Σε μια περίοδο που η Δύση έχει επιβάλει κυρώσεις ως απάντηση στην εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, μεγάλοι «παίκτες» της παγκόσμιας οικονομίας συνεχίζουν να.. σφυρίζουν αδιάφορα.
Στον παγκόσμιο χάρτη, αυτή την περίοδο, υπάρχουν κυρίως τρία στρατόπεδα:
- των χωρών που καταδικάζουν απερίφραστα τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και προχωρούν σε κυρώσεις
- των χωρών που συμμορφώνονται με τις κυρώσεις (κάποιες από αυτές αποτελούν έκπληξη όπως οι Ελβετία, Μονακό και τα Νησιά Κέιμαν)
- των χωρών που κρατούν ίσες αποστάσεις.
Ο διχασμός αποτυπώθηκε στην ψηφοφορία για ένα σχέδιο κειμένου του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που θα καταδίκαζε τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Το εισηγήθηκαν ΗΠΑ και Αλβανία, η Ρωσία άσκησε βέτο, ενώ από την ψηφοφορία απείχαν Κίνα, Ινδία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και Νότια Αφρική.
Οι λόγοι που οι τελευταίες κρατούν αυτή τη στάση είναι πολιτικοί, γεωστρατηγικοί αλλά κυρίως οικονομικοί.
Κίνα: Ναι μεν, αλλά…
«Η πολιτική θέση της Κίνας για την επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας παραμένει ασαφής, αν όχι αντιφατική» σημειώνει το ευρωπαϊκό think tank Bruegel.
Οι Κινέζοι αξιωματούχοι έχουν ασκήσει έντονη κριτική στις δυτικές κυρώσεις στη Ρωσία, κατηγορώντας τη Δύση για την κατάσταση στην Ουκρανία.
Στις 4 Φεβρουαρίου, κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου και ένα μήνα πριν από την εισβολή, οι πρόεδροι Σι και Πούτιν υπέγραψαν ένα πλαίσιο συνεργασίας.
«Από πολιτική άποψη, η απάντηση της Κίνας είναι ένας συνδυασμός επίσημης ουδετερότητας με έντονη κριτική στη Δύση ότι είναι υπεύθυνη για τη σύγκρουση λόγω των προσπαθειών της να επεκτείνει το ΝΑΤΟ και λόγω των προηγούμενων κυρώσεων στη Ρωσία. Στο οικονομικό και χρηματοπιστωτικό μέτωπο, η Κίνα μέχρι στιγμής κρατά ρεαλιστική στάση» αναφέρει το Bruegel. «Οι κινεζικές κρατικές τράπεζες έχουν λάβει οδηγίες να συμμορφωθούν με τις δυτικές κυρώσεις και αρκετές έχουν ήδη διακόψει τις συναλλαγές με Ρώσους ομολόγους τους. Ωστόσο, η Κίνα ανακοίνωσε την άρση των ορίων στις εισαγωγές σιταριού από τη Ρωσία, τα οποία ίσχυαν για αρκετό καιρό λόγω φυτοϋγειονομικών ανησυχιών. Αυτό ήταν ένα από τα μέτρα που ανακοινώθηκαν στη συμφωνία συνεργασίας Κίνας-Ρωσίας στις 4 Φεβρουαρίου. Συνεπώς, η Κίνα συμμορφώνεται με το γράμμα, αλλά όχι με το πνεύμα των κυρώσεων. Η Κίνα είναι έτοιμη να βοηθήσει τη Ρωσία, χωρίς να διακινδυνεύσει μια νομική διαμάχη με τη Δύση παραβιάζοντας τις κυρώσεις» εκτιμά το Bruegel.
Πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι οι ισχυρότεροι εμπορικοί δεσμοί με την Κίνα και οι δυτικές κυρώσεις πιθανότατα θα ωθήσουν τη Ρωσία να αποδεχθεί, απρόθυμα, το γουάν ως μέσο πληρωμών.
Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα: Τα ρωσικά ακίνητα
«Τουλάχιστον 38 επιχειρηματίες ή αξιωματούχοι που συνδέονται με τον Πούτιν κατέχουν δεκάδες ακίνητα στο Ντουμπάι, συνολικής αξίας άνω των 314 εκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από το μη κερδοσκοπικό Κέντρο Προηγμένων Αμυντικών Μελετών (Center for Advanced Defense Studies)» γράφουν οι New York Times. «Έξι από αυτούς βρίσκονται στη λίστα κυρώσεων από ΗΠΑ και ΕΕ και ένας άλλος ολιγάρχης που αντιμετωπίζει κυρώσεις έχει αγκυροβολήσει εκεί ένα γιοτ. Προς το παρόν, μπορούν να θεωρήσουν τους εαυτούς τους τυχερούς» σημειώνουν οι συντάκτες D. Kirkpatrick, M. El-Naggar και M. Forsythe.
«Τα ΗΑΕ, τα τελευταία χρόνια, έχουν γίνει δημοφιλής προορισμός για τους Ρώσους πλούσιους, εν μέρει λόγω της φήμης ότι κάνουν λίγες ερωτήσεις σχετικά με τις πηγές του ξένου χρήματος. Τώρα τα Εμιράτα μπορεί να μετριάσουν ορισμένες από τις κυρώσεις στη Ρωσία, αν συνεχίσουν να υποδέχονται Ρώσους ολιγάρχες. “Κάθε χρηματοοικονομικό κέντρο που είναι πρόθυμο να δραστηριοποιηθεί όταν άλλοι δεν το κάνουν, θα μπορούσε να υπονομεύσει τις κυρώσεις” σημείωσε ο Άνταμ Μ. Σμιθ, πρώην σύμβουλος του αμερικανικού υπουργείου Οικονομικών.»
Ινδία: Μεταξύ δύο κόσμων
Περίπου 85% του στρατιωτικού εξοπλισμού της Ινδίας προέρχεται από τη Ρωσία, σύμφωνα με έρευνα του Stimson Center, ενός think tank με έδρα την Ουάσιγκτον.
«Η Ινδία έχει πιαστεί σε μια παγίδα», δήλωσε στο CNBC ο James Crabtree, εκτελεστικός διευθυντής στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών Ασίας.
«Η Ινδία ανησυχεί για την Κίνα, για αυτό χρειάζεται ρωσικά όπλα» εξηγεί ο Crabtree. «Αλλά αυτός είναι επίσης ο λόγος που έχει δαπανήσει πολύ χρόνο φλερτάροντας την Ουάσιγκτον και τις μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες που μοιράζονται κοινούς στόχους για την εξισορρόπηση της Κίνας στην Ασία.».
Οι εξαγωγές στρατιωτικού εξοπλισμού από τη Ρωσία στην Ινδία αποτελούν καθοριστικής σημασίας λόγο για τις καλές διμερείς σχέσεις. Όμως, οι εξαγωγές αυτές μπορεί σύντομα να υπονομευτούν. Η Δύση έχει επιβάλλει εμπάργκο στις εξαγωγές ημιαγωγών προς τη Ρωσία, γεγονός που αναμένεται να πλήξει καθοριστικά τη ρωσική αμυντική βιομηχανία.
Νότια Αφρική: Το δέσιμο των BRICS
«Την ημέρα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, το Τμήμα Διεθνών Σχέσεων της Νοτίου Αφρικής (Dirco) εξέδωσε μια αυστηρή δήλωση που καταδίκασε ξεκάθαρα την εισβολή» περιγράφει στο newmoney ο οικονομικός δημοσιογράφος, George Philipas, που ζει στο Γιοχάνεσμπουργκ. «Αυτό ανατράπηκε στη συνέχεια από τον πρόεδρο Cyril Ramaphosa, ο οποίος δημοσίευσε μια χλιαρή δήλωση που περιλάμβανε κριτική στη Δύση επειδή δεν εξάντλησε όλες τις διπλωματικές οδούς.».
