιβάλλον που δημιουργείται στην Ελλάδα μετά την πολιτική αλλαγή της 7ης Ιουλίου, ώστε να προσελκυστούν ακόμη περισσότερες ξένες επενδύσεις μέσα από τις συναντήσεις με σημαντικούς οικονομικούς παράγοντες παγκόσμιας εμβέλειας.

■ Τρίτον, να συμμετάσχει ο κ. Μητσοτάκης στις συζητήσεις που γίνονται διεθνώς, παίρνοντας θέση για τα μεγάλα θέματα που απασχολούν την ανθρωπότητα, όπως είναι η κλιματική αλλαγή που θα αποτελέσει το αντικείμενο της ομιλίας που σχεδιάζει να απευθύνει στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, ενώ θα παρέμβει και στη Σύνοδο Κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα.

■ Τέταρτον, να έχει συναντήσεις με την ελληνική ομογένεια προκειμένου, μεταξύ άλλων, να συζητηθεί η πρόταση για την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού, καθώς επιστρέφοντας στην Ελλάδα σχεδιάζει να καλέσει τους πολιτικούς αρχηγούς για να συζητήσουν το ζήτημα και να βρουν συναινετικό τρόπο επίλυσής του.

Από τις υψηλού πολιτικού επιπέδου επαφές του πρωθυπουργού ξεχωρίζει η διμερής συνάντηση με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ, που είναι προγραμματισμένη για την Τρίτη 24 Σεπτεμβρίου. Οπως επισημαίνουν διπλωματικές πηγές, ο Αμερικανός πρόεδρος θα έχει στη Νέα Υόρκη πολύ λίγες διμερείς συναντήσεις κατά την παρουσία του στη Γενική Συνέλευση στον ΟΗΕ, η οποία αριθμεί 193 μέλη.

Η ελληνική πλευρά δίνει ιδιαίτερη σημασία σε αυτό το τετ α τετ που θα έχει μεν χαρακτήρα γνωριμίας, πλην όμως εκτιμάται ότι θα λειτουργήσει προωθητικά προς την κατεύθυνση της τοποθέτησης αμερικανικών κεφαλαίων στη χώρα. Ο ίδιος ο κ. Τραμπ, άλλωστε, όπως είναι σε θέση να γνωρίζουν στο Μαξίμου, είχε παλαιότερα μια αρνητική εμπειρία από την απόπειρά του να επενδύσει στην Ελλάδα. Είχε έρθει στη χώρα το 2012, με την πρόθεση να αναλάβει την επένδυση του Ελληνικού, αλλά οι τότε ιθύνοντες του ΤΑΙΠΕΔ τού έδειξαν την πόρτα, καθώς επέκειντο εκλογές.

Ο Ελληνας πρωθυπουργός, σύμφωνα με συνεργάτες του, θα διαβεβαιώσει τον πρόεδρο των ΗΠΑ ότι «όλα αυτά ανήκουν στο παρελθόν», καθώς πλέον «η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε μια πολιτικά σταθερή χώρα με φιλοεπενδυτικό περιβάλλον, μια χώρα που ενδιαφέρεται να προσελκύσει ξένα κεφάλαια τα οποία θα συμβάλουν στην ανάπτυξη της οικονομίας της».

«Η Ελλάδα, με τη νέα κυβέρνηση και το ξεμπλοκάρισμα εμβληματικών επενδύσεων, όπως στο Ελληνικό, στα Αφάντου κ.α., ξαναμπαίνει στο κάδρο των διεθνών οικονομικών παραγόντων», είναι το μήνυμα που, σύμφωνα με το πρωθυπουργικό επιτελείο, επιδιώκεται να σταλεί τόσο με τη συνάντηση με τον Αμερικανό πρόεδρο όσο και με το γεύμα που θα παραθέσει την Τετάρτη 25 Σεπτεμβρίου ο Αμερικανός υπουργός Εμπορίου Γουίλμπουρ Ρος και στο οποίο θα παρακαθήσουν μερικοί από τους σημαντικότερους επενδυτές των ΗΠΑ.

