Την έναρξη του μεγαλύτερου οικονομικού πειράματος των τελευταίων δεκαετιών σηματοδοτούν οι ανακοινώσεις της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (FED) ότι δεν πρόκειται να αυξήσει τα επιτόκια, παρότι αναμένεται σημαντική οικονομική ανάκαμψη η οποία θα προκαλέσει και αύξηση του πληθωρισμού.
Από τις δηλώσεις του προέδρου της FED Τζερόμ Πάουελ προκύπτει ότι η κεντρική τράπεζα είναι αποφασισμένη να κρατήσει το βασικό επιτόκιό της (0-0,25%) μέχρι το τέλος του 2023, παρότι ο πληθωρισμός αναμένεται να αυξηθεί φέτος φτάνοντας ίσως και στο 2,4%, πάνω από το επιθυμητό όριο του 2%.
Είναι η πρώτη φορά που μπαίνει σε εφαρμογή η νέα πολιτική της FED που είχε ανακοινωθεί πέρσι, ότι το όριο του 2% μπορεί να ξεπεραστεί, προσωρινά, για να υπηρετηθεί ο άλλος στόχος της κεντρικής τράπεζας που είναι η τόνωση της απασχόλησης.
Ως γνωστόν η FED, βάσει καταστατικού υποχρεούται να επιδιώκει τη σταθερότητα των τιμών (πληθωρισμός κοντά αλλά όχι πάνω από 2%), όπως και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Επιπλέον, η FED έχει καταστατική υποχρέωση να επιδιώκει και το στόχο της πλήρους απασχόλησης, κάτι που δεν ισχύει για την ΕΚΤ.
Από όσα είπε ο κ. Πάουελ, προκύπτει ότι η FED εκτιμά ότι η αύξηση του πληθωρισμού θα είναι προσωρινή και θα προέλθει από την αναμενόμενη τόνωσης της ζήτησης, καθώς θα διοχετεύεται στην αγορά το «πακέτο Μπάιντεν» των 1,9 τρισ. δολαρίων, ενώ ταυτόχρονα τα εμβόλια θα επιτρέψουν στους Αμερικανούς να ψωνίσουν, να γευματίσουν έξω και να διασκεδάσουν. Στη συνέχεια, το 2022 η εκτίμηση της FED είναι ότι ο πληθωρισμός θα επιστρέψει στο 2% και το 2023 θα ανέβει πάλι στο 2,1%.
Ο φόβος του Αμερικανού κεντρικού τραπεζίτη είναι ότι εάν βιαστεί να αυξήσει τα επιτόκια τότε πιθανότατα θα ακυρώσει την «τονωτική» για την οικονομία επίδραση του «πακέτου Μπάιντεν» στη χειρότερη δυνατή στιγμή και πιθανόν να επικρατήσει πάλι οικονομική ύφεση.
Γι’ αυτό και έσπευσε να διαβεβαιώσει την αγορά ότι δεν θα προχωρήσει σε αυξήσεις επιτοκίων, ενώ θα συνεχίσει να αγοράζει ομόλογα (το λεγόμενο “τύπωμα χρήματος”) με τον ίδιο ρυθμό των 120 δισ. δολαρίων τον μήνα.
Η αγορά, πάντως, το τελευταίο διάστημα «έβλεπε» αύξηση των επιτοκίων, καθώς η απόδοση των δεκαετών ομολόγων έχει ξεπεράσει το 1,7%, ενώ στην αρχή του έτους ήταν στο 1%.
Το οικονομικό «πείραμα» κινδυνεύει να αποτύχει εάν τελικά, αντίθετα με τις προβλέψεις της FED, οι πληθωριστικές πιέσεις αποδειχθούν ισχυρότερες και η οικονομία οδηγηθεί σε έναν κύκλο ανόδου των τιμών. Σε μια τέτοια περίπτωση η FED πιθανότατα θα αναγκαστεί να παρέμβει απότομα με μεγάλη αύξηση των επιτοκίων για να αποφύγει την υπερθέρμανση της οικονομίας, προκαλώντας όμως παρενέργειες σε ένα μεγάλο κομμάτι της αγοράς και της οικονομίας.
Ορισμένοι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι ένα τέτοιο σενάριο δεν μπορεί να αποκλειστεί, καθώς ήδη η FED αναβάθμισε την πρόβλεψή της για αύξηση του ΑΕΠ φέτος σε 6,5% (από 4,5% που ήταν προηγουμένως) που είναι ο υψηλότερος από το 1984. Επίσης προβλέπει ότι η ανεργία θα υποχωρήσει στο 4,5% στο τέλος του χρόνου.
Με τα δεδομένα αυτά, η πολιτική της FED θα δοκιμαστεί το επόμενο διάστημα, καθώς θα συνεχίσει να εφαρμόζει πολύ χαλαρή νομισματική πολιτική, με επιτόκια γύρω από το μηδέν και «τύπωμα» 120 δισ. δολαρίων το μήνα, τη στιγμή που η οικονομία θα αρχίσει να αναπτύσσεται με τον ταχύτερο ρυθμό των τελευταίων 37 χρόνων.
Υπό τις συνθήκες αυτές, η χαλαρή πολιτική δεν αποκλείεται να οδηγήσει σε δημιουργία «φούσκας» στο Xρηματιστήριο, αλλά και υπερχρέωση εταιρειών και νοικοκυριών, η οποία μπορεί να προκαλέσει κλυδωνισμούς και «κανόνια» εάν τα δεδομένα ανατραπούν λόγω απρόβλεπτης αύξησης του πληθωρισμού.
Διαβάστε ακόμα:
Πώς τα σούπερ μάρκετ εξελίσσονται σε… τράπεζες
Τι θα γίνει με τα «κόκκινα» ακίνητα που θα βγουν στην αγορά – Καταλύτης εξελίξεων για το real estate