Οι κυβερνήσεις του Λονδίνου του Παρισιού, Ρώμης και Μαδρίτης αιφνιδιάστηκαν δυσάρεστα όταν έλαβαν από ένα αντίγραφο της επιστολής του αμερικανού υπουργού οικονομικών Στίβεν Μνούτσιν: Με αυτήν τους ενημέρωνε ότι, κατά τη γνώμη της Ουάσινγκτον, οι διαπραγματεύσεις για συντονισμένη επιβολή φόρου στις ψηφιακές υπηρεσίες είναι σε αδιέξοδο και δεν μπορούν να καταλήξουν ούτε σε μια προκαταρκτική συμφωνία.
Η απάντηση των ευρωπαίων ήταν καταιγιστική. Μιλώντας εξ’ονόματος της ΕΕ ο επίτροπος Πάολο Τζεντιλόνι είπε ότι ελπίζει ότι η απόφαση της Ουάσινγκτον για αποχώρηση από τις διεθνείς διαπραγματεύσεις να είναι προσωρινή και πως αν δεν υπάρξει εξέλιξη φέτος οι ευρωπαϊκές χώρες θα προχωρήσουν μόνες τους στην επιβολή ψηφιακού φόρου από το 2021. Η Ιταλία ζήτησε να υπάρξει συμφωνία μέσα στο 2020, η Γαλλία λέει ότι θα επανενεργοποιήσει τις απαιτήσεις της καθώς έχει ήδη ψηφίσει τον ψηφιακό φόρο – ενώ μίλησε για πρόκληση από πλευράς των ΗΠΑ. Η Βρετανία που έχει επίσης ψηφίσει σχετικό νόμο είπε ότι θα προχωρήσει στην εφαρμογή του νόμου αν και οι (αμερικανικές) εταιρείες θα κληθούν να πληρώσουν μετά το 2021.
Οι τέσσερις χώρες, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία είχαν ένα πιο στενό κύκλο διαπραγμάτευσης με τις ΗΠΑ καθώς είναι αυτές που είτε έχουν ήδη νομοθετήσει φόρο στις ψηφιακές υπηρεσίες είτε βρίσκονται κοντά στην ψήφισή του.
Τρικλοποδιά στην Ευρώπη
Η ενόχληση των Ευρωπαίων ενισχύεται από το ότι τα έσοδα από τον ψηφιακό φόρο αποτελούν μια από τις σοβαρές πηγές για την χρηματοδότηση του κοινοτικού προϋπολογισμού ενόψει και της δημιουργίας του ταμείου ανάκαμψης.
Επιπλέον με την αναπάντεχη μονομερή τους απόσυρση, οι ΗΠΑ ζητούν από τις ανεξάρτητες ευρωπαϊκές χώρες να πάρουν πίσω με άτακτο τρόπο τις σαφείς εξαγγελίες για φόρο στις ψηφιακές υπηρεσίες επί της επικράτειά τους, εξαγγελίες που έχουν ήδη γίνει νόμοι σε χώρες όπως η Γαλλία, η οποία έχει αναστείλει προσωρινά την εφαρμογή του αν αναμονή των αποτελεσμάτων της διαπραγμάτευσης. Μια τέτοια «κωλοτούμπα» είναι πολύ δύσκολο να γίνει από ανεξάρτητες χώρες, και από ότι φαίνεται θα κινηθούν μονομερώς, πυροδοτώντας αντίποινα από την πλευρά της Αμερικής, η οποία διατηρεί ενεργές τις απειλές για δασμούς σε βασικά ευρωπαϊκά προϊόντα (αυτοκίνητα, τρόφιμα) στην πιο σημαντική αγορά τους.
Γιατί οι ΗΠΑ προέβησαν σε αυτή την κίνηση
Γιατί ο ψηφιακός φόρος αφορά κυρίως αμερικανικές εταιρείες, και μάλιστα εταιρείες κολοσσούς τα κέρδη των οποίων μετρώνται σε εκατοντάδες εκατομμύρια. Παρά την προσωπική δημόσια πολεμική του Τραμπ στις εταρείες τεχνολογίας, υπάρχει διάχυτη η αίσθηση – όχι μόνο στο Λευκό Οίκο – ότι καθώς πρόκειται για αμερικανικές εταιρείες, οι φόροι τους πρέπει να ενισχύουν το αμερικανικό δημόσιο.
Ο αμερικανός επικεφαλής διαπραγματευτής για το εμπόριο Ρόμπερτ Λαϊτχάιζερ το είπε σαφώς: «έχουμε μια κατάσταση όπου αρκετές χώρες αποφάσισαν ότι ο ευκολότερος τρόπος να αυξήσουν τα έσοδά τους είναι να φορολογήσουν εταιρείες άλλων, και τυγχάνει αυτές να είναι δικές μας».
Από την πλευρά τους οι ευρωπαίοι ισχυρίζονται ότι εταιρείες όπως η Netflix, το Facebok ή η Amazon παράγουν κέρδη και στην Ευρώπη. Άρα μέρος των φόρων θα πρέπει να πληρωθεί στα ευρωπαϊκά κράτη.
Στην ουσία πρόκειται για μια διαμάχη κυβερνήσεων πάνω σε περιορισμένα φορολογικά έσοδα τα οποία έχουν ζωτική ανάγκη οι εθνικοί προϋπολογισμοί σε μια κρίσιμη φάση, λόγω κορωνοϊού.
Εμπορικός Πόλεμος: το νέο μέτωπο ΗΠΑ-ΕΕ είναι επικίνδυνο
Ο ψηφιακός φόρος γίνεται η νέα αιχμή του εμπορικού πολέμου και σε ένα νέο μέτωπο, που έμοιαζε να έχει καλμάρει, το μέτωπο ΗΠΑ – ΕΕ. Η διαφορά για τους φόρους στους κολοσσούς της τεχνολογίας είναι πιθανό να πυροδοτήσει μέτρα και αντίμετρα σε τομείς κλειδιά της Ευρωπαϊκής βιομηχανίας.
Ίσως για αυτό, σε μια μέρα που οι Ευρωπαίοι συνολικά απάντησαν σκληρά στην μονομερή αποχώρηση των ΗΠΑ, η Γερμανία είχε πιο ήπια στάση αναφέροντας ότι ελπίζει ότι θα υπάρξει εξέλιξη μέσα στο 2020. Είναι η χώρα η οποία είναι η πλεόν ευάλωτη σε δασμούς από τις ΗΠΑ και δεν θα ήθελε σε αυτή τη φάση να αποτελέσει αλεξικέραυνο των αντιποίνων Τραμπ.