του Μιχάλη Ιγνατίου
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ελλάδα συμφώνησαν για τα F-16 σε ένα πλαίσιο εκσυγχρονισμού και αναβάθμισης του στόλου τους μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια, κάτι που θα βοηθήσει να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας και στις δύο χώρες», λέει ο Αμερικανός πρεσβευτής Τζέφρι Πάιατ σε αποκλειστική συνέντευξή του στην εφημερίδα «ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ», τονίζοντας ότι «ο εκσυγχρονισμός των F-16 υποστηρίζει τα αμοιβαία συμφέροντα της Ελλάδας και των ΗΠΑ και θα έχει θετικό αντίκτυπο στις οικονομίες και των δύο χωρών».
Ο Αμερικανός πρεσβευτής είπε επίσης ότι έχουν επεκτείνει τις πληρωμές για δέκα χρόνια και μειώσει το κόστος για τα πιο δαπανηρά από αυτά, δίνοντας έμφαση στο ότι η αναβάθμιση του στόλου των αεροσκαφών αντανακλά τους στόχους για την εθνική και περιφερειακή πολιτική ασφάλειας της Ελλάδας τα επόμενα δέκα χρόνια. Τόνισε ότι «η ελληνική κυβέρνηση και η αξιωματική αντιπολίτευση υποστηρίζουν τις προσπάθειες της Ελλάδας να εκσυγχρονίσει τις ένοπλες δυνάμεις της» και ότι «με αυτόν τον τρόπο ισοσκελίζουμε τις πληρωμές και παρόλο που δεν είναι ο συνηθισμένος τρόπος με τον οποίο λειτουργεί μια έγγραφη συμφωνία, τον έχουμε προσαρμόσει έτσι ώστε να σεβαστούμε τόσο τις αμυντικές ανάγκες της Ελλάδας όσο και την οικονομική κατάσταση της χώρας», διευκρίνισε ο κ. Πάιατ.
Ο πρεσβευτής των ΗΠΑ, αναφερόμενος στον κ. Αλέξη Τσίπρα, είπε ότι «ήταν πρόθυμος για την επέκταση της συνεργασίας μας στη Σούδα, η οποία εξυπηρετεί τα συμφέροντα και των δύο χωρών», επισημαίνοντας ότι «ο πρόεδρος Τραμπ εξέφρασε τη μεγάλη εμπιστοσύνη του στις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις». «Είμαστε αποφασισμένοι να βοηθήσουμε την Ελλάδα ώστε να παραμείνει ένας πυλώνας ασφάλειας στην περιοχή και να αναγνωρίσουμε τους κοινούς στόχους ασφαλείας μας. Η ελληνοαμερικανική συνεργασία στον κόλπο της Σούδας αποτελεί αληθινά ένα πρότυπο για τον τρόπο με τον οποίο τέτοιες συνεργασίες στον τομέα της ασφάλειας μπορούν να εφαρμοστούν παγκοσμίως», δήλωσε.
– Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και ο Ελληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας έδειξαν στον Λευκό Οίκο ότι έχουν εξαιρετικές σχέσεις, τόσο σε πολιτικό όσο και σε προσωπικό επίπεδο. Πιστεύετε ότι η στρατηγική σχέση ΗΠΑ – Ελλάδας έχει αναβαθμιστεί περισσότερο απ’ ό,τι στο πρόσφατο παρελθόν; Βρισκόμαστε σε αυτή τη μοναδική στιγμή της Ιστορίας, όπου περισσότερο από ποτέ καθίσταται σαφές το πόσο συγκλίνουν τα ελληνικά και τα αμερικανικά συμφέροντα στη συγκεκριμένη περιοχή. Το είδαμε αυτό να συμβαίνει με πολύ θετικό τρόπο στην Ουάσινγκτον κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Ελληνα πρωθυπουργού. Πιστεύω ότι η σταθερή αμερικανική υποστήριξη στην Ελλάδα καθ’ όλη τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, η ρητή υποστήριξη του Αμερικανού προέδρου για ένα υπεύθυνο σχέδιο ελάφρυνσης του χρέους και το ευρύτατο ενδιαφέρον που υπάρχει από επιχειρήσεις των ΗΠΑ για την Ελλάδα ως επενδυτική ευκαιρία αποτελούν σημαντικούς παράγοντες στον τρόπο που οι δύο ηγέτες βρέθηκαν κοντά. Ολόκληρη η αποστολή μας στην Ελλάδα, η αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα, το γενικό προξενείο στη Θεσσαλονίκη, η Ναυτική Βάση Υποστήριξης στον κόλπο της Σούδας, όλοι, συμπεριλαμβανομένου εμού του ιδίου, έχουμε ρίξει την προσοχή μας ώστε να μπορέσουμε να βρούμε τι είναι αυτό που θα μπορούσε να προωθήσει τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις τη συγκεκριμένη στιγμή. Οι ΗΠΑ είναι η τιμώμενη χώρα στη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης το 2018 και αυτή θα είναι μία από τις πολλές ευκαιρίες που υπάρχουν στον ορίζοντα.
