Δεν είναι η πρώτη φορά που ανοίγει η συζήτηση για το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών στην Τουρκία. Αυτή τη φορά, όμως, συντηρείται από τα μέσα ενημέρωσης που έχουν ερείσματα και στις δύο πλευρές: κυβέρνηση και αντιπολίτευση.
«Οι κοινοβουλευτικές εκλογές και ο πρώτος γύρος των προεδρικών εκλογών ήταν αρχικά προγραμματισμένα για τις 18 Ιουνίου, αλλά εδώ και λίγο καιρό κυκλοφορούν σενάρια ότι το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης AKP και ο σύμμαχός του, το Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος MHP σκέφτονται να φέρουν μπροστά την ημερομηνία εκλογών, κατά έναν ή δύο μήνες, μέσα στον Μάιο ή τον Απρίλιο» αναφέρει στην τελευταία του έκθεση ο Metodi Tzanov, επικεφαλής οικονομολόγος της EmergingMarketWatch.
Η ημερομηνία που συγκεντρώνει τις περισσότερες πιθανότητες είναι η 14η Μαΐου.
Τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ υποστηρίζουν ότι εξετάζεται η πρόωρη διεξαγωγή των εκλογών επειδή η αρχική ημερομηνία της 18ης Ιουνίου μπορεί να συμπίπτει με τις εισαγωγικές εξετάσεις στα πανεπιστήμια, οι οποίες γενικά διεξάγονται Σαββατοκύριακο στα μέσα Ιουνίου. Τα φιλοκυβερνητικά μέσα συνδέουν επίσης το ενδεχόμενο εκλογών τον Μάιο με έναν πιθανό δεύτερο γύρο προεδρικών εκλογών και τη συμμετοχή των ψηφοφόρων. Σε περίπτωση που κρατηθεί η αρχική ημερομηνία της 18ης Ιουνίου, ο δεύτερος γύρος θα πρέπει να διεξαχθεί στις 2 Ιουλίου. Σε αυτή την περίπτωση, το AKP ανησυχεί ότι η συμμετοχή στις εκλογές θα είναι χαμηλότερη (κάτι που δεν το συμφέρει), επειδή θα έχει ξεκινήσει η περίοδος των καλοκαιρινών διακοπών.
Από την πλευρά τους, τα μέσα ενημέρωσης που στηρίζουν την αντιπολίτευση υποστηρίζουν ότι η προτίμηση του AKP στις πρόωρες εκλογές έχει στόχο να τερματίσει τη συζήτηση για το εάν η υποψηφιότητα του Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για τις προεδρικές εκλογές του 2023 έρχεται σε αντίθεση με το Σύνταγμα ή όχι.
Οι συνταγματικές αλλαγές του 2017 για τη μετάβαση στο προεδρικό σύστημα διακυβέρνησης περιόρισαν τη θητεία του προέδρου σε δύο θητείες.
Αυτή είναι η πρώτη θητεία του Ερντογάν ως προέδρου με το προεδρικό σύστημα, αλλά η δεύτερη θητεία του αν υπολογίσουμε την προηγούμενη θητεία του ως πρόεδρος με το προηγούμενο κοινοβουλευτικό σύστημα και πριν από τη συνταγματική αλλαγή. Το AKP και το MHP υποστηρίζουν ότι ο Ερντογάν μπορεί να θέσει υποψηφιότητα στις εκλογές του 2023 επειδή είναι στην πρώτη του θητεία με το νέο προεδρικό σύστημα, ωστόσο τα κόμματα της αντιπολίτευσης υποστηρίζουν ότι η προηγούμενη θητεία του μετράει επίσης, οπότε δεν μπορεί να είναι υποψήφιος πρόεδρος για τρίτη φορά.
«Από όσο καταλαβαίνουμε» αναφέρει η έκθεση της EmergingMarketWatch , «η πρόωρη διεξαγωγή των εκλογών ανά πάσα στιγμή θα σήμαινε νομικά “ανανέωση των εκλογών”, επομένως πρακτικά θα τερμάτιζε τη συζήτηση για τη συνταγματικότητα της υποψηφιότητας του Ερντογάν».
Η απόφαση για πρόωρη προσφυγή στις κάλπες απαιτεί απόφαση του τουρκικού κοινοβουλίου με έγκριση από τα τρία πέμπτα του συνολικού αριθμού των βουλευτών.
Ο συνασπισμός AKP-MHP δε διαθέτει αυτή τη δύναμη και έτσι, το AKP-MHP χρειάζεται την υποστήριξη και της αντιπολίτευσης. Όμως θεωρείται σίγουρα ότι τα μεγάλα κόμματα της αντιπολίτευσης θα στηρίξουν μία τέτοια απόφαση, καθώς ζητούν πρόωρες εκλογές εδώ και πολύ καιρό.
«Δεν περιμένουμε από την αντιπολίτευση να κάνει σκληρή εκστρατεία κατά της νομιμότητας της υποψηφιότητας του Ερντογάν, επειδή μια τέτοια εκστρατεία θα μπορούσε να παρουσιάσει τον Ερντογάν ως “θύμα” και έτσι να τονώσει την υποστήριξη των ψηφοφόρων του και οι ηγέτες της αντιπολίτευσης θα πρέπει να γνωρίζουν αυτόν τον κίνδυνο» σημειώνει η έκθεση.
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις
Η έκθεση σημειώνει ότι στην Τουρκία σχεδόν όλες οι εταιρείες δημοσκοπήσεων «γέρνουν» προς την μία ή την άλλη πολιτική πλευρά.
