Οι εφοδιαστικές αλυσίδες αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του παγκόσμιου εμπορίου, αλλά μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν σε μεγάλο βαθμό δεδομένες. Τα τελευταία χρόνια, τα προβλήματα σε αυτές έχουν επανειλημμένα αλλάξει το αφήγημα αυτό.
Η εφοδιαστική αλυσίδα ήρθε πρώτα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος όταν ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ξεκίνησε εμπορικό πόλεμο κατά της Κίνας το 2018, ωθώντας τους επενδυτές στην επανεκτίμηση της εξάρτησής τους από το επίκεντρο της παγκόσμιας εργοστασιακής δραστηριότητας.
Έκτοτε, η παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα συνεχίζει και αντιμετωπίζει κρίσεις, είτε πρόκειται για την πανδημία, είτε για τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Στις 26 Μαρτίου, το Dali, ένα φορτηγό πλοίο μήκους 984 ποδών, συγκρούστηκε με τη γέφυρα Francis Scott Key στη Βαλτιμόρη. Το λιμάνι της Βαλτιμόρης είναι πλέον κλειστό, ενώ η επαναλειτουργία του μπορεί να διαρκέσει μήνες, επηρεάζοντας το εμπόριο και τις επιχειρήσεις.
Η αυτοκινητοβιομηχανία αναμένεται να διαταραχθεί, καθώς το λιμάνι της Βαλτιμόρης είναι ο κορυφαίος κόμβος για εισαγωγές και εξαγωγές αυτοκινήτων των ΗΠΑ, όπως ανέφερε η πλατφόρμα Project44 σε έκθεσή της στις 26 Μαρτίου.
«Η αυτοκινητοβιομηχανία είναι διαβόητα λιτή, πράγμα που σημαίνει ότι οποιεσδήποτε διαταραχές θα έχουν αλυσιδωτές επιπτώσεις σε όλο τον τομέα», υπογράμμισε η Project44.
Το «ντόμινο» αυτό οφείλεται στο μοντέλο «just in time» στο οποίο βασίζονται οι αλυσίδες εφοδιασμού εδώ και δεκαετίες. Αυτό σημαίνει ότι τα αγαθά μετακινούνται ακριβώς πριν κάτι τέτοιο χρειαστεί. Το μοντέλο αυτό διατηρεί τις επιχειρηματικές λειτουργίες εξαιρετικά αποδοτικές αλλά τις αφήνει ευάλωτες σε κινδύνους σε περίπτωση που έστω και ένα μέρος του συστήματος αντιμετωπίσει πρόβλημα.
«Ενώ οι στρατηγικές της αλυσίδας εφοδιασμού just-in-time ήταν η επιλογή όλων τα τελευταία 40 χρόνια, είναι εξαιρετικά εύθραυστες και επιρρεπείς στα προβλήματα», δήλωσε στο Business Insider ο Νάρι Βισγουανάθαν, στέλεχος της πλατφόρμας διαχείρισης επιχειρηματικών δαπανών, Coupa.
Ο ίδιος σημείωσε ότι «ο κόσμος βρίσκεται σε ένα τρενάκι του τρόμου που δεν σταματάει» τα τελευταία χρόνια, το οποίο με τη σειρά του έχει στείλει τις αλυσίδες εφοδιασμού σε μια κατρακύλα μετά την άλλη.
Δεδομένου ότι οι κίνδυνοι που επηρεάζουν το εμπόριο είναι αλληλένδετοι, δημιουργούν πολύπλευρους κινδύνους για τις επιχειρήσεις, δήλωσε στο Business Insider η Τζούλι Γκέντερμαν, διευθύνουσα σύμβουλος της Everstream Analytics.
Το πρακτορείο ειδήσεων παραθέτει τρεις βασικούς λόγους για τους οποίους οι αλυσίδες εφοδιασμού αντιμετωπίζουν τη σωρεία προβλημάτων αυτή τα τελευταία χρόνια:
Αυξημένες γεωπολιτικές εντάσεις
Η γεωπολιτική είναι ένας από τους μεγαλύτερους παράγοντες κινδύνου σε τομείς που κυμαίνονται από την οικονομία έως την τεχνολογία. Οι αλυσίδες εφοδιασμού δεν αποτελούν εξαίρεση.
Το θέμα ήρθε για πρώτη φορά στο προσκήνιο το 2018, όταν ο Τραμπ επέβαλε υψηλούς δασμούς σε μια σειρά κινεζικών εισαγωγών. Το πρόβλημα έχει ενισχυθεί περισσότερο λόγω του τεχνολογικού ανταγωνισμού μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας.