Πυλώνας ασφάλειας η Ελλάδα
– Σύμφωνα με δημοσιεύματα, ο Ελληνας πρωθυπουργός είναι ευχαριστημένος με την επιλογή της κυβέρνησης Τραμπ να αυξήσει τη συνεργασία της με την Αθήνα με αναβάθμιση της ναυτικής βάσης στον κόλπο της Σούδας στην Κρήτη. Θα μπορούσατε να μας πείτε περισσότερα για το περιεχόμενο αυτής της συμφωνίας; Ο Ελληνας πρωθυπουργός ήταν πρόθυμος για την επέκταση της συνεργασίας μας στη Σούδα, η οποία εξυπηρετεί τα συμφέροντα και των δύο χωρών. Από την άλλη και ο πρόεδρος Τραμπ εξέφρασε τη μεγάλη εμπιστοσύνη του στις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις. Είμαστε αποφασισμένοι να βοηθήσουμε την Ελλάδα ώστε να παραμείνει ένας πυλώνας ασφάλειας στην περιοχή και να αναγνωρίσουμε τους κοινούς στόχους ασφαλείας μας. Η ελληνοαμερικανική συνεργασία στον κόλπο της Σούδας αποτελεί πρότυπο για τον τρόπο με τον οποίο τέτοιες συνεργασίες στον τομέα της ασφάλειας μπορούν να εφαρμοστούν παγκοσμίως. Θα ήθελα επίσης να αναφέρω ότι εξίσου σημαντική είναι η έμφαση που δόθηκε στις περιφερειακές ασκήσεις, για παράδειγμα με το Ισραήλ, την Αίγυπτο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, την Κύπρο και τους άλλους συμμάχους μας στο ΝΑΤΟ. Οσον αφορά στη συμφωνία για τον κόλπο της Σούδας, η σημερινή ανανέωση θα μας οδηγήσει μέχρι το 2018 και όπως έχω πει ξανά, θα ήταν ευπρόσδεκτη μια πολυετής συμφωνία για τη διευκόλυνση του μακροπρόθεσμου σχεδιασμού και των επενδύσεων σε υποδομές.
Εξίσου σημαντική είναι και η ποιότητα της καθημερινής συνεργασίας μεταξύ του ελληνικού και του αμερικανικού στρατιωτικού προσωπικού. Είναι γεγονός ότι την περασμένη εβδομάδα στην Αλεξανδρούπολη είχαμε μια τελείως διαφορετική εικόνα όσον αφορά αυτή τη συνεργασία, συμμετέχοντας από κοινού με το Λιμενικό Σώμα, το ελληνικό υπουργείο Αμυνας και την ελληνική Ακτοφυλακή για να βοηθήσουμε ελικόπτερα Blackhawk να επιστρέψουν στις Ηνωμένες Πολιτείες μετά από μακρά περίοδο παραμονής τους στη Ρουμανία. Την ίδια εβδομάδα πραγματοποιήσαμε μια άσκηση ανεφοδιασμού καυσίμων με την Ελληνική Πολεμική Αεροπορία πετώντας πάνω από το Αιγαίο, για πρώτη φορά εδώ και χρόνια, επιβεβαιώνοντας τη διαλειτουργικότητα του ΝΑΤΟ. Στις 9 Νοεμβρίου θα πραγματοποιήσουμε κοινή άσκηση στο πεδίο βολής της Κρήτης με ελληνικές και γερμανικές δυνάμεις. Αυτό ακριβώς είναι το ΝΑΤΟ τελικά: η ειλικρινής δέσμευση όλων των συμμάχων να αγωνιστούν από κοινού, να συνεργαστούν. Και η Σούδα είναι ένα κρίσιμο μέρος, αλλά μόνο ένα στην Ελλάδα όπου αναπτύσσουμε και στηρίζουμε αυτή την εμπιστοσύνη.
Οι αμυντικές ανάγκες και τα οφέλη
– Σε ποιο σημείο βρίσκονται οι συζητήσεις για τα F-16;
Οπως ανακοίνωσε ο πρόεδρος Τραμπ, συμφωνήσαμε για τα F-16 στο πλαίσιο εκσυγχρονισμού και αναβάθμισης του στόλου τους στην Ελλάδα μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια, το οποίο μάλιστα υποστηρίζει τα αμοιβαία συμφέροντά μας. Oχι μόνο για να εκσυγχρονίσουμε τα πολεμικά αεροσκάφη της Ελλάδας και να στηρίξουμε την περιφερειακή ασφάλεια, αλλά και για να έχουμε θετικό αντίκτυπο στις οικονομίες μας. Το Κογκρέσο των ΗΠΑ εξέδωσε μια απόφαση για το ανώτατο όριο του εκσυγχρονισμού του στόλου των εν λόγω πολεμικών αεροσκαφών. Αυτό αποτελεί ορόσημο για την ελληνική πλευρά προκειμένου για να προσδιορίσει τι ακριβώς ζητεί. Στη συνέχεια, με αποστολή εγγράφων συμφωνίας, θα ακολουθήσουν οι εμπορικές διαπραγματεύσεις ανάμεσα στη Lockheed Martin και την ΕΑΒ. Μέσω αυτής της διαδικασίας έχουμε δώσει μεγάλη προσοχή στα αιτήματα της Ελλάδας. Επίσης έχουμε επεκτείνει τις πληρωμές για δέκα χρόνια και μειώσει το κόστος για τα πιο δύσκολα από αυτά. Ετσι ισοσκελίζουμε τις πληρωμές και παρόλο που δεν είναι ο συνηθισμένος τρόπος που λειτουργεί μια έγγραφη συμφωνία, τον έχουμε προσαρμόσει κατάλληλα ώστε να σεβαστούμε τόσο τις αμυντικές ανάγκες της Ελλάδας όσο και την οικονομική κατάσταση της χώρας.
– Ποια είναι τα οφέλη για την Ελλάδα από τη συμφωνία αναβάθμισης των F-16;
Πρώτα απ’ όλα η αναβάθμιση του στόλου αντανακλά τους στόχους για την εθνική και περιφερειακή πολιτική ασφάλειας της Ελλάδας τα επόμενα δέκα χρόνια. Τόσο η ελληνική κυβέρνηση όσο και η αξιωματική αντιπολίτευση υποστηρίζουν τις προσπάθειες της Ελλάδας να εκσυγχρονίσει τις ένοπλες δυνάμεις της τα επόμενα χρόνια και πιστεύουμε ότι η συνεργασία ΗΠΑ-Ελλάδας, στο πλαίσιο της άμυνας και της ασφάλειας στην περιοχή, είναι ένας κρίσιμος παράγοντας. Εκτός αυτού, η συμφωνία θα έχει και οικονομικά οφέλη για τις δύο πλευρές. Η συνεργασία ανάμεσα στη Lockheed Martin και την ΕΑΒ μετρά δεκαετίες. Και είναι σημαντική. Σε περίπτωση που εγκριθεί η συμφωνία, θα δημιουργηθούν πολλές θέσεις εργασίας, τόσο στην Ελλάδα όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες.
