Η επιβολή πλαφόν στα ενοίκια κατοικίας, πρακτική γνωστή στο εξωτερικό ως «rent control» σπάνια λύνει τις κρίσεις ακινήτων, ενώ πολλές φορές «τρομοκρατεί» και τους επενδυτές.
Οι έλεγχοι αυτοί ισχύουν είτε σε εθνικό, είτε σε τοπικό επίπεδο και θέτουν πλαφόν στις τιμές των ακινήτων, προσπαθώντας να τα κάνουν προσβάσιμα στα πιο ευάλωτα κοινωνικά στρώματα. Παρ’ όλα αυτά, η συγκεκριμένη τακτική έχει δεχθεί σφοδρή κριτική από πολλούς αναλυτές και πολιτικούς.
Τρανό παράδειγμα η Σουηδία, στην οποία οι έλεγχοι κόντεψαν να «ρίξουν» την κυβέρνηση. Στη Γερμανία, οι έλεγχοι των ενοικίων αποτέλεσαν το σημείο μακροχρόνιας νομικής διαμάχης. Σε χώρες όπως η Ολλανδία, η Βρετανία και η Ιρλανδία, η συζήτηση μαίνεται ακόμα, όσον αφορά τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των υποστηρικτικών προγραμμάτων αυτών.
Τα αίτια
Οσο για την Ολλανδία, ο οικονομολόγος της RaboResearch Νικ Βρίσελααρ μίλησε στο CNBC και υποστήριξε πως «Η κατάσταση έχει γίνει απαράδεκτη. Πρόκειται απλά για ένα ζήτημα προσφοράς και ζήτησης λόγω των χαμηλών επιτοκίων».
Συνήθως τα αστικά κέντρα αποτελούν τον ιδανικό προορισμό των πολιτών που αναζητούν καλύτερες θέσεις εργασίας. Στην παρούσα φάση, όμως, οι τιμές των ακινήτων αυξάνονται λόγω των χαμηλών επιτοκίων που έχουν οδηγήσει σε ένα «πυρετό» επενδύσεων και αγορών. Το λεγόμενο και «Airbnb effect» έχει χειροτερεύσει την κατάσταση, σύμφωνα με τους ειδικούς. Οι ιδιοκτήτες προτιμούν τη μίσθωση των ακινήτων τους αντί για την μακροπρόθεσμη ενοικίαση ή πώλησή τους, κάτι που οδηγεί σε μείωση των διαθέσιμων ακινήτων για την εγχώρια αγορά.
Σύμφωνα με την Eurostat, μεταξύ του 2010 και του πρώτου εξαμήνου του 2021, τα ενοίκια επέδειξαν αύξηση της τάξης του 15,3% στην ΕΕ, ενώ οι ακριβότερες πόλεις βάσει των ενοικίων ήταν το Δουβλίνο, η Κοπεγχάγη, το Παρίσι, το Λουξεμβούργο και η Στοκχόλμη.
Η λίστα με τα ενοίκια:
Φαύλος κύκλος
Ο Κολμ Λόντερ της επενδυτικής τράπεζας Goodbody υποστήριξε από την πλευρά του πως «στην Ιρλανδία η επιβολή πλαφόν στα ενοίκια κατοικίας θα μειώσει τις επενδύσεις».
Οι επενδυτές ακινήτων αποφεύγουν τις περιοχές με έλεγχο ενοικίων αφού περιορίζουν, κατ’ αυτόν τον τρόπο, τα πιθανά έσοδά τους.
Οι ιδιωτικές επενδύσεις παίζουν έναν σημαντικό ρόλο στην υποστήριξη της αγοράς ακινήτων, αφού χρηματοδοτούν τις κατασκευές και τις ανακαινίσεις. Εάν οι επενδυτές αυτοί καταλήξουν πως τα έσοδά τους είναι πενιχρά σε σχέση με άλλες χώρες χωρίς τέτοιους ελέγχους, θα μεταφέρουν τις επενδύσεις τους.
Αρκετοί είναι αυτοί που δε συμφωνούν με αυτή την ανάλυση. Η Μπάρμπαρα Στεενμπέργκεν, μέλος του International Union of Tenants και πρώην βουλευτής της Κολωνίας ανέφερε στο CNBC πως «υποστηρίζουμε τους ελέγχους ακινήτων εάν αποτελούν μέρος ενός συνολικού προγράμματος στέγασης». Υποστήριξε τη σημασία των ελέγχων αυτών, φέρνοντας ως παράδειγμα το Βερολίνο, όπου τα τελευταία χρόνια τα ακίνητα έχουν βρεθεί στα ύψη χωρίς παράλληλη αύξηση των μισθών, «απειλώντας την κοινωνική ηρεμία». Υπογράμμισε, δε, πως το πρόβλημα έγκειται στο ότι οι επενδυτές αυτοί κατασκευάζουν πολυτελή κτίρια αντί για κτίρια με προσιτά ενοίκια.
Για τον Βρίσελααρ η λύση βρίσκεται στην αύξηση της προσφοράς. Σε αναφορά της το 2018 η ΕΚΤ υπογράμμισε πως «οι κατασκευές νέων ακινήτων στην ευρωζώνη έχουν μείνει σε χαμηλότερο από το μέσο όρο προ της σύστασης της ζώνης του ευρώ το 1999». Ο Βρίσελααρ από την πλευρά του, υποστηρίζει πως οι κυβερνήσεις θα πρέπει να αλλάξουν τον τρόπο φορολόγησης των ακινήτων έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί η παρούσα κρίση, αυξάνοντας τη φορολογία στους ιδιοκτήτες πολλαπλών ακινήτων και μειώνοντάς της σε αυτούς που μένουν στην πρώτη κατοικία.
Διαβάστε ακόμα:
Αλλάζουν όλα σε σύστημα κατάρτισης και επίδομα ανεργίας
Πιο φθηνός δανεισμός για «πράσινες» επιχειρήσεις
Καπραβέλος: Πρώτος θάνατος πλήρως εμβολιασμένου – Ήταν η εξαίρεση (vid)