Παρά τα στερεότυπα που έχουν ριζωθεί στο μυαλό των περισσότερων Ευρωπαίων ότι οι Ελληνες δεν συμπαθούν τη δουλειά, οι εργαζόμενοι στη χώρα μας παραμένουν πρωταθλητές της Ε.Ε. στις ώρες εργασίας, πλησιάζοντας περισσότερο τους Βαλκάνιους και την Τουρκία παρά τον μέσο όρο της Ευρώπης.
Η 40ωρη εβδομαδιαία εργασία στην Ελλάδα είναι η υψηλότερη στην Ε.Ε., ενώ έχουμε και το υψηλότερο ποσοστό μισθωτών στην Ε.Ε. που εργάζονται Σάββατο και Κυριακή. Η πρόσφατα νομοθετημένη δυνατότητα 4ήμερης εργασίας δημιουργεί ευελιξία χωρίς όμως να μειώνει το 40ωρο, όπως συμβαίνει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες στις οποίες συζητείται η εφαρμογή του 4ημέρου.
Η μοναδική φορά που είχε τεθεί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων η καθιέρωση εβδομάδας 35 ωρών στις επιχειρήσεις εντάσεως κεφαλαίου, όπως είναι οι τράπεζες, ήταν το 1995 όταν τα συνδικάτα ήταν παντοδύναμα (ο Χρήστος Πρωτόπαπας πρόεδρος της ΓΣΕΕ) και οι τράπεζες θωρακισμένες.
Η συζήτηση για την 4ήμερη εργασία στο Βέλγιο πυροδότησε στη χώρα μας πολιτική αντιπαράθεση μεταξύ της κυβέρνησης και του ΣΥΡΙΖΑ, με τον υπουργό Εργασίας Κωστή Χατζηδάκη να κατηγορεί την αξιωματική αντιπολίτευση ότι απονέμει τα εύσημα στο βελγικό 4ήμερο εξαπολύοντας επίθεση στο εργασιακό νομοσχέδιο που προέβλεπε ακριβώς τα ίδια.
Ας επιχειρήσουμε να ξεκαθαρίσουμε τις διαφορές μεταξύ Ελλάδας και χωρών της Ευρώπης σε σχέση με την εφαρμογή του 4ημέρου ή γενικότερα τη μείωση του χρόνου εργασίας, με τη βοήθεια των ερευνητών του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ και του διευθυντή του τομέα Απασχόλησης του ΣΕΒ κ. Χρήστου Ιωάννου.
Ελλάδα: Το εργασιακό νομοσχέδιο προβλέπει την εφαρμογή 4ήμερης εργασίας μόνο με αίτημα του εργαζομένου και κατόπιν έγγραφης συμφωνίας με τον εργοδότη (ατομική σύμβαση). Ο εργαζόμενος μπορεί να εργαστεί με ελαστικό ωράριο (διευθέτηση χρόνου εργασίας στο πλαίσιο του 40ώρου την εβδομάδα) για οικογενειακούς, εκπαιδευτικούς ή άλλους λόγους. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να εργάζεται έως και 10 ώρες την ημέρα κατά μέγιστο χωρίς πρόσθετη αμοιβή, ανάλογα με τις ανάγκες της επιχείρησης. Οι επιπλέον ώρες θα αποθηκεύονται σε «τράπεζα χρόνου» και θα του «επιστρέφονται» εντός έξι μηνών με τη μορφή μειωμένου ωραρίου ή ρεπό ή ημερών αδείας. Το κέρδος για τον εργαζόμενο είναι ότι με τη διευθέτηση μπορεί να εξασφαλίσει, αν το επιθυμεί, 4ήμερη εργασία την εβδομάδα χωρίς μείωση αποδοχών. Επιπλέον καλύπτεται από δικλίδα ασφαλείας ότι δεν θα απολυθεί αν αρνηθεί να υποβάλει αίτηση για διευθέτηση του χρόνου εργασίας.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η δυνατότητα τετραήμερης εργασίας χρησιμοποιείται σποραδικά και ατομικά, κυρίως από γονείς, ενώ προς το παρόν καμία επιχείρηση δεν έχει εφαρμόσει για το σύνολο ή για τμήματα του προσωπικού της την τετραήμερη εργασία.
Βέλγιο: Η πρόταση της βελγικής κυβέρνησης που βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση με τα συνδικάτα προτείνει τετραήμερη εργασία με αύξηση των ωρών εργασίας την ημέρα έως κατά 1,5 ώρα στο πλαίσιο όμως της 38ωρης εβδομάδας εργασίας που ισχύει στη χώρα. Στόχος είναι να αυξηθεί η απασχόληση από το 71% που είναι σήμερα, στο 80% έως το 2023.
Επίσης προβλέπει την αποσύνδεση για τον χρόνο εκτός του ωραρίου εργασίας, δηλαδή ο εργαζόμενος να έχει το δικαίωμα να μη σηκώνει το τηλέφωνο αν τον καλεί ο εργοδότης του, κάτι που στην Ελλάδα προβλέπεται μόνο στην περίπτωση τηλεργασίας. Ωστόσο τα συνδικάτα ζητούν 7ωρη εργασία και μείωση της εβδομαδιαίας εργασίας στις 35 ώρες.
