Οριστικό τέλος στις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, μέτρα για τη γήρανση του πληθυσμού και περαιτέρω μείωση των ασφαλιστικών εισφορών υπέδειξε ο κεντρικός τραπεζίτης Γιάννης Στουρνάρας στην ετήσια έκθεση της ΤτΕ προκειμένου να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων και να μην κινδυνεύσει η βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος.
Συγκεκριμένα ανέφερε ότι χρειάζεται «μείωση των κινήτρων πρόωρης συνταξιοδότησης ώστε να διευκολυνθεί η επανένταξη και η παραμονή περισσότερων εργαζομένων στην αγορά εργασίας». Ουσιαστικά, ο διοικητής της ΤτΕ επιμένει στην τακτική να δυσκολέψει κι άλλο η έξοδος προς τη συνταξιοδότηση προκειμένου να καλυφθούν οι κενές θέσεις εργασίας. Παράλληλα, όσοι συνεχίσουν να εργάζονται προσφέρουν ασφαλιστικές εισφορές στο Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης, ενώ δεν το επιβαρύνουν με δαπάνες για εφάπαξ και μηνιαίες συντάξεις. Ωστόσο, στην πράξη, με τις μνημονιακές παρεμβάσεις του Αυγούστου 2015, ένα πολύ μικρός αριθμός ασφαλισμένων έχει πλέον το δικαίωμα να αποχωρίσει πρόωρα, πριν από την ηλικία των 62 ετών, καθώς εκπνέει η προθεσμία ισχύος των μεταβατικών ορίων. Τα «απομεινάρια» των μεταβατικών διατάξεων είναι κυρίως μητέρες ανηλίκων και γυναίκες με το καθεστώς των Βαρέων και Ανθυγιεινών (ΒΑΕ) που μπορούν να αποχωρήσουν νωρίτερα τα επόμενα χρόνια αν έχουν ήδη θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα τη διετία 2010-2012. Ουσιαστικά, η διαχωριστική γραμμή έχει τεθεί για τις γυναίκες που έχουν γεννηθεί από την 1η/1/1969 και μετά, για τις οποίες ισχύουν πλέον τα γενικά όρια ηλικίας συνταξιοδότησης.
«Οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις αφορούν πλέον μόνο τις μητέρες ανηλίκων στον ιδιωτικό τομέα, στο Δημόσιο και τα πρώην ειδικά ταμεία και τις γυναίκες που είναι ασφαλισμένες με το καθεστώς των ΒΑΕ», επισημαίνει ο πρώην υπουργός Εργασίας και σύμβουλος ασφάλισης Γιώργος Κουτρουμάνης, παραθέτοντας ενδεικτικά παραδείγματα: «Οι μητέρες που έχουν γεννηθεί το 1966 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν σε ηλικία 60 ετών και δύο μηνών αν έχουν θεμελιώσει δικαίωμα συνταξιοδότησης (5.500 ένσημα στον ιδιωτικό τομέα, 25ετία στο Δημόσιο) τη διετία 2010-2012. Επίσης, ένα μικρό πλήθος γυναικών στα ΒΑΕ μπορούν να αποχωρήσουν 55-57 ετών. Για τις γεννημένες από 1/1/1969 και μετά δεν ισχύουν πλέον τα μεταβατικά όρια. Αυτό σημαίνει ότι έχουν δικαίωμα συνταξιοδότησης στα 62 με 40 χρόνια δουλειάς ή στα 67 με 15-20 χρόνια ασφάλισης. Στην πράξη πάντως δεν υπάρχουν κίνητρα για να παραμείνει κάποιος στην εργασία του περισσότερα χρόνια. Η ανταποδοτική σύνταξη παραμένει μικρή παρά τη βελτίωση των ποσοστών αναπλήρωσης με τον Νόμο Βρούτση για όσους έχουν διανύσει πάνω από 36-40 χρόνια ασφάλισης. Ο νόμος ωστόσο δεν αυξάνει τα ποσοστά αναπλήρωσης μετά τα 40 χρόνια δουλειάς, κάτι που θα μπορούσε να αποτελέσει κίνητρο παραμονής στην εργασία για ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους επιστήμονες. Ειδικά για τις γυναίκες θέλω να επισημάνω ότι παραμένει υψηλή η ανεργία στις ηλικίες άνω των 55. Επομένως, εξ ανάγκης ανοίγουν νωρίτερα την πόρτα προς τη συνταξιοδότηση».
Τα όρια ηλικίας
Παράλληλα, στην έκθεση διαπιστώνεται ότι η γήρανση του πληθυσμού ενδέχεται να υπονομεύσει τη βιωσιμότητα των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, ανοίγοντας ένα «παραθυράκι» για πιθανή αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης λόγω της αύξησης του προσδόκιμου ζωής.