«Τα διαθέσιμα κεφάλαια που εκπροσωπούν οι προσκεκλημένοι του κ. Ρος στο γεύμα προς τιμήν του Ελληνα πρωθυπουργού αθροίζονται σε τρισεκατομμύρια δολάρια», επισημαίνει ο κυβερνητικός αξιωματούχος. «Μας αρκεί να πείσουμε κάποιους από αυτούς ότι αξίζει να τοποθετήσουν ένα μικρό μέρος των διαθεσίμων τους στην Ελλάδα», προσθέτει. Αν και έχει κυκλοφορήσει η λίστα με τους προσκεκλημένους, πληροφορίες αναφέρουν ότι θα δώσουν το «παρών» εκπρόσωποι εμβληματικών οργανισμών της Wall Street, όπως η JP Morgan, η Goldman Sachs κ.λπ.

Πέραν αυτών, ο πρωθυπουργός θα έχει επαφές και συναντήσεις με διεθνείς επενδυτές και κορυφαίους παράγοντες της παγκόσμιας οικονομίας και με άλλες αφορμές: θα συμμετάσχει στο Global Business Forum του Bloomberg, καθώς και σε εκδήλωση της Goldman Sachs.

Επιπλέον, ο κ. Μητσοτάκης, θέλοντας να δείξει ότι η Ελλάδα κάνει εξωτερική πολιτική ανοιχτών οριζόντων, αναμένεται να συναντηθεί με τον Αυστραλό ομόλογό του Σκοτ Μόρισον (στις 24/9), με τον πρωθυπουργό της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι (στις 26/9). Επίσης, την Τρίτη θα συμμετάσχει στη συνεδρίαση του International Advisory Board (IAB) του Atlantic Council, ενώ την Πέμπτη θα πάρει μέρος σε συνάντηση του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων (Council of Foreign Relations, CFR).

Ο Ερντογάν, το Προσφυγικό και η Μέρκελ

Ξεχωριστή σημασία δίνεται από το πρωθυπουργικό επιτελείο και στο ήδη κλεισμένο ραντεβού του κ. Μητσοτάκη, πρώτη φορά με την ιδιότητα του πρωθυπουργού, με τον πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Είναι προγραμματισμένο για την Τετάρτη (25/9) και, όπως σημειώνουν διπλωματικές πηγές, γίνεται σε μια περίοδο ιδιαίτερα κρίσιμη για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Σκιαγραφώντας το πλαίσιο μέσα στο οποίο κλείστηκε το ραντεβού, ο πρωθυπουργός όταν ρωτήθηκε στη ΔΕΘ από το «ΘΕΜΑ» είχε πει: «Αν ο κ. Ερντογάν έχει πραγματική διάθεση να κάνει μια ουσιαστική επανεκκίνηση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αυτό είναι κάτι το οποίο θα πρέπει πια να το αποδείξει έμπρακτα». Επίσης είχε καλέσει τον Τούρκο πρόεδρο «να καταλάβει ότι δεν νοείται να απειλεί την Ελλάδα και την Ευρώπη εκμαιεύοντας ή προσπαθώντας να εξασφαλίσει περισσότερους πόρους για τη διαχείριση του Προσφυγικού». Είχε επισημάνει μάλιστα ότι «αν χρειάζεται να συζητήσουμε καλή τη πίστει με την Τουρκία σε ευρωπαϊκό επίπεδο για το πώς αυτή η συμφωνία οικονομικά μπορεί να επεκταθεί, πρέπει να γίνει αυτή η συζήτηση. Οχι όμως με απειλές, όχι με τσαμπουκάδες και όχι με μια γλώσσα η οποία δεν ταιριάζει σε σχέσεις καλής γειτονίας».