Ισπανία: Η ισπανική κυβέρνηση εξήγγειλε ότι θα εφαρμόσει για 3 χρόνια ως καλή πρακτική πιλοτικό πρόγραμμα 4ήμερης εργασίας στο πλαίσιο εβδομαδιαίας εργασίας 32 ωρών. Στο πρόγραμμα είχαν τη δυνατότητα να ενταχθούν 200 εταιρείες, οι οποίες θα μπορούσαν να επιδοτηθούν με 250.000 ευρώ κατά μέσο όρο για την εφαρμογή του τετραημέρου χωρίς μειώσεις μισθών. Το πρόγραμμα θα αξιοποιούσε 50 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης προκειμένου να μειώσει το ρίσκο για τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων. Ωστόσο δεν έχει ξεκινήσει ακόμα η εφαρμογή του μέτρου, εξαιτίας του υπέρογκου κόστους.
Ισλανδία: Στην πράξη η μόνη χώρα που έχει εφαρμόσει μείωση των εβδομαδιαίων ωρών εργασίας είναι η Ισλανδία, μία από τις πλουσιότερες οικονομίες του κόσμου, με τα υψηλότερα κατά κεφαλήν εισοδήματα και μόλις 200.000 εργαζομένους (ποσοστό απασχόλησης 87%).
Στόχος της πειραματικής εφαρμογής, που διήρκεσε από το 2014 έως το 2021, ήταν η βελτίωση της παραγωγικότητας του δημόσιου τομέα. Το πείραμα, που συμπεριέλαβε 2.500 εργαζομένους, προέβλεπε τη μείωση των εβδομαδιαίων ωρών εργασίας σε 36 ή 35 και να διατηρηθεί ή και να βελτιωθεί το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών, καθώς και οι μισθοί. Με δυο λόγια, την αύξηση της παραγωγικότητας θα καρπώνονταν οι εργαζόμενοι όχι ως πρόσθετη αμοιβή, αλλά ως μείωση χρόνου εργασίας και βελτίωση της ποιότητας ζωής τους.
Ο ημερήσιος χρόνος εργασίας μειώθηκε από 1ης.1.2021 κατά 13 λεπτά και ο εβδομαδιαίος κατά 65 λεπτά με συλλογικές συμβάσεις-συμφωνίες.
Μεταξύ άλλων, αλλά όχι κυρίως, την «πλήρωσαν» και οι μακρόσυρτες συναντήσεις και τα μεγάλα διαλείμματα για καφέ κ.λπ.
Ωστόσο, σε αρκετές περιπτώσεις ακόμα και αυτές οι μικρές μειώσεις του χρόνου εργασίας απαιτούσαν πρόσθετο προσωπικό, όπως συνέβη στις υπηρεσίες Υγείας.
Ιαπωνία: Μια χώρα εκτός Ε.Ε., που ξεχωρίζει για τους εξαντλητικούς όρους εργασίας, εφαρμόζει πειραματικά 4ήμερη εργασία σε συνεργασία με τη Microsoft Japan. To προσωπικό της εταιρείας δουλεύει με μειωμένο ωράριο με στόχο την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής. Δηλαδή το ζητούμενο είναι οι Ιάπωνες να μην είναι μόνον παραγωγικοί αλλά και ευτυχισμένοι.
«Η εφαρμογή του τετραημέρου φαίνεται ακριβή, αλλά είναι μέρος της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης και της τηλεργασίας και θα μας απασχολήσει στο μέλλον», επισημαίνει ο διευθυντής του τομέα Απασχόλησης του ΣΕΒ Χρήστος Ιωάννου. «Πειράματα και εφαρμογές 4 ημερών έχουν υπάρξει και πολλαπλασιάζονται. Ακόμη και 3 ημερών έχουν υπάρξει. Η NOKIA προ δεκαπενταετίας είχε συμφωνήσει (διοίκηση, εργαζόμενοι, συνδικάτο) δυνατότητα εβδομάδας 3 ημερών, με ημέρα εργασίας 12 ώρες. Το ήθελαν, το μπορούσαν, το επέτρεπε το ρυθμιστικό πλαίσιο της χώρας τους. Τα συνδικάτα στη Γερμανία αντί μισθολογικών αυξήσεων προτιμούν την ευελιξία και τη μείωση του χρόνου εργασίας. Αυτό που ζούμε τώρα, ανά τον κόσμο λόγω της πανδημίας, είναι το 5ο κύμα τηλεργασίας, που άλλαξε κλίμακα. Εχουμε δρόμο ακόμα καθώς η 4η Βιομηχανική Επανάσταση επιταχύνεται», προσθέτει.
Διαβάστε ακόμα:
Έρχεται και νέο κύμα ανατιμήσεων στα τρόφιμα λόγω Ουκρανίας
Ποιος είναι ο μοναδικός άνθρωπος στον πλανήτη που μπορεί να επηρεάσει τον Πούτιν
H «ακτινογραφία» της αγοράς κατοικίας τώρα σε Αθήνα – Θεσσαλονίκη (πίνακες)