Ωστόσο, «όλες οι δημοσκοπήσεις εκτιμούν ότι τα ποσοστά του AKP έχουν πέσει κάτω από το 42,6% που είχε καταγράψει στις προηγούμενες εκλογές τον Ιούνιο του 2018» αναφέρει η έκθεση.
Μειωμένα εμφανίζονται και τα ποσοστά του MHP, γεγονός που αποδίδεται σε εκροή ψηφοφόρων προς το επίσης εθνικιστικό “Καλό Κόμμα” IYI, και οφείλεται στη γενική δυσαρέσκεια για την οικονομική κατάσταση στη χώρα.
Οι δημοσκόποι γενικά εκτιμούν ότι το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα CHP βελτιώνει τα ποσοστά του, σε ορισμένες περιπτώσεις σε βαθμό που να διεκδικεί την πρώτη θέση από το AKP.
«Αυτές οι εκτιμήσεις είναι πιο συνηθισμένες σε δημοσκόπους που υποστηρίζουν το CHP, όπως η εταιρεία Yoneylem, ενώ πιστεύουμε ότι το AKP πιθανότατα εξακολουθεί να έχει το πάνω χέρι παρά τη κάποια σύγκλιση μεταξύ του μεγέθους των ψηφοφόρων των δύο κομμάτων» υποστηρίζει η έκθεση.
Κάποιες δημοσκοπήσεις καταγράφουν μια πρόσφατη μικρή ανάκαμψη της δημοτικότητας του AKP, πιθανότατα λόγω των υψηλών αυξήσεων μισθών και συντάξεων, ωστόσο αυτή η τάση αναμένεται να είναι βραχύβια.
Όσον αφορά στην προεδρική κούρσα, οι περισσότερες δημοσκοπήσεις καταλήγουν ότι είναι σχεδόν βέβαιος ο δεύτερος γύρος μεταξύ του Ερντογάν και υποψηφίου από τον αντιπολιτευόμενο συνασπισμό CHP-IYI. Σχεδόν όλες οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν ότι ο δήμαρχος Άγκυρας Μανσούρ Γιαβάς έχει τις περισσότερες πιθανότητες να κερδίσει τον Ερντογάν στον δεύτερο γύρο, ακολουθούμενος από το δήμαρχο Κωνσταντινούπολης Εκρέμ Ιμάμογλου και τον αρχηγό του CHP Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου. «Δεδομένης της σχετικής προκατάληψης των δημοσκόπων υπέρ του ΑΚΡ, θα λέγαμε ότι η αντιπολίτευση κατευθύνεται στις προεδρικές εκλογές έχοντας το προβάδισμα» σημειώνει η έκθεση.
Ο αισιόδοξος προϋπολογισμός
Το προσχέδιο προϋπολογισμού του 2023 έχει ως στόχο έλλειμμα 649 δισεκατομμυρίων λιρών, δήλωσε ο αντιπρόεδρος της Τουρκίας Φουάτ Οκτάι σε συνέντευξη Τύπου τη Δευτέρα, δηλαδή 3,5% του προβλεπόμενου ΑΕΠ.
Το προσχέδιο προβλέπει αύξηση του ΑΕΠ κατά 5% το επόμενο έτος και πληθωρισμό 24,9%.
Η τουρκική κυβέρνηση επιδοτεί το 80% του φυσικού αερίου και το 50% της ηλεκτρικής ενέργειας που χρησιμοποιείται από τα νοικοκυριά και «το βάρος των ενεργειακών επιδοτήσεων στον προϋπολογισμό του 2023 προβλέπεται σε 600 δισεκατομμύρια λίρες (περίπου 33 δισ. ευρώ)» δήλωσε ο Οκτάι. Τα 600 δισ. λίρες που θα δοθούν για την επιδότηση της ενέργειας ισοδυναμούν σχεδόν με το ποσό που δίνεται για την εκπαίδευση (650 δισ. λίρες).
Το προσχέδιο προϋπολογισμού προβλέπει επίσης ότι οι δαπάνες για την «ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού, την απόδοση και την αγορά ενέργειας» θα αυξηθούν κατά 155% το επόμενο έτος και οι δαπάνες για την άμυνα και την ασφάλεια θα αυξηθούν κατά 159%. Τα κονδύλια για επιδόματα προβλέπεται να αυξηθούν κατά 73% ώστε να στηριχθούν τα φτωχότερα τμήματα του πληθυσμού.
Εντωμεταξύ, η τρέχουσα πραγματικότητα δεν είναι εξίσου ρόδινη. Ο προϋπολογισμός της κεντρικής κυβέρνησης κινήθηκε σε έλλειμμα τον Σεπτέμβριο λόγω των αυξημένων δαπανών και των χαμηλότερων εταιρικών φορολογικών εσόδων.
Η κυβέρνηση παρουσίασε μηνιαίο δημοσιονομικό έλλειμμα 78,6 δισεκατομμυρίων λιρών τον περασμένο μήνα, το μεγαλύτερο έλλειμμά της φέτος, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών που δημοσιεύτηκαν τη Δευτέρα. Τον Αύγουστο, ο προϋπολογισμός ήταν σε πλεόνασμα 3,6 δισεκατομμυρίων λιρών χάρη στην αύξηση των φορολογικών εσόδων.
Διαβάστε επίσης
Ηλεκτρικό ρεύμα: Έφυγε η ρήτρα αναπροσαρμογής και «ξεφούσκωσαν» οι λογαριασμοί – Παραδείγματα
Τα 5+1 μαθήματα από την παταγώδη αποτυχία των Trussonomics (tweet)