Η τοποθέτηση αυτή του Ελληνα πρωθυπουργού, όπως και το γεγονός ότι θέτει σε κάθε ευκαιρία το Μεταναστευτικό στις επαφές που έχει με Ευρωπαίους αξιωματούχους, φαίνεται να βρίσκει ανταπόκριση. Πληροφορίες της τελευταίας στιγμής ανέφεραν ότι η Γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ, η οποία θα βρίσκεται επίσης την προσεχή εβδομάδα στη Νέα Υόρκη, σχεδιάζει να αναλάβει πρωτοβουλία για να συζητήσει το πρόβλημα των συνεχιζόμενων μεταναστευτικών ροών με τον Ελληνα πρωθυπουργό, αλλά και άλλους ηγέτες της περιοχής, όπως ο κ. Ερντογάν. Δεν είναι ξεκάθαρο την ώρα που γράφονται τούτες οι γραμμές αν οι συναντήσεις που θα γίνουν θα είναι διμερείς ή πολυμερείς.

Ο Ελληνας πρωθυπουργός θα συναντηθεί επίσης με τους πρωθυπουργούς χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, όπως ο Αλβανός Εντι Ράμα (23/9) και ο Σκοπιανός Ζόραν Ζάεφ (24/9). Κύριο θέμα στο τραπέζι των συζητήσεων θα είναι η ενταξιακή προοπτική των δύο αυτών χωρών στην Ευρωπαϊκή Ενωση και οι προϋποθέσεις που θέτει η χώρα μας, απαιτώντας από τα Τίρανα τον σεβασμό των δικαιωμάτων της ελληνικής εθνικής μειονότητας και από τα Σκόπια την απαρέγκλιτη τήρηση της Συμφωνίας των Πρεσπών.

Ξεχωριστές συναντήσεις θα έχει ο κ. Μητσοτάκης με τον πρόεδρο του Κοσόβου Χασίμ Θάτσι (23/9), τον πρόεδρο της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς, τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη, καθώς και τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες (26/9).

Ο πρωθυπουργός, τέλος, θα συναντηθεί και με παράγοντες της Ομογένειας, αναλύοντας, μεταξύ άλλων, την πρόταση για την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού. Σε αυτό το πλαίσιο, το βράδυ της Τετάρτης (25/9) θα μιλήσει σε εκδήλωση στην Αστόρια, ενώ την επομένη (Πέμπτη 26/9) θα έχει συνάντηση με τον νεοεκλεγέντα Αρχιεπίσκοπο Αμερικής κ. Ελπιδοφόρο.


Ο υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ Γουίλμπουρ Ρος με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη κατά την πρόσφατη συνάντησή τους στο Μέγαρο Μαξίμου

Αρχή και τέλος με κλιματική αλλαγή

Η επίσκεψη του πρωθυπουργού στη Νέα Υόρκη θα ξεκινήσει και θα ολοκληρωθεί με παρεμβάσεις για το κλίμα: τη Δευτέρα 23 Σεπτεμβρίου θα απευθύνει σχετική ομιλία στη Σύνοδο Κορυφής του ΟΗΕ. Ενώ στο ίδιο θέμα θα είναι εστιασμένη η ομιλία του προς τη Γενική Συνέλευση την Παρασκευή 27 Σεπτεμβρίου, αναπτύσσοντας την ελληνική πρόταση για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής.

Με βάση εισηγήσεις του Κέντρου Ερευνας Φυσικής της Ατμόσφαιρας και Κλιματολογίας της Ακαδημίας Αθηνών, η Διεύθυνση Κλιματικής Αλλαγής του υπουργείου Εξωτερικών κατέθεσε στον ΟΗΕ πρόταση για συντονισμένες δράσεις, η οποία στοχεύει στη λήψη μέτρων και τη δημιουργία μηχανισμών για την προστασία της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς, την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και των προσαρμοστικών δυνατοτήτων της, καθώς και την προώθηση της έρευνας και της εκπαίδευσης.