– Η αντιπολίτευση, και ιδιαίτερα η Νέα Δημοκρατία, αντέδρασε αρνητικά στη συμφωνία. Ποιο είναι το σχόλιό σας;
Δεν πρόκειται φυσικά να σχολιάσω την εσωτερική πολιτική της χώρας. Το μόνο που μπορώ να πω είναι ότι ο δημόσιος διάλογος και η ανάγκη για διαφάνεια στις συμφωνίες είναι βασικά χαρακτηριστικά μιας δημοκρατίας. Θεωρώ υγιές το γεγονός ότι οι Ελληνες συζητούν για θέματα εθνικής ασφάλειας δημοσίως. Παράλληλα θα ήθελα να σημειώσω ότι τα περισσότερα μεγάλα κόμματα συμφώνησαν στην ανάγκη να εκσυγχρονίσει η Ελλάδα τις στρατιωτικές της ικανότητες και ότι, όσον αφορά στη συμφωνία αυτή, είναι σαφές ότι οι μακροπρόθεσμοι στόχοι ασφάλειας της Ελλάδας αντικατοπτρίζουν εκείνους των Ηνωμένων Πολιτειών, με τη συμφωνία να προωθεί τους κοινούς στόχους μας στο ΝΑΤΟ. Επίσης εκτιμώ τη δήλωση που έκανε ο κ. Μητσοτάκης στις 16 Οκτωβρίου, επισημαίνοντας ότι «η επίσκεψη του πρωθυπουργού στις Ηνωμένες Πολιτείες πραγματοποιείται σε ιδιαίτερα ευνοϊκή στιγμή για τη χώρα μας».
Αισιοδοξία
– Αισθάνεστε περισσότερο αισιόδοξος για αμερικανικές επενδύσεις στην Ελλάδα μετά τη συνάντηση του προέδρου Τραμπ με τον πρωθυπουργό Τσίπρα;
Ναι, χωρίς αμφιβολία. Και δεν ήταν μόνο η σαφής υποστήριξη του Αμερικανού προέδρου για μια υπεύθυνη ελάφρυνση του χρέους ή τη δημιουργία μιας επενδυτικής ομάδας εργασίας με επικεφαλής τον υπουργό Εμπορίου και τον Ελληνα υπουργό Οικονομίας. Επίσης, ήταν η στήριξη του προέδρου Τραμπ για τη μετατροπή της Ελλάδας σε ενεργειακό κόμβο μέσω του Αδριατικού Αγωγού Φυσικού Αερίου και την διασύνδεση Ελλάδας – Βουλγαρίας, καθώς και την ανάπτυξη μονάδων υγροποιημένου φυσικού αερίου, οι οποίες θα επιτρέψουν στην Ελλάδα να μεταφέρει νέες πηγές αερίου στην Ευρώπη ακόμα και μέσω των ΗΠΑ. Παράλληλα ο κ. Αλέξης Τσίπρας είχε μια σειρά συναντήσεων στο Σικάγο και στην Ουάσινγκτον ερχόμενος σε επαφή με εκπροσώπους της ελληνικής διασποράς και αμερικανικών επιχειρήσεων που θα μπορούσαν πραγματικά να επενδύσουν στην Ελλάδα. Ο Ελληνας πρωθυπουργός έκανε μια καλή «πώληση», όπως έμαθα από πολλές εταιρείες, και κατέστησε σαφές ότι η κυβέρνησή του θα βοηθήσει τους διεθνείς επενδυτές. Υπήρξε μεγάλο ενδιαφέρον. Αυτό που χρειάζεται τώρα είναι η Ελλάδα να διασφαλίσει το κατάλληλο περιβάλλον για την επιχειρηματικότητα. Οι αμερικανικές επιχειρήσεις θα παρακολουθούν τα θετικά σημάδια σε αυτό το πλαίσιο.
– Τι σημαίνει για τις ΗΠΑ η πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης να τιμηθεί η χώρα σας στη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης το 2018;
Θεωρούμε ότι η ΔΕΘ αποτελεί την καλύτερη και πιο σημαντική ευκαιρία για εμάς προκειμένου να αναδείξουμε την ισχυρή σχέση που έχουμε με τη χώρα σας, ιδιαίτερα στη Βόρεια Ελλάδα. Το επόμενο έτος, και όχι μόνο τον Σεπτέμβριο, θα δώσουμε έμφαση στην οικονομική υποστήριξη, στη συνεργασία στον τομέα ασφάλειας και άμυνας και στην πολιτιστική συνεργασία. Γι’ αυτόν τον λόγο ο πρόεδρος Τραμπ είπε ότι αισθάνεται υπερήφανος που οι ΗΠΑ θα είναι η τιμώμενη χώρα και υποσχέθηκε μια υψηλού επιπέδου αντιπροσωπία των ΗΠΑ για τη ΔΕΘ. Η ομάδα της αμερικανικής πρεσβείας, σε συνεργασία με το Ελληνοαμερικανικό Εμπορικό Επιμελητήριο, εργάζεται ήδη με αξιωματούχους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη Βόρεια Ελλάδα, αλλά και με τη διοίκηση της Helexpo και την ελληνική κυβέρνηση ώστε να προγραμματίσει μια σειρά εκδηλώσεων σχετικά με τη ΔΕΘ. Η υψηλού επιπέδου επιχειρηματική αντιπροσώπευση στην Εκθεση της Θεσσαλονίκης θα αναδείξει τις αμερικανικές επιχειρήσεις, την καινοτομία και την ψηφιακή τεχνολογία, καθώς και την επέκταση των στενών δεσμών μεταξύ ΗΠΑ και Ελλάδας. Επομένως, θα έλεγα να μείνετε συντονισμένοι και να ακολουθείτε τους λογαριασμούς μας στα κοινωνικά δίκτυα. Ητοι, USATIF2018 στο Twitter, στο Facebook και στο Instagram, καθώς και στην ιστοσελίδα www.usatif2018.gr.
