Βρισκόμαστε μπροστά σε μια προθήκη στη βελγική πόλη Αμβέρσα. Ο ιδιοκτήτης του καταστήματος τοποθετεί διαμάντια πάνω σε βελούδο. Το βελγικό λιμάνι ήταν μια από τις κομβικές επιχειρηματικές πόλεις με πολύτιμους λίθους από τον 15ο αιώνα. Διακριτικά και εμπιστευτικά σύμφωνα με το Παγκόσμιο Κέντρο Διαμαντιών Αμβέρσας ο εμπορικός τζίρος από τον πολύτιμο λίθο ανέρχεται σε 37 δισ. ευρώ κάθε χρόνο.
Στην ερώτηση από πού προέρχονται τα διαμάντια, ο κοσμηματοπώλης απαντά χαμογελαστά: “Προτιμώ να μη ρωτώ”. Η απροθυμία του έχει κάποια βάση. Τα ακατέργαστα διαμάντια έρχονται από την Αγκόλα, το Κονγκό, τη Σιέρα Λεόνε, τη Νότια Αφρική και επίσης από τη Ρωσία, όπως εξηγεί η Σιγκάλ Βαντζόφσκι, ιδιοκτήτρια της Binson Diamonds στην Αμβέρσα. Μεταφέροντα σε εργοστάσια στο Βέλγιο για να γυαλιστούν, στη συνέχεια μεταποιούνται σε κοσμήματα και πωλούνται, μεταξύ άλλων και στο κατάστημά της.
Με ποια πλευρά είναι το Βέλγιο;
Πρόκειται για μια πολύ ιδιαίτερη για πολυτελή γούστα, εξειδικευμένη αγορά με πωλήσεις δισεκατομμυρίων, από την οποία η Ρωσία, παρά τον πόλεμο στην Ουκρανία, συνεχίζει να επωφελείται. Από την έναρξη του πολέμου η ΕΈ έχει επιβάλει πολυάριθμες κυρώσεις στη Μόσχα. Για παράδειγμα, η εισαγωγή ορισμένων αγαθών, όπως ο χρυσός, η βότκα και το χαβιάρι έχει σταματήσει, αλλά τα ρωσικά διαμάντια γλίτωσαν για κάποιον λόγο. Σύμφωνα με το ρωσικό υπουργείο Οικονομικών, το 2021 η Ρωσία εξήγαγε πάνω από 48,6 εκατομμύρια καράτια ακατέργαστων διαμαντιών στο εξωτερικό – ο υψηλότερος όγκος από την έναρξη της περιόδου παρατήρησης το 2007. Ο κύκλος εργασιών δεν έχει ποσοτικοποιήθεί.
Οι σημαντικότεροι εξαγωγικοί προορισμοί: Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Βέλγιο. Έτσι το Βέλγιο, η χώρα όπου έχει την έδρα της η ΕΕ, διαδραματίζει βασικό ρόλο στη βιομηχανία διαμαντιών και μάλιστα άσκησε πίεση στις διαπραγματεύσεις για να κρατήσει τα ρωσικά διαμάντια εκτός των μέτρων. „Από οικονομική άποψη η Ευρώπη θα βλάψει τον εαυτό της με τις κυρώσεις,” λέει ο Kοέν Φάντενμπεμπτ, κοσμήτορας της Οικονομικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Αμβέρσας.
Σε περίπτωση διακοπής των εισαγωγών ρωσικών ακατέργαστων διαμαντιών, θα χαθεί μια ολόκληρη βιομηχανία και θα μεταφερθεί στο Ντουμπάι ή τη Βομβάη — μέρη που δίνουν πολύ λιγότερη έμφαση στη διαφάνεια ή τη βιωσιμότητα από ότι η Αμβέρσα” λέει.
«Επειδή πολλές χώρες, όπως η Ινδία, το Ισραήλ ή τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, δεν συμμετείχαν στις κυρώσεις, οι ρωσικοί πολύτιμοι λίθοι βρήκαν τελικά το δρόμο τους στην παγκόσμια αγορά», όπως εξηγεί ο Γιόαχιμ Ντίνκελμαν από τη Γερμανική Ένωση Κοσμηματοπωλών και Καταστημάτων Ρολογιών (BJV). “Τυχόν αυστηροποίηση των κανονισμών ή των νόμων κατά της Ρωσίας δεν θα το επηρέαζε αυτό καθόλου”.
Ωστόσο, το Κρεμλίνο πιθανότατα επωφελείται από τη «φρενίτιδα» για διαμάντια. Ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς είναι ο ρωσικός κολοσσός διαμαντιών Alrosