Με 380.000 ασφαλισμένους, 25,6 ετών κατά μέσον όρο, το ΤΕΚΑ, το νέο Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης, φιλοδοξεί να μεταδώσει στη νέα γενιά ασφαλισμένων την κουλτούρα της αποταμίευσης και της επένδυσης.
Με δεδομένο ότι στη χώρα μας οι πολίτες δεν αποταμιεύουν ή αποταμιεύουν σποραδικά, το ΤΕΚΑ μπορεί να αποτελέσει ένα πρώτο βήμα για τους νέους ώστε σε βάθος χρόνου να δουν το συσσωρευμένο ατομικό τους κεφάλαιο να μεταφράζεται σε ικανοποιητική επικουρική σύνταξη, αρκετά υψηλότερη από τη σημερινή.
Το επόμενο διάστημα το ΤΕΚΑ, έπειτα από 2,5 χρόνια λειτουργίας, περνάει στη δεύτερη φάση επενδυτικής διαδικασίας ενεργοποιώντας το default χαρτοφυλάκιο, στο οποίο θα μεταπέσουν οι ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων.
Η σχετική διάταξη που προωθείται στο πλαίσιο του μίνι ασφαλιστικού νομοσχεδίου προβλέπει τη μεταφορά των κεφαλαίων ύψους περίπου 140 εκατ. ευρώ από την Τράπεζα της Ελλάδος στο νέο επενδυτικό προϊόν. Υπενθυμίζουμε ότι στο ΤΕΚΑ εντάσσονται υποχρεωτικά όλοι οι νέοι που ξεκίνησαν να εργάζονται από 1/1/2022 . Παράλληλα τρέχει ενημερωτική καμπάνια με στόχο να προσελκύσει και μεγαλύτερους -έως 35 ετών- να ενταχθούν προαιρετικά στο ΤΕΚΑ ή να μεταβούν από τον EΦΚΑ στο ΤΕΚΑ έως το τέλος του 2024.
«Στις αγγλοσαξονικές χώρες οι νέοι μάθαιναν από τους γονείς τους τη διαδικασία της αποταμίευσης που συνδεόταν με ένα συνταξιοδοτικό ταμείο. Με υπομονή, σε βάθος χρόνου θα αποκτήσουμε και στην Ελλάδα ανάλογη κουλτούρα», επισημαίνει ο διευθύνων σύμβουλος του ΤΕΚΑ, Κίμων Βολίκας, με πλούσια εμπειρία 30 ετών στη διαχείριση χαρτοφυλακίων.
Απαντώντας στις ερωτήσεις του «business stories», ο κ. Βολίκας εξηγεί τα χαρακτηριστικά του default χαρτοφυλακίου, τη στρατηγική μακροχρόνιου ορίζοντα που θα ακολουθήσει το Ταμείο και τις αποδόσεις που μπορούν να προσδοκούν οι ασφαλισμένοι ανάλογα με την ηλικία και τις επενδυτικές επιλογές τους.
– Τι χαρακτηριστικά έχει το προκαθορισμένο (default) χαρτοφυλάκιο; Δώστε μας ένα παράδειγμα όσον αφορά την «προσωποποιημένη» του σύνθεση;
Το default χαρτοφυλάκιο του ΤΕΚΑ έχει σχεδιαστεί για να καλύπτει τις ανάγκες και τους στόχους όλων των ασφαλισμένων, προσφέροντας υψηλότερη σύνταξη με ασφάλεια, σταθερότητα και αξιοπιστία. Απευθύνεται σε όλους τους ασφαλισμένους, ανεξαρτήτως των επενδυτικών τους γνώσεων, καθώς επαγγελματίες διαχειριστές αναλαμβάνουν να αξιοποιήσουν τις αποταμιεύσεις τους με τον καταλληλότερο και βέλτιστο τρόπο.
Οι αποταμιεύσεις μέσω του ΤΕΚΑ έχουν μια μοναδικότητα, καθώς οι ασφαλισμένοι αποταμιεύουν συστηματικά και σταθερά για ένα εξαιρετικά μακρύ χρονικό διάστημα που μπορεί να φτάσει και να ξεπεράσει τα 40 έτη. Αυτός ο μακρύς χρονικός ορίζοντας διαμορφώνει τα χαρακτηριστικά και το μείγμα των επενδύσεων του προκαθορισμένου προϊόντος, καθώς η μακροχρόνια απόδοση των επενδύσεων παίζει κρίσιμο ρόλο στη διαμόρφωση του ύψους της συνταξιοδοτικής παροχής. Για παράδειγμα, χρήματα που επενδύονται επί 40 έτη με μέση ετήσια απόδοση 2% πάνω από τον πληθωρισμό υπερδιπλασιάζονται, ενώ με απόδοση 4% πενταπλασιάζονται. Αντίθετα, με απόδοση 2% χαμηλότερη από τον πληθωρισμό, η αξία τους υποδιπλασιάζεται.
Ετσι, ο πρωταρχικός στόχος είναι οι αποδόσεις να είναι καλύτερες από τον πληθωρισμό, γεγονός που αποτυπώνεται και στην επενδυτική στρατηγική του Ταμείου. Η οποία, λόγω του μακροχρόνιου ορίζοντα, ευνοείται από δυναμικές επενδύσεις που ιστορικά επιτυγχάνουν πολύ υψηλότερες αποδόσεις και επηρεάζονται ελάχιστα από τις διακυμάνσεις των κεφαλαιαγορών όταν το χρονικό διάστημα των επενδύσεων είναι πολύ μεγάλο. Αντίθετα, οι σταθερές επιτοκιακές επενδύσεις, παρόλο που μπορεί να είναι ασφαλέστερες βραχυπρόθεσμα, σε βάθος 40 ετών μπορεί να εγκλωβίσουν τους ασφαλισμένους σε πολύ χαμηλές αποδόσεις, χαμηλότερες ακόμα και από τον πληθωρισμό – θυμίζω ότι τα τελευταία 25 έτη οι οικονομίες των ανεπτυγμένων χωρών λειτουργούν σε περιβάλλον αρνητικών πραγματικών επιτοκίων. Το default χαρτοφυλάκιο προσφέρει ένα κατάλληλο μείγμα επενδύσεων που προσαρμόζεται στον μακροχρόνιο επενδυτικό ορίζοντα των αποταμιεύσεων των νέων ασφαλισμένων, εξασφαλίζοντας υψηλές μακροπρόθεσμες αποδόσεις.
Επιπλέον, όσον αφορά στην προσωποποιημένη σύνθεση, ο χρονικός ορίζοντας των επενδύσεων δεν είναι ίδιος για όλους τους ασφαλισμένους και εξαρτάται από την ηλικία τους. Για παράδειγμα, ένας νέος ασφαλισμένος 25 ετών έχει ορίζοντα πάνω από 40 χρόνια μέχρι τη συνταξιοδότηση, ενώ ένας ασφαλισμένος 65 ετών έχει μόνο δύο χρόνια.
Ετσι, το βέλτιστο χαρτοφυλάκιο διαμορφώνεται ανάλογα με την ηλικία του ασφαλισμένου: πιο δυναμικό χαρτοφυλάκιο για τους νεότερους και πιο συντηρητικό για τους μεγαλύτερους σε ηλικία. Κάθε ασφαλισμένος έχει το βέλτιστο χαρτοφυλάκιο βάσει της ηλικίας του, με κοινό χαρτοφυλάκιο για ασφαλισμένους της ίδιας ηλικίας, προσφέροντας έτσι μια δομή κύκλου ζωής που προσαρμόζεται στις ανάγκες και τους στόχους τους.