Oι συνεχιζόμενες συγκρούσεις στη Μαύρη Θάλασσα και την Ερυθρά Θάλασσα αποδεικνύουν πώς οι γεωπολιτικές ένοπλες αναταραχές επηρεάζουν τις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες.
Ο αποκλεισμός της Μαύρης Θάλασσας από τη Ρωσία εν μέσω του πολέμου στην Ουκρανία εμποδίζει τις προμήθειες σιτηρών από την Ουκρανία, ενώ η Ερυθρά Θάλασσα, μια ζωτικής σημασίας εμπορική οδός μεταξύ Ευρώπης και Ασίας, πολιορκείται από τους υποστηριζόμενους από το Ιράν αντάρτες Χούθι ως απάντηση στον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς.
Για να αποφύγουν τις επιθέσεις στην Ερυθρά Θάλασσα, τα πλοία που μεταφέρουν φορτία αποφεύγουν τη Διώρυγα του Σουέζ και πλέουν μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας γύρω από το νότιο άκρο της Αφρικής παρατείνοντας το χρόνο των ταξιδιών.
Κλιματική αλλαγή
Το καλοκαίρι του 2023, μια ιστορική ξηρασία επηρέασε τις βροχοπτώσεις που τροφοδοτούν τη Διώρυγα του Παναμά, μειώνοντας τη στάθμη του νερού της διώρυγας και περιορίζοντας τον αριθμό και το βάρος των πλοίων που μπορούν να πλεύσουν σε αυτήν. Η ξηρασία προκλήθηκε από το καιρικό φαινόμενο Ελ Νίνιο και τις επιπτώσεις του στην αύξηση της θερμοκρασίας, οι οποίες ήταν πιο έντονες το 2023 λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Η πτώση της στάθμης των υδάτων στη Διώρυγα του Παναμά προκάλεσε συσσώρευση του αριθμού των πλοίων που περιμένουν να διασχίσουν τη διώρυγα, αυξάνοντας το χρόνο διέλευσης και ωθώντας ορισμένα πλοία να αλλάξουν διαδρομή μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας.
Περίπου το 40% της διακίνησης εμπορευματοκιβωτίων στις ΗΠΑ διέρχεται από τη Διώρυγα του Παναμά. Μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου, ο χρόνος αναμονής για ορισμένα πλοία που περίμεναν να περάσουν από τη διώρυγα ήταν περίπου 20 ημέρες.
Ναυτιλιακά ατυχήματα
Τα πλοία τα οποία μεταφέρουν το 90% του παγκόσμιου εμπορίου γίνονται όλο και μεγαλύτερα λόγω της εκτόξευσης του όγκου του εμπορίου αυτού καθαυτού.
Τα πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων όπως το Dali, τα οποία συνήθως χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά καταναλωτικών και συσκευασμένων αγαθών, έχουν «μεγαλώσει σε μέγεθος έως και 1.500% τα τελευταία 50 χρόνια», δήλωσε πρόσφατα στο Business Insider στέλεχος της Allianz.
Με την αύξηση του μεγέθους, αυξάνεται και ο κίνδυνος ατυχημάτων. Αυτό αποδεικνύεται με τον καλύτερο τρόπο από την περίπτωση του τεράστιου Ever Given, μήκους 1.312 ποδών, το οποίο προσάραξε και απέκλεισε τη διώρυγα του Σουέζ για έξι ημέρες τον Μάρτιο του 2021. Το περιστατικό καθυστέρησε περίπου 16 εκατομμύρια τόνους φορτίου σε εκατοντάδες πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, την εποχή που οι περιορισμοί μετακίνησης που σχετίζονταν με την πανδημία επιβάρυναν ήδη το παγκόσμιο ναυτιλιακό σύστημα.
Σίγουρα, ο αριθμός των σοβαρών ναυτιλιακών ατυχημάτων παγκοσμίως έχει μειωθεί μακροπρόθεσμα, όπως έγραψε η Allianz στην έκθεσή της, ωστόσο, τα περιστατικά στα οποία εμπλέκονται μεγάλα πλοία, ιδίως πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων οδηγούν σε δυσανάλογα μεγάλες απώλειες.
Στην πραγματικότητα, το κόστος της αντιμετώπισης των περιστατικών και του καθαρισμού είναι συνήθως πολλαπλάσιο της αξίας του πλοίου, σύμφωνα με την Allianz.
Διαβάστε ακόμη
Νέα «παράθυρα» για όσους έχασαν ρυθμίσεις οφειλών προς την εφορία
Οι (υπερβολικές) αυξήσεις μισθών βλάπτουν την εργασία και την αγοραστική δύναμη
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