του Μιχάλη Ιγνατίου
Όταν ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ύμνησε δημόσια τον ισλαμιστή ηγέτη της Τουρκίας, Ταγίπ Ερντογάν, κατά τη συνάντησή τους στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, στη Νέα Υόρκη, πολλοί απογοητεύθηκαν στην Ελλάδα και την Κύπρο.
Και αυτό, παρά το γεγονός ότι οι πληροφορίες μιλούσαν για ένταση και διαφωνίες στη διάρκεια της μετ’ εμποδίων συζήτησης που είχαν, καθώς αποτελούσε πρόβλημα η μετάφραση, αλλά και η βιασύνη του Αμερικανού Πλανητάρχη να αναχωρήσει για την κατοικία του, στη Νέα Ιερσέη.
Τα γεγονότα που ακολούθησαν, επιβεβαίωσαν τις πληροφορίες μας, ότι η συνομιλία των δύο Προέδρων δεν κατέληξε πουθενά. Οι διαφωνίες είναι πολλές και μεγάλες, που δύσκολα θα γεφυρωθούν, καθώς ο κ. Ερντογάν έχει λάβει τις αποφάσεις του για περαιτέρω απομάκρυνση από τη σύμμαχο και φίλη Αμερική.
Μετά την αναχώρησή του από τη Νέα Υόρκη, ο πρόεδρος της Τουρκίας προχώρησε σε προκλήσεις που αναγκάζουν τους Αμερικανούς να πάρουν και αυτοί τις αποφάσεις τους.
Υποδέχθηκε στην Άγκυρα τον Βλαντιμίρ Πούτιν και τον πρόεδρο της Βενεζουέλας Μαδούρο, ο οποίος είχε επισκεφθεί προηγουμένως τη Μόσχα όπου είχε στρατηγικές συζητήσεις με τον Πρόεδρο της Ρωσίας. Πήγε, μετά Βαΐων και κλάδων στην Τεχεράνη. Όλες αυτές οι επαφές ήταν δημόσιες και προβεβλημένες από τα τουρκικά και παγκόσμια μέσα ενημέρωσης. Συνάντησε επίσης αντιπροσώπους της Χαμάς, μία επαφή που δεν δημοσιοποιήθηκε, και είχε τηλεφωνικές συνομιλίες και με άλλους εχθρούς της Ουάσιγκτον.
Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι ήταν η σύλληψη τουρκικής καταγωγής υπαλλήλου του αμερικανικού προξενείου στην Κωνσταντινούπολη με την κατηγορία ότι ήταν πράκτορας του Ιμάμη Γκιουλέν και των πραξικοπηματιών, ενέργεια που θύμωσε τον πρόεδρο Τραμπ, ο οποίος ζήτησε από τον υπουργό Ρεξ Τίλερσον να τηλεφωνήσει στον Μεβλούτ Τσαβούσογλου και να εκφράσει την έντονη διαμαρτυρία των Ηνωμένων Πολιτειών. Λέγεται ότι ο Αμερικανός υπουργός μίλησε για «αντισυμμαχική συμπεριφορά». Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ δεν επιβεβαίωσε ακόμα αυτή τη συνομιλία.
Και ενώ όλα αυτά συμβαίνουν, ο πρωθυπουργός της Ελλάδας ετοιμάζεται για την επίσκεψη του στο Λευκό Οίκο, αποδεχόμενος την πρόσκληση του Προέδρου των ΗΠΑ. Ο Αλέξης Τσίπρας θα έχει την ευκαιρία να συζητήσει για μία νέα στρατηγική συμμαχία με την Αμερική του Τραμπ και είναι στο χέρι του να φύγει με κέρδη από την Ουάσιγκτον.
Η κυβέρνησή του δεν έχει απαντήσει ποτέ αρνητικά στα αιτήματα της υπερδύναμης, η οποία πρέπει να ανταμείψει την Ελλάδα «για τη συμμαχική της συμπεριφορά». Όσο και να ακούγεται παράξενο, η εικόνα της χώρας και της «αριστερής» κυβέρνησης της, στο Λευκό Οίκο, στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και στο Πεντάγωνο, είναι πολύ καλή, επειδή δεν δημιούργησε το παραμικρό πρόβλημα στην Αμερική, ξεχνώντας την αντιαμερικανική ρητορική του ΣΥΡΙΖΑ. Είχαμε πολύ καιρό, οι ανταποκριτές να ακούσουμε τόσο καλά λόγια για την Ελλάδα.