Σύμφωνα με τα ισχύοντα (διάταξη του νόμου Κατρούγκαλου, η οποία δεν καταργήθηκε), από την 1/1/2024 τα όρια ηλικίας θα ανακαθορίζονται ανά τριετία, με βάση πάντα το προσδόκιμο ζωής. Από το 2010 έως το 2015 είχαμε αύξηση του προσδόκιμου ζωής (περίπου 7 έως 12 μήνες). Ωστόσο την περίοδο 2015-2020 δεν σημειώθηκε αντίστοιχη αύξηση. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια εξαιτίας της πανδημίας το προσδόκιμο ζωής έχει υποχωρήσει, οπότε, σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας, δεν απαιτείται να ανοίξει συζήτηση για αύξηση των γενικών ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης. Μάλιστα ανώτατα στελέχη της ασφάλισης επισημαίνουν ότι «εφαρμόζουμε τον νόμο, έχοντας όμως στη σκέψη μας ότι σε βάθος χρόνου οι άνθρωποι, όπως αναφέρουν οι επιστήμονες, θα ζουν έως 120 ετών. Μπορεί να πληρώνει την ιατροφαρμακευτική τους περίθαλψη και τις συντάξεις τους το κράτος χωρίς να απαιτηθούν παρεμβάσεις;».
Οι ασφαλιστικές εισφορές
Την ίδια ώρα, η Τράπεζα της Ελλάδος χαρακτηρίζει επιτακτική την ανάγκη μείωσης ή επιδότησης των ασφαλιστικών εισφορών για να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων και να διατηρηθούν οι θέσεις εργασίας. Οπως επισημαίνει η έκθεση, η συγκεκριμένη παρέμβαση είναι απαραίτητη για να αντιμετωπιστεί η αύξηση του μισθολογικού κόστους, που παρατηρείται ήδη από το 2023. Αλλωστε, εκτιμάται ότι το κόστος ανά μονάδα εργασίας το 2024 θα συνεχίσει να αυξάνεται κατά 4,4 ποσοστιαίες μονάδες, άρα θα κινηθεί στα ίδια επίπεδα με τις 4,5 μονάδες που αυξήθηκε και κατά το προηγούμενο έτος. Την προηγούμενη τετραετία οι ασφαλιστικές εισφορές μειώθηκαν κατά 4,4 μονάδες, ενώ, σύμφωνα με την κυβερνητική δέσμευση, οι εισφορές θα μειωθούν περαιτέρω κατά μία ποσοστιαία μονάδα σε δύο δόσεις: 0,50% το 2025 και 0,50% το 2027.
Ωστόσο οι εργοδοτικοί φορείς ζητούν άμεση μείωση των εισφορών για να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στη νέα αύξηση του κατώτατου μισθού και στις υπόλοιπες υποχρεώσεις τους. Σε πρόσφατη δήλωσή της η υπουργός Εργασίας Δόμνα Μιχαηλίδου επισήμανε ότι η μείωση των εισφορών απαιτεί προσεκτικό χειρισμό καθώς η απώλεια εσόδων είναι σημαντική. «Καθεμία ποσοστιαία μονάδα μείωσης αντιστοιχεί σε περίπου 400 εκατ. ευρώ μείωση εσόδων για τον ΕΦΚΑ, η οποία επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό. Για τον λόγο αυτό η υλοποίηση της μείωσης του μη μισθολογικού κόστους χρειάζεται προσεκτικό χειρισμό», τόνισε η κυρία Μιχαηλίδου.
Οι κενές θέσεις
Εκτεταμένη αναφορά κάνει η ΤτΕ και στις κενές θέσεις εργασίας, καθώς, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, το 2023 καταγράφηκε αύξηση 62,6% στις κενές θέσεις εργασίας. Η μείωση της ανεργίας και η συνεχής αύξηση της απασχόλησης -σημειώνει η έκθεση- δημιούργησαν «στενότητα» στην αγορά εργασίας, με αποτέλεσμα να πληθαίνουν οι ελλείψεις τόσο σε ανειδίκευτο όσο και το ειδικευμένο προσωπικό.
Η ΤτΕ θεωρεί ότι για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των κενών θέσεων είναι απαραίτητη η περαιτέρω ενίσχυση της τεχνικής εκπαίδευσης των εργαζομένων, καθώς και η κατάρτιση των μακροχρόνια ανέργων σε νέες δεξιότητες με έμφαση στις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, καθώς έτσι θα στηριχθεί περαιτέρω η ενσωμάτωσή τους στην αγορά εργασίας. Παράλληλα πρέπει να ανοίξει ο δρόμος με τον εκσυγχρονισμό του θεσμικού πλαισίου για την προσέλκυση εξειδικευμένων μεταναστών.
Διαβάστε ακόμη
Γιατί τα ιρανικά drone κατέρριψαν πρώτα… τα κρυπτονομίσματα (διάγραμμα)
ΥΠΕΘΟ: Συναγερμός για αναχαίτιση της νέας «ρουκέτας» στην ανάπτυξη και στην τσέπη του Έλληνα
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