– Γιατί νομίζετε ότι ο αντιαμερικανισμός στην Ελλάδα έχει υποχωρήσει τόσο πολύ;
Ως διπλωμάτης ακολουθώ πάντα μια τακτική. Να εστιάζω στο μέλλον και όχι τόσο στο παρελθόν, το οποίο άλλωστε δεν μπορεί να αλλάξει. Η στήριξη των ΗΠΑ στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια των δυσκολότερων περιόδων την τελευταία οκταετία υπήρξε σταθερή. Επίσης έχουμε μεγάλη υποστήριξη από την ελληνοαμερικανική κοινότητα, η οποία υπήρξε ανεκτίμητη πηγή για τη διατήρηση των διμερών σχέσεων τα τελευταία χρόνια. Και μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι σχέσεις των δύο χωρών βρίσκονται στο καλύτερο επίπεδο. Φυσικά γνωρίζω ότι τα πράγματα δεν ήταν ανέκαθεν έτσι. Ωστόσο αυτό δεν αποτέλεσε εμπόδιο στη δουλειά μου. Οι Ελληνες ήταν πολύ ευγενικοί και γενναιόδωροι οικοδεσπότες, τόσο απέναντι σε εμένα όσο και στη σύζυγό μου Μέρι. Επίσης, στο προσωπικό της βάσης στη Σούδα και σε πολλούς Αμερικανούς που έρχονται εδώ είτε για τουρισμό, είτε για να επενδύσουν. Είχα την ευκαιρία να γνωρίσω από πρώτο χέρι την ελληνική φιλοξενία. Ξέρω ότι μιλώ στο όνομα όλων των συναδέλφων μου στις αποστολές των ΗΠΑ στην Ελλάδα όταν λέω ότι όλοι αισθανόμαστε τυχεροί που μπορούμε να ζήσουμε σε αυτή την όμορφη χώρα και να κάνουμε το καθήκον μας σε μια τόσο καλή περίοδο για τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις. Υπάρχουν πολλά που πρέπει να κάνουμε ακόμα, αλλά το σημαντικότερο όλων είναι ότι σημειώνουμε πρόοδο.
– Σύμφωνα με ελληνικές και ευρωπαϊκές πηγές, η κυβέρνηση Τραμπ μπορεί να βοηθήσει στη συνεργασία της Τουρκίας με το ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ενωση. Σκοπεύετε να αναλάβετε πρωτοβουλίες προς αυτή την κατεύθυνση;
Η διαρκής δέσμευση με την Τουρκία, οι συζητήσεις για την ευρωπαϊκή της πορεία και η ένταξή της στα ευρωατλαντικά θεσμικά όργανα παραμένουν κρίσιμοι στόχοι τόσο για την Ελλάδα όσο και για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Η Ουάσινγκτον θεωρεί θετικές τις προσπάθειες της Ελλάδας αναφορικά με την Τουρκία, συμπεριλαμβανομένων των ανώτερων διπλωματικών συνομιλιών και επισκέψεων, της στρατιωτικής συνεργασίας, των τηλεφωνικών κλήσεων του πρωθυπουργού Τσίπρα και της επίσκεψης του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου στην Κωνσταντινούπολη. Θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε τις προσπάθειες για την εξεύρεση ευκαιριών ώστε να προσεγγίσουμε τις χώρες σε αυτήν την περιοχή με τους ευρωατλαντικούς θεσμούς και τις συμμαχίες.