– Μπροστά από ποιες επιλογές θα βρεθούν οι ασφαλισμένοι σε σχέση με τα επενδυτικά προϊόντα από το 2026 και μετά;
Η τρίτη και τελική φάση ανάπτυξης του ΤΕΚΑ εκτιμάται πως θα ξεκινήσει το 2026 και αφορά στην επενδυτική λειτουργία – και συγκεκριμένα στη διάθεση περισσότερων συνταξιοδοτικών επενδυτικών προϊόντων διαβαθμισμένου ρίσκου προς τους ασφαλισμένους. Θα παρέχεται προαιρετικά δυνατότητα επιλογής χαρτοφυλακίου διαβαθμισμένου ρίσκου (δυναμικό, ισορροπημένο, συντηρητικό) με την υποστήριξη του Ταμείου, ενώ οι ασφαλισμένοι μπορούν να παραμείνουν στο default χωρίς να εμπλακούν περισσότερο στη διαχείριση.
– Γιατί είναι απαραίτητη για τη λειτουργία του ΤΕΚΑ η διάταξη που θα ενταχθεί στο μίνι Ασφαλιστικό;
Το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο για τις επενδύσεις Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης (ΦΚΑ) είναι ακατάλληλο και ασύμβατο με τη φύση των κεφαλαιοποιητικών συστημάτων. Είναι εξαιρετικά περιοριστικό και στην πράξη υποχρεώνει τους ΦΚΑ να τοποθετούν το 77% των αποθεματικών τους σε μείγμα σταθερών επιτοκιακών επενδύσεων. Αλλά αυτό το μείγμα, όπως εξήγησα νωρίτερα, είναι απολύτως ακατάλληλο για τις επενδύσεις των νέων σε ηλικία ασφαλισμένων του ΤΕΚΑ. Θυμίζω ότι το ΤΕΚΑ είναι ένα νέο Ταμείο με νέους ασφαλισμένους μέσης ηλικίας 25 ετών, που έχουν πολύ μεγάλο χρονικό επενδυτικό ορίζοντα και το Ταμείο οφείλει να φροντίσει και να επενδύσει τα χρήματά τους κατά τον βέλτιστο τρόπο για το συμφέρον τους, όπως ορίζει και ο ιδρυτικός του νόμος.
Οταν δημοσιεύτηκε ο νόμος 3586/2007, που ορίζει το θεσμικό πλαίσιο για τις επενδύσεις των ΦΚΑ, δεν υπήρχαν ΦΚΑ που λειτουργούσαν με το κεφαλαιοποιητικό σύστημα. Τότε, το θεσμικό πλαίσιο διαμορφώθηκε στα μέτρα των Ταμείων που λειτουργούσαν με το διανεμητικό σύστημα και εξυπηρετούσε άλλες ανάγκες και άλλους σκοπούς.
Ωστόσο σήμερα, δεδομένης της λειτουργίας του ΤΕΚΑ στη βάση του κεφαλαιοποιητικού συστήματος, απαιτείται επικαιροποίηση και προσαρμογή του θεσμικού πλαισίου ώστε να επιτρέψει στο ΤΕΚΑ να επενδύσει πιο δυναμικά και αποδοτικά, προσαρμόζοντας το επενδυτικό μείγμα στις ανάγκες των νεαρών ασφαλισμένων του.
– Σας άκουσα σε μια παρουσίαση να λέτε πως για τους περισσότερους ασφαλισμένους του ΤΕΚΑ οι επενδύσεις τους μέσω αυτού θα είναι η πιο αποδοτική και πιο αποτελεσματική επένδυση της ζωής τους. Πού το στηρίζετε;
Σε αντίθεση με τη γενική εικόνα της χώρας, όπου οι πολίτες δεν αποταμιεύουν ή αποταμιεύουν σποραδικά και λίγο, οι ασφαλισμένοι του ΤΕΚΑ θα αποταμιεύουν συστηματικά και τακτικά για 40 έτη, δηλαδή για 480 μήνες ή και παραπάνω. Ολα τα καλά αποτελέσματα της συστηματικής πειθαρχημένης αποταμίευσης, της μακροπρόθεσμης επένδυσης, της πολλαπλασιαστικής δύναμης της ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας θα τα καρπωθούν οι ασφαλισμένοι μέσω του ΤΕΚΑ. Σημειωτέον, η παγκόσμια οικονομία τετραπλασιάστηκε σε πραγματικές τιμές τόσο τα τελευταία 40 χρόνια (1980-2020) όσο και την προηγούμενη 40ετία (1940-1980). Επιπλέον, οι πειθαρχημένες τακτικές καταβολές μετατρέπουν τις κρίσεις σε ευκαιρίες. Κάθε κρίση και κάθε πτώση στις κεφαλαιαγορές είναι ευκαιρία να επενδυθούν οι επόμενες καταβολές σε ελκυστικότερα επίπεδα τιμών με υψηλότερες προσδοκώμενες αποδόσεις. Ετσι, ο μηχανισμός των τακτικών καταβολών πρακτικά ανοσοποιεί το επενδυτικό χαρτοφυλάκιο έναντι των διακυμάνσεων των κεφαλαιαγορών και στο τέλος της ημέρας αυτό που μένει για τους ασφαλισμένους είναι το μακροπρόθεσμο μέρισμα ανάπτυξης.
Μοναδικό πλεονέκτημα του ΤΕΚΑ είναι ότι οι επενδύσεις γίνονται με επαγγελματική διαχείριση ενώ οι προμήθειες παραμένουν εξαιρετικά χαμηλές. Τα συνταξιοδοτικά ταμεία, όπως το ΤΕΚΑ, δεν επιβαρύνονται με έξοδα διάθεσης ή κέρδους και τα λειτουργικά έξοδα είναι ελάχιστα. Αυτά τα έξοδα κατανέμονται σε εκατομμύρια ασφαλισμένους και μεγάλα αποθεματικά, επιτυγχάνοντας οικονομίες κλίμακας και μειώνοντας τις επιβαρύνσεις για τους ασφαλισμένους. Για όλους αυτούς τους λόγους, πιστεύω ακράδαντα ότι οι επενδύσεις μέσω του ΤΕΚΑ θα είναι η πιο αποδοτική και αποτελεσματική οικονομική επένδυση στη ζωή των περισσότερων ασφαλισμένων.
– Ποια είναι τα επικαιροποιημένα στοιχεία όσον αφορά τον αριθμό των ασφαλισμένων, το κεφάλαιο και ποιες οι μελλοντικές προβλέψεις;
Τα μεγέθη του Ταμείου εξελίσσονται αρκετά ικανοποιητικά. Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, μέσα σε 2,5 χρόνια λειτουργίας οι ασφαλισμένοι στο Ταμείο ανέρχονται σε 380.000, με μέσο όρο ηλικίας τα 25,6 έτη, ενώ το σωρευμένο κεφάλαιο υπολογίζεται στα 145 εκατ. ευρώ. Εκτιμάται ότι έως το τέλος του 2050 οι ασφαλισμένοι στο ΤΕΚΑ θα είναι περίπου 2,5 εκατομμύρια και το αποθεματικό θα ανέρχεται στα 80 δισ. ευρώ.
Οπως ήδη γνωρίζετε, το ΤΕΚΑ αφορά υποχρεωτικά όλους τους νέους που ξεκίνησαν να εργάζονται από 1/1/2022, ενώ δίνουμε επιπλέον τη δυνατότητα σε νέους που μπορούν να επωφεληθούν από αυτόν ακριβώς τον μακρόχρονιο ορίζοντα επένδυσης να ενταχθούν προαιρετικά στο ΤΕΚΑ ή να μεταβούν από τον EΦΚΑ στο ΤΕΚΑ έως το τέλος του 2024. Η διαδικασία γίνεται ηλεκτρονικά στην πλατφόρμα be.teka.gov.gr. Εχουμε ξεκινήσει μάλιστα και ενημερωτική καμπάνια ώστε όλη η κοινωνία και ειδικά οι νέοι που είναι οι άμεσα ωφελούμενοι από αυτή τη μεταρρύθμιση να ενημερωθούν και να επωφεληθούν από τη λειτουργία και τα πλεονεκτήματα του νέου συστήματος.
Διαβάστε ακόμη
Ισχυρό αναμένεται το 2ο τρίμηνο των τραπεζών (γράφημα)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