«Εκ πρώτης όψεως, ως μέλος των BRICS, μπορεί να φαίνεται ότι υπάρχει ένα βάσιμο οικονομικό επιχείρημα», εξηγεί ο G. Philipas . «Η Νότια Αφρική έχει 25,5 δισεκατομμύρια ραντ (1,5 δισ. ευρώ) συνδεδεμένα με την αναπτυξιακή τράπεζα των BRICS. Αυτό είναι ένα σημαντικό ποσό για την εθνική οικονομία. Παράλληλα, η Νότια Αφρική επιδιώκει να αυξήσει τους οικονομικούς δεσμούς με τη Ρωσία, ειδικά μετά την πρώτη σύνοδο κορυφής Ρωσίας-Αφρικής τον Οκτώβριο του 2019 στο Σότσι. Στη σύνοδο κορυφής, ο Πούτιν δεσμεύτηκε για ελάφρυνση του χρέους της Ν. Αφρικής και για διπλασιασμό του εμπορίου σε πέντε χρόνια. Όμως, το πραγματικό οικονομικό κίνητρο είναι η Ν. Αφρική να μην θέλει να προσβάλει την Κίνα, με την οποία έχει πολύ ισχυρούς οικονομικούς δεσμούς.
Υπάρχει, τέλος, ο στενός δεσμός μεταξύ των ελίτ στις δύο χώρες, ειδικά μετά από την πυρηνική συμφωνία που υπογράφηκε μεταξύ της Ρωσίας και του προηγούμενου προέδρου Τζέικομπ Ζούμα το 2014. Το Ίδρυμα Zuma δημοσίευσε μια δήλωση, την προηγούμενη εβδομάδα, στην οποία αποκάλεσε τον Πούτιν “άνθρωπο της ειρήνης”.
Όμως, ο λόγος πίσω από τη χλιαρή στάση της Νοτίου Αφρικής είναι λιγότερο οικονομικός και περισσότερο πολιτικός. Η Νότια Αφρική ακολουθεί μια πολιτική μη επέμβασης σε ξένες υποθέσεις, καθώς ανησυχεί ότι θα βλάψει την εικόνα που απέκτησε μετά την ανεξαρτησία της» καταλήγει ο G. Philipas.
Βραζιλία: Τα λιπάσματα είναι ζωτικής σημασίας
Ο Πρόεδρος της Βραζιλίας Ζαΐρ Μπολσονάρου επισκέφτηκε τον Βλαντιμίρ Πούτιν στη Μόσχα, λίγο πριν την εισβολή στην Ουκρανία, και δήλωσε «αλληλεγγύη με τη Ρωσία».
Προσέθεσε, επίσης, ότι τα ρωσικά λιπάσματα είναι ζωτικής σημασίας για τον καθοριστικό για την εθνική οικονομία αγροτικό τομέα της Βραζιλίας.
Μάλιστα, ο Βραζιλιάνος πρόεδρος επέπληξε τον αντιπρόεδρό του Χάμιλτον Μουράο, επειδή ο τελευταίος έκανε δήλωση καταδίκης της εισβολής της Ρωσίας και την συνέκρινε με εκείνη του Χίτλερ τη δεκαετία του 1930.
«Η Βραζιλία δεν παίρνει θέση (υπέρ της μίας ή της άλλης πλευράς) δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών, Carlos Franca, την Τρίτη, από τη Λισαβόνα. «Η θέση της Βραζιλίας είναι θέση αμεροληψίας, όχι αδιαφορίας» προσέθεσε.
Διαβάστε ακόμη:
Μητσοτάκης: Ο Πούτιν ενίσχυσε το ΝΑΤΟ και «ξύπνησε» την ΕΕ από τον γεωπολιτικό της λήθαργο
UBS: Τα τρία σενάρια για την εξέλιξη της ουκρανικής κρίσης
Λιγνίτης σε γυναικεία ελληνικά χέρια κόντρα στην ενεργειακή κρίση