Η ελληνική πρωτοβουλία, η οποία υποστηρίζεται από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO) και την UNESCO, επελέγη από τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες και θα είναι μία από τις εννέα εμβληματικές προτάσεις που θα συζητηθούν στην επικείμενη σύνοδο για την κλιματική αλλαγή. Οπως επισημαίνεται, ειδικά για τις επιπτώσεις στην πολιτιστική κληρονομιά, δεν υπήρχε άλλη πρόταση πλην της ελληνικής. Για την καλύτερη προετοιμασία της πρωτοβουλίας, ο κ. Μητσοτάκης συναντήθηκε την Πέμπτη στο Μέγαρο Μαξίμου με τον διεθνούς κύρους ακαδημαϊκό Χρήστο Ζερεφό, ο οποίος θα είναι ο επισπεύδων εμπειρογνώμονας εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης.

Στόχος του πρωθυπουργού είναι τον προσεχή Μάιο να πραγματοποιηθεί στην Αθήνα μεγάλη εκδήλωση, στην οποία θα προσκληθεί ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, μαζί με άλλες προσωπικότητες από όλο τον κόσμο και ιδιαίτερα από χώρες που στηρίζουν την ελληνική πρόταση. Για τον ίδιο λόγο, στο πλαίσιο της 74ης Συνόδου της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, η χώρα μας διοργάνωσε χθες Σάββατο ειδική εκδήλωση (Pre-Summit Event) που αποτέλεσε προπομπό της επίσημης παρουσίασης από τον πρωθυπουργό.

Το παρασκήνιο με Ερντογάν και Ζάεφ

Εναν χρόνο νωρίτερα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης -τότε αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης- είχε διασχίσει τον Ατλαντικό με στόχο την αναβάθμιση του διεθνούς προφίλ του. Στις ΗΠΑ είχε πραγματοποιήσει σειρά σημαντικών επαφών με παράγοντες της εκεί πολιτικής σκηνής και σημαίνοντα πρόσωπα της Ομογένειας. Τώρα ετοιμάζεται να επαναλάβει το ταξίδι, αυτή τη φορά ευρισκόμενος στο τιμόνι της χώρας και έχοντας στην ατζέντα κρίσιμες συναντήσεις.

Το Μέγαρο Μαξίμου εντείνει τις προετοιμασίες του ώστε να προκύψουν τα κατά το δυνατόν μεγαλύτερα οφέλη στο επίπεδο τόσο της οικονομικής διπλωματίας, στην οποία ο Κυριάκος Μητσοτάκης δίνει μεγάλη έμφαση όσο και στης εξωτερικής πολιτικής και των εθνικών θεμάτων.

Το ταξίδι αυτό, εξάλλου, πραγματοποιείται σε μια κρίσιμη συγκυρία που χαρακτηρίζεται από ανακατατάξεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι τουλάχιστον προβληματικές σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας και η ενισχυόμενη σχέση της Αγκυρας με τη Μόσχα έχουν εκ των πραγμάτων αλλάξει τις παραδοσιακές γεωπολιτικές ισορροπίες στην ευρύτερη περιοχή και κατ’ επέκταση και τους παραδοσιακούς συσχετισμούς.

Η προσέγγιση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Βλαντιμίρ Πούτιν έχει δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για να αλλάξει ο τρόπος που η Ουάσινγκτον αντιμετωπίζει και ιεραρχεί την Ελλάδα στους δικούς της σχεδιασμούς. Η αναβάθμιση της χώρας μας όσον αφορά τη γεωπολιτική της σημασία είναι ήδη ορατή διά γυμνού οφθαλμού και στόχος της Αθήνας είναι να αξιοποιήσει αυτή την αναβάθμιση για να αποσπάσει τις κατά το δυνατόν πιο ισχυρές αμερικανικές εγγυήσεις για την εθνική μας ασφάλεια.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ωστόσο, δείχνει να θέτει σε πρώτη μοίρα, να έχει ως βασική προτεραιότητά του την προσέλκυση αμερικανικών επενδύσεων μέσα από την προβολή του μεταρρυθμιστικού του σχεδίου. Κατά τη διάρκεια της εβδομάδας που θα παραμείνει στη Νέα Υόρκη θα προσπαθήσει να εξηγήσει στους συνομιλητές του ότι η Ελλάδα αλλάζει γρήγορα στους δύο μήνες που η Ν.Δ. βρίσκεται στην εξουσία. Θα επικαλεστεί ως απόδειξη τη βελτίωση του οικονομικού κλίματος, όπως αυτή αποτυπώνεται και στις αγορές.

Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, για την προετοιμασία εδάφους βρίσκεται ήδη στις ΗΠΑ ο άγνωστος στο ευρύ κοινό Αλέξης Πατέλης -Αλεξ για τους φίλους του- που έχει οριστεί διευθυντής στο οικονομικό γραφείο της Γενικής Γραμματείας Πρωθυπουργού. Πρόκειται για πρόσωπο της απολύτου εμπιστοσύνης του Κυριάκου Μητσοτάκη, το οποίο έχει αποστολή να λειτουργήσει ως συνδετικός κρίκος του Μεγάρου Μαξίμου με την παγκόσμια επενδυτική κοινότητα.

Ο Αλέξης Πατέλης έχει πλούσια εργασιακή εμπειρία στον χρηματοπιστωτικό τομέα, όπου κατείχε νευραλγικές θέσεις, οι οποίες του επέτρεψαν να αναπτύξει ευρύ δίκτυο επαφών. Είναι ο πρώτος από το πρωθυπουργικό επιτελείο που βρέθηκε στη Νέα Υόρκη, με στόχο να κάνει τις προπαρασκευαστικές επαφές με επενδυτές και εκπροσώπους μεγάλων funds.

Ο Ελληνας πρωθυπουργός θα υπογραμμίσει το γεγονός ότι η χώρα παραμένει σταθερά στο πλευρό των ΗΠΑ για να ζητήσει από τον Αμερικανό πρόεδρο τη στήριξή του έναντι του τουρκικού επεκτατισμού. Δεν είναι πάντως η πρώτη φορά που η Αθήνα προσπαθεί να εξασφαλίσει εγγυήσεις από την Ουάσινγκτον. Στο τραπέζι αναμένεται να τεθεί και το ζήτημα των ενεργειακών πόρων στην κυπριακή ΑΟΖ και στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, όπου εμπλέκεται η αμερικανική Exxon Mobil.

Σύμφωνα με πληροφορίες, είναι πιθανό να τεθεί και το ζήτημα αγοράς των αμερικανικών μαχητικών πέμπτης γενιάς F-35. Από την πλευρά του, ο Αμερικανός πρόεδρος θα κλειδώσει την ανανέωση για αρκετά χρόνια της σύμβασης που επιτρέπει στους Αμερικανούς να χρησιμοποιούν τη βάση της Σούδας. Το αεροδρόμιο της Λάρισας αποτελεί, επίσης, σημαντικό ζήτημα για την Ουάσινγκτον, καθώς από εκεί μπορεί να πραγματοποιούνται αποστολές αμερικανικών μη επανδρωμένων αεροσκαφών. Το τρίτο αμερικανικό αίτημα αφορά στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, το οποίο αποτελεί γέφυρα προς τη Μαύρη Θάλασσα.

Ολα αυτά τα θέματα κατά πάσα πιθανότητα θα αναφερθούν επιγραμματικά, δεδομένου ότι θα συζητηθούν εκτενώς τον Οκτώβριο στον δεύτερο γύρο του στρατηγικού διαλόγου Ελλάδας – ΗΠΑ, παρουσία και του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών. Ο Μάικ Πομπέο θα συναντηθεί τόσο με τον Νίκο Δένδια όσο και με τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Οι βασικές προθέσεις της Ουάσινγκτον, εξάλλου, έχουν καταστεί σαφείς στη νέα ελληνική κυβέρνηση από τον Αμερικανό πρέσβη στην Αθήνα.