Η ερειστική στάση του κ. Ερντογάν, βοηθά πολύ τον Αλέξη Τσίπρα στις διήμερες συζητήσεις που θα έχει με τους Αμερικανούς. Πρέπει να απαιτήσει και να πάρει τη βοήθεια που αναλογεί στη χώρα μας, χωρίς να χρησιμοποιήσει την κάκιστη κατάσταση των αμερικανοτουρκικών σχέσεων. Δεν χρειάζεται να το πράξει. Έτσι κι αλλιώς θα συναντήσει ένα θυμωμένο και «προδωμένο» Τραμπ, λόγω της στάσης του Ταγίπ Ερντογάν.
Προκάλεσε εντύπωση η χθεσινή ανακοίνωση της αμερικανικής πρεσβείας στην Άγκυρα, η οποία ανέστειλε όλες τις υπηρεσίες έκδοσης θεωρήσεων εισόδου (visa) στις διπλωματικές εγκαταστάσεις των ΗΠΑ στην Τουρκία. Η Άγκυρα απάντησε με ανάλογο τρόπο.
Είναι μία κίνηση την οποία είχαμε συνηθίσει για χώρες όπως η Λιβύη, το Ιράν και άλλα εχθρικά κράτη της Αμερικής. Πρόκειται για κλιμάκωση μίας κρίσης που είναι συνεχόμενη. Οι Αμερικανοί πρόταξαν το επιχείρημα ότι επιθυμούν να «επανεκτιμήσουν» τη δέσμευση της Τουρκίας προς το προσωπικό των αμερικανικών αποστολών.
Η ανακοίνωση της πρεσβείας των ΗΠΑ αναφέρει χαρακτηριστικά: «Τα πρόσφατα γεγονότα ανάγκασαν την κυβέρνηση των ΗΠΑ να προχωρήσει σε επανεκτίμηση της δέσμευσης της κυβέρνησης της Τουρκίας για την ασφάλεια των αμερικανικών αποστολών και του προσωπικού τους. Προκειμένου να ελαχιστοποιήσουμε τον αριθμό των επισκεπτών στην πρεσβεία μας και τα προξενεία μας ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία επανεκτίμησης, αναστείλαμε- με άμεση ισχύ- όλες τις υπηρεσίες έκδοσης θεωρήσεων εισόδου για μη μετανάστες σε όλες τις διπλωματικές εγκαταστάσεις των ΗΠΑ στην Τουρκία».
Οι επιθέσεις εναντίον των Αμερικανών διπλωματών είναι καθημερινό φαινόμενο. Η σύλληψη του τουρκικής καταγωγής υπαλλήλου ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Οι Αμερικανοί διπλωμάτες έχουν καταγγείλει παρακολουθήσεις και παρενοχλήσεις. Δεν ίδρωσε το αυτί των Τούρκων.
Βετεράνος διπλωμάτης δεν απέκλεισε περαιτέρω κλιμάκωση και όταν ρώτησα εάν αναμένει και απελάσεις μελών του προσωπικού των αμερικανικών αποστολών, μου απάντησε ότι (με τον Ερντογάν) «όλα είναι πιθανά». Σε αυτή την περίπτωση, οι Αμερικανοί θα αναγκαστούν να αναθεωρήσουν εντελώς την πολιτική τους.
Εδώ και πολύ καιρό ο Πρόεδρος της Τουρκίας «ξύνεται στη βέργα του βοσκού» και προκαλεί τους Αμερικανούς και μέσα στο γήπεδό τους. Το τι παρακαλούμε στην Ελλάδα και στην Κύπρο να συμβεί μεταξύ της Ουάσιγκτον και της Άγκυρας, είναι ένα άλλο θέμα. Αλλά, η πραγματικότητα επί τους εδάφους είναι πολύ χειρότερη από αυτήν που ευχόμαστε. Και οι επόμενες εβδομάδες θα το δείξουν…