Έντονο προβληματισμό σε οικονομολόγους ανά την υφήλιο προκαλούν τα προβλήματα της κινεζικής οικονομίας, με τον γνωστό «προφήτη» της κατάρρευσης της Lehman Brothers, ο νομπελίστας οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν, αποτύπωσε τη δική του άποψη σε άρθρο γνώμης στους New York Times.
Ο Κρούγκμαν σε μια ανασκόπηση του 2023, αναφέρεται στο πώς οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου αντιμετώπισαν την επανεκκίνηση μετά τα δυστοπικά προηγούμενα χρόνια της πανδημίας. Οι μεν ΗΠΑ βιώνοντας άψογο αποπληθωρισμό, με ταχεία πτώση του πληθωρισμού χωρίς ορατό κόστος.
Η δε Κίνα με υποαπόδοση σε σχεδόν κάθε οικονομικό δείκτη εκτός από το επίσημο ΑΕΠ, το οποίο υποτίθεται ότι αυξήθηκε κατά 5,2% – κάτι για το οποίο είναι επιφυλακτικός, καθώς αυταρχικά καθεστώτα, όπως η Κίνα, συχνά πολιτικοποιούν τις οικονομικές τους στατιστικές.
Ορισμένοι αναλυτές περίμεναν ότι η κινεζική οικονομία θα αναπτυσσόταν μετά την άρση των δρακόντειων μέτρων «μηδενικού Covid» που είχε υιοθετήσει για τον περιορισμό της πανδημίας η κυβέρνηση.
Αλλά ακόμη και οι επίσημες στατιστικές λένε ότι η Κίνα βιώνει αποπληθωρισμό και υψηλή ανεργία στους νέους. Δεν πρόκειται ακόμη για μια πλήρη κρίση, ωστόσο ο ίδιος πιστεύει ότι η Κίνα εισέρχεται σε μια εποχή στασιμότητας.
Ο Κρούγκμαν θέτει το ερώτημα: Γιατί η οικονομία της Κίνας, η οποία μόλις πριν από λίγα χρόνια φαινόταν να κατευθύνεται προς την παγκόσμια κυριαρχία, αντιμετωπίζει προβλήματα;
Μέρος της απάντησης του είναι η κακή ηγεσία, καθώς ο Σι Τζινπίνγκ μοιάζει με έναν ανίκανο οικονομικό διευθυντή, του οποίου η τάση για αυθαίρετες παρεμβάσεις έχει καταπνίξει την ιδιωτική πρωτοβουλία.
Αλλά η Κίνα θα είχε πρόβλημα ακόμα κι αν ο Σι ήταν καλύτερος ηγέτης, υποστηρίζει ο Αμερικανός οικονομολόγος, καθώς γι’ αυτόν ήταν σαφές εδώ και πολύ καιρό ότι το οικονομικό μοντέλο της Κίνας γινόταν μη βιώσιμο.
Οι καταναλωτικές δαπάνες είναι πολύ χαμηλές ως ποσοστό του ΑΕΠ, πιθανώς για πολλούς λόγους που περιλαμβάνουν την οικονομική καταστολή (καταβολή χαμηλών τόκων για αποταμιεύσεις και χορήγηση φθηνών δανείων σε ευνοούμενους δανειολήπτες) που συγκρατούν το εισόδημα των νοικοκυριών και το εκτρέπουν σε επενδύσεις που ελέγχονται από την κυβέρνηση, και ένα αδύναμο δίχτυ κοινωνικής ασφάλειας που αναγκάζει τις οικογένειες να αποταμιεύουν για να αντιμετωπίσουν πιθανές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
Αυτά τα προβλήματα ήταν προφανή για τουλάχιστον μια δεκαετία. Γιατί οξύνονται τώρα; Ο Κρούγκμαν αναφέρεται στον κανόνα του Dornbusch: «Η κρίση παίρνει πολύ περισσότερο χρόνο να επέλθει από ό,τι νομίζετε, και μετά συμβαίνει πολύ πιο γρήγορα από ό,τι θα φανταζόσασταν». Αυτό που συνέβη στην περίπτωση της Κίνας ήταν ότι η κυβέρνηση μπόρεσε να καλύψει το πρόβλημα των ανεπαρκών καταναλωτικών δαπανών για αρκετά χρόνια προωθώντας μια γιγάντια φούσκα ακινήτων. Στην πραγματικότητα, ο τομέας των ακινήτων της Κίνας γιγαντώθηκε με βάση τα διεθνή πρότυπα και τελικά η φούσκα έσκασε.
Ο Κρούγκμαν αναρωτιέται πόσο αυτό πρέπει να προκαλεί ανησυχία, καθώς κατά κάποιο τρόπο, η τρέχουσα οικονομία της Κίνας θυμίζει την Ιαπωνία μετά την έκρηξη της φούσκας της δεκαετίας του 1980. Ωστόσο, η Ιαπωνία κατέληξε να διαχειρίζεται καλά αυτή την πτώση, αποφεύγοντας τη μαζική ανεργία, διατηρώντας την κοινωνική και πολιτική συνοχή, και μάλιστα πετυχαίνοντας αύξηση πραγματικού κατά κεφαλή ΑΕΠ κατά 50% τις επόμενες τρεις δεκαετίες.
Διαβάστε ακόμη
Σχέδια στρατηγικής οικονομικής ασφάλειας από την Κομισιόν με το βλέμμα στην Κίνα
Πώς τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας ροκανίζουν το μερίδιο της Unilever στις αγορές ΗΠΑ και Ευρώπης
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