Του Γιάννη Τσιρογιάννη
Το Game of Thrones, η σειρά της δεκαετίας από το HBO, έλαβε τέλος, αφήνοντας ομολογουμένως σε πολλούς θαυμαστές μια πικρή επίγευση.
Δεν είναι λίγοι μάλιστα αυτοί που απογοητεύτηκαν τόσο από το φινάλε της επικής σειράς, ώστε έφτασαν στο σημείο να μετανιώσουν για το χρόνο που «επένδυσαν» παρακολουθώντας την.
Αν μη τι άλλο, αυτό θα μπορούσε από μόνο του να αποτελέσει ένα μάθημα σε ό,τι αφορά στις επενδύσεις στη ζωή μας, είτε πρόκειται για χρήματα που ποντάρουμε σε μετοχές, είτε για τον εξίσου πολύτιμο χρόνο που αφιερώνουμε σε τηλεοπτικές σειρές, καταστάσεις ή ανθρώπους.
Το μυστικό φυσικά είναι να «φυλαγόμαστε» και να μη ξεχνούμε πως -σχεδόν- τίποτα δεν κρατά για πάντα. Καμιά φορά είναι σοφό να αποσύρουμε τον εαυτό μας από μια επένδυση όσο είμαστε ακόμη κερδισμένοι, ειδικά αν δεν αντέχουμε μια επικείμενη απογοήτευση/αποτυχία. Δεν είναι τυχαίο που ο σκληρός κόσμος των χρηματιστηριακών αγορών θεωρείται ακατάλληλος για «λιγόψυχους».
Πάμε όμως να εξετάσουμε τέσσερα πραγματικά μαθήματα επενδύσεων που λαμβάνουμε μέσα από την ίδια τη σειρά του Game of Thrones.
1) Να είσαι προετοιμασμένος για το απρόβλεπτο
Ή αλλιώς «φύλα τα ρούχα σου, να ‘χεις τα μισά». Ο George R.R. Martin παρέδωσε μαθήματα στον τομέα αυτό, καθώς υπήρξε «μανούλα» στο να δημιουργεί τελείως απρόβλεπτες στιγμές.
Μία από τις πιο σοκαριστικές στιγμές ήταν ο αποκεφαλισμός του Ned Stark στην πρώτη σεζόν. Ο κεντρικός χαρακτήρας που πολλοί θεώρησαν πως θα πρωταγωνιστήσει μέχρι το τέλος της σειράς, ξαφνικά «κόπηκε», χωρίς ποτέ κανείς να τον ξαναδεί.
Αντίστοιχα ένα δυνατό «χαρτί» στις αγορές, μια φαινομενικά ισχυρή μετοχή, ένα φαβορί, μπορεί ξαφνικά να καταρρεύσει λόγω κάποιου απροβλέπτου παράγοντα, π.χ. ενός tweet, ενός ξαφνικού θανάτου ή μιας φυσικής καταστροφής που επηρεάζει μια εταιρεία.
Στην περίπτωση που ο επενδυτής έχει τοποθετήσει όλα του τα χρήματα στο συγκεκριμένο χαρτί, τα χάνει όλα.
Το μάθημα επομένως είναι η διαφοροποίηση (diversify), το Plan B, ή όπως λέγεται στον κόσμο των αγορών: «μη βάζεις όλα σου τα αυγά στο ίδιο καλάθι».
2) Μην επαναπαύεσαι μετά από μερικές νίκες
Όπου νίκες, βάλε επιτυχημένα trades ή πονταρίσματα σε επενδύσεις που απέδωσαν άμεσα. Στο Game of Thrones, είτε κερδίζεις, είτε πεθαίνεις (do or die). Συνήθως πεθαίνεις, για να είμαστε ειλικρινείς.
Η τραγωδία βρήκε τον Οίκο των Stark όταν στην τρίτη σεζόν ο Rob αποφάσισε να μην παντρευτεί την κόρη του Walder Frey. Η απόφασή του αυτή ήρθε μετά από μερικές νίκες που πέτυχε ενάντια στους Lannisters, και η ψευδής αυτή αίσθηση ασφάλειας αποτέλεσε την καταστροφή του.
Οι αγορές πάντα θα μας προσφέρουν πολλές ευκαιρίες να επαναπαυτούμε όσον αφορά τα trades μας. Είναι εύκολο να παρασυρθούμε μετά από μερικές καλές συνεχόμενες επιλογές, μόνο και μόνο για να τα χάσουμε όλα τελικά στα «εύκολα», εκεί που δηλαδή θεωρούμε σίγουρη τη νίκη, αλλά στην πραγματικότητα διακυβεύονται πολλά.
Το μάθημα: Πάντα να έχεις επίγνωση της ψυχοσωματικής σου κατάστασης προτού επενδύσεις, και να εφαρμόζεις τη στρατηγική σου. Σκέψου προσεκτικά κάθε σου επενδυτική απόφαση ή trade, σαν να είναι το πρώτο (ή το τελευταίο) σου, ασχέτως πόσων επιτυχημένων αποφάσεων προηγήθηκαν.
3) Όλοι κάνουν λάθη. Μάθε να κάνεις πίσω, ζήσε για να πολεμήσεις άλλη μέρα
Πολλά λάθη συνέβησαν κατά τη διάρκεια των οχτώ σεζόν του Game of Thrones. Οι αποφάσεις του Tyrion να αιχμαλωτίσει ένα πνεύμα (wight) πέρα από το τείχος ή το να πιστέψει πως η Cersei θα έστελνε στρατεύματα στο Βορρά, ήταν δύο από τα μεγαλύτερα λάθη του.
Παρ’ όλα αυτά, ο Tyrion ολοκλήρωσε τη σειρά ως ο έμπιστος βαστάζος του ιππότη, διότι πάντοτε διατηρούσε τη ψυχραιμία του, μάζευε τα «κομμάτια» του και ξέφευγε από όποια επικίνδυνη κατάσταση βρισκόταν.
Μάθημα: Κανένας επενδυτής δε μπορεί να διατηρήσει αλάνθαστο σερί για πολύ καιρό, και όλοι παίρνουν λάθος αποφάσεις που και που. Ο καλός επενδυτής κρατά αρχείο με όλες τις αποφάσεις του, στο οποίο μπορεί να ανατρέξει και να καταλάβει γιατί μια συγκεκριμένη επενδυτική απόφαση δεν απέδωσε. Μαθαίνοντας από τα λάθη μας, μαθαίνοντας να ζούμε με αυτά, αλλά και το να ζούμε για να πολεμήσουμε μια άλλη μέρα, αποτελούν γνωρίσματα κάθε επιτυχημένου επενδυτή.
4) Η γνώση είναι δύναμη
Ίσως η πιο χαρακτηριστική ατάκα της σειράς, «η γνώση είναι δύναμη» αποδείχθηκε αληθινή στο φινάλε, όταν ο Bran Stark χρίστηκε βασιλιάς. Ο λόγος που ο Bran πήρε το στέμμα ήταν η σοφία και οι γνώσεις τους, καθώς η ικανότητά του να διαβάζει τα γεγονότα τον καθιστούσε ένα… κινούμενο βιβλίο ιστορίας.
Η γνώση είναι εξαιρετικά σημαντική στις επενδύσεις. Υπάρχουν πολλά νούμερα, γεγονότα, αναλογίες κλπ τα οποία οφείλει να γνωρίζει ένας επίδοξος επενδυτής προκειμένου να τοποθετηθεί σωστά.
Η σημαντικότερη ίσως αλήθεια για τις αγορές, είναι πως το να αφιερώσει κανείς χρόνο για να μάθει να επενδύει έξυπνα, θα του αποφέρει μεγαλύτερη απόδοση (return on investment) από οτιδήποτε άλλο στο οποίο θα δαπανήσει χρόνο ποτέ.
Μάθημα: Το να αποκτήσει κανείς τη γνώση προκειμένου να πλέει σοφά στα επικίνδυνα «νερά» των αγορών, είναι ίσως το πιο σημαντικό μάθημα που μπορεί να λάβει κανείς για τις επενδύσεις, μέσα από το Game of Thrones.
