Συμβάσεις μηδενικών ωρών: Σε ποια χώρα ανθούν αλλά θέλουν να τις καταργήσουν – Τι προβλέπει η Ευρωπαϊκή Οδηγία (tweets + πίνακας)

Μόλις πριν από μία εβδομάδα, στα γραφεία του Συνεδρίου Συνδικάτων Σκωτίας (Scottish Trades Union Congress, STUC) χτύπησε «συναγερμός». Ήταν η ημέρα που το βρετανικό Γραφείο Εθνικής Στατιστικής (ONS) δημοσίευσε τα τελευταία στοιχεία για τις συμβάσεις μηδενικών ωρών (zero hours contracts) στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Όπως έδειξαν τα στοιχεία, η Σκωτία κρατά τα πρωτεία σε αυτές τις συμβάσεις.

Τα στοιχεία για το δεύτερο τρίμηνο του έτους έδειξαν ότι 109.000 Σκωτσέζοι εργαζόμενοι – το 4,1% του εργατικού δυναμικού- απασχολούνται με συμβάσεις μηδενικών ωρών.
Το πρώτο τρίμηνο του 2023, τα αντίστοιχα νούμερα ήταν 105.000 Σκωτσέζοι εργαζόμενοι – το 3,9% του εργατικού δυναμικού και το τελευταίο τρίμηνο του 2022 ήταν 94.000 εργαζόμενοι- 3,4% του εργατικού δυναμικού.

Η γενική γραμματέας του Συνεδρίου Συνδικάτων Σκωτίας, Ροζ Φόγιερ, δεν έκρυψε την οργή της. Έκανε λόγο για «ζοφερά» στατιστικά, χαρακτήρισε αυτές τις συμβάσεις «μάστιγα για την κοινωνία» και ζήτησε από τη βρετανική κυβέρνηση την κατάργησή τους.

«Οι εργοδότες χρησιμοποιούν αυτές τις συμβάσεις για να αρνηθούν στους εργαζομένους τα βασικά δικαιώματα στο χώρο εργασίας, ασκώντας έλεγχο και εξουσία στους όρους και τις προϋποθέσεις των εργαζομένων. Το ότι τόσοι πολλοί εργαζόμενοι πρέπει να έχουν τέτοιες συμβάσεις είναι η απίστευτα καταδικαστική απόρροια της κυβερνητικής πολιτικής του Ηνωμένου Βασιλείου» είπε η Ροζ Φόγιερ.

Αγώνας για την κατάργησή τους

Το βρετανικό Εργατικό Κόμμα υπόσχεται ότι θα καταργήσει τις συμβάσεις μηδενικών ωρών εάν κερδίσει τις εκλογές του επόμενου έτους. Η αναπληρώτρια αρχηγός του κόμματος, Άντζελα Ρέινερ, σε ομιλία της στη Σκωτία, τον Απρίλιο του 2023, είπε ότι «οι συμβάσεις για μηδενικές ώρες εργασίας συχνά συμβαδίζουν με χαμηλές αμοιβές και οι εργαζόμενες γυναίκες επηρεάζονται δυσανάλογα από τη μάστιγα της ανασφαλούς εργασίας.»

Η αναφορά της Ρέινερ στις γυναίκες αφορά στο γεγονός ότι η πλειοψηφία των εργαζομένων με συμβάσεις μηδενικών ωρών είναι, κυρίως, νέοι και γυναίκες, ωστόσο τελευταία παρατηρείται αύξησή τους και στις ηλικίες άνω των 50 ετών.
Οι κλάδοι όπου ανθούν αυτές οι συμβάσεις είναι της φιλοξενίας, της υγείας και της κοινωνικής φροντίδας.

Οι συμβάσεις μηδενικών ωρών βρίσκονται στο στόχαστρο των βρετανικών συνδικάτων, με τη Συνομοσπονδία Εργατικών Συνδικάτων (TUC) να ζητά την κατάργησή τους, μέσω της εκστρατείας “Zero Hours Justice”, καταγγέλλοντας την «μονόπλευρη ευελιξία τους, που απολαμβάνει μόνο ο εργοδότης».
Ανάλογες εκστρατείες έχουν αναπτυχθεί σε πολλές χώρες όχι μόνο της Ευρώπης, αλλά ολόκληρου του κόσμου.
Στην Ιρλανδία, μάλιστα, στέφθηκαν με επιτυχία, αφού το 2019, μετά από πέντε χρόνια αγώνων του Ιρλανδικού Συνεδρίου Συνδικάτων (Irish Congress of Trade Unions), η κυβέρνηση ψήφισε νόμο που προβλέπει την κατάργηση των συμβάσεων μηδενικών ωρών.

Τον Απρίλιο του 2023, η κυβέρνηση της Ολλανδίας ανακοίνωσε την πρόθεσή της να καταργήσει τις συμβάσεις μηδενικών ωρών και να τις αντικαταστήσει με νέες «σταθερές, βασικές» συμβάσεις, που θα προβλέπουν ένα ελάχιστο αριθμό ωρών απασχόλησης.

Επίσης, στη Νέα Ζηλανδία -ήδη από το 2016 – το κοινοβούλιο ψήφισε ομόφωνα νόμο που απαγόρευσε τις συμβάσεις μηδενικών ωρών.

Τι προβλέπει η Ευρωπαϊκή Οδηγία

Μία σχετική έρευνα του βρετανικού Εργατικού Κόμματος, το 2016, ανέφερε ότι επτά ευρωπαϊκές χώρες επιτρέπουν τα zero hours contracts, τέσσερις χώρες τα επιτρέπουν με αυστηρούς κανόνες, ενώ σε πολλές χώρες είτε δεν ισχύουν είτε δεν χρησιμοποιούνται.

Γεγονός είναι ότι ακόμα και υπό διαφορετικές ονομασίες, επισφαλείς συμβάσεις εργασίας ισχύουν σε όλη την Ευρώπη.

Αναγνωρίζοντας αυτό το γεγονός, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέλησε να προστατεύσει τους εργαζόμενους και όρισε τον Αύγουστο του 2022 ως καταληκτική ημερομηνία για την υιοθέτηση της Οδηγίας “Directive on transparent and predictable working conditions.”

Η Οδηγία δεν προβλέπει υποχρεωτική υιοθέτηση των συμβάσεων μηδενικών ωρών από τα κράτη μέλη. Προβλέπει, όμως, ότι όπου ισχύουν τέτοιες συμβάσεις οι εργαζόμενοι πρέπει να προστατεύονται.

«Τα κράτη μέλη που επιτρέπουν τέτοιες συμβάσεις θα πρέπει να διασφαλίζουν τη λήψη αποτελεσματικών μέτρων για την πρόληψη της κατάχρησής τους» αναφέρει η ευρωπαϊκή Οδηγία. «Τέτοια μέτρα θα μπορούσαν να λάβουν τη μορφή περιορισμών στη χρήση και διάρκεια τέτοιων συμβάσεων, μαχητό τεκμήριο ύπαρξης σύμβασης εργασίας ή σχέσης εργασίας με εγγυημένο ποσό ωρών αμοιβής με βάση τις ώρες εργασίας σε προηγούμενη περίοδο αναφοράς ή άλλα ισοδύναμα μέτρα που διασφαλίζουν την αποτελεσματική πρόληψη καταχρηστικών πρακτικών.»

Και για να αποφευχθεί ο κίνδυνος παρερμηνειών των προθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Οδηγία στο άρθρο 47 τονίζει:

«Η παρούσα οδηγία καθορίζει ελάχιστες απαιτήσεις, αφήνοντας έτσι ανέγγιχτο το προνόμιο των κρατών μελών να θεσπίζουν και να διατηρούν ευνοϊκότερες διατάξεις. Τα δικαιώματα που αποκτήθηκαν βάσει του υφιστάμενου νομικού πλαισίου θα πρέπει να συνεχίσουν να ισχύουν, εκτός εάν θεσπιστούν ευνοϊκότερες διατάξεις από την παρούσα οδηγία. Η εφαρμογή της παρούσας οδηγίας δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη μείωση των υφιστάμενων δικαιωμάτων που ορίζονται στην ισχύουσα ενωσιακή ή εθνική νομοθεσία στον τομέα αυτό, ούτε μπορεί να αποτελέσει έγκυρη βάση για τη μείωση του γενικού επιπέδου προστασίας που παρέχεται στους εργαζόμενους στον τομέα που καλύπτεται από την παρούσα οδηγία. Ειδικότερα, δεν θα πρέπει να χρησιμεύσει ως βάση για τη θέσπιση συμβάσεων μηδενικών ωρών ή παρόμοιων τύπων συμβάσεων εργασίας.».

Διαβάστε ακόμη 

Το ολοκαύτωμα και η ανομία, ο Πατούλης, ο Ευρωπαίος εισαγγελέας και η… μούργα, το Μαξίμου στα κάγκελα για τα διόδια και ο Βούλγαρος για τον Κωτσόβολο

«Ηράκλειον»: Βγαίνει στο σφυρί ένα μέρος της ιστορίας της Αιδηψού

Δικαιώνονται όλο και περισσότεροι που αμφισβητούν άδικους φόρους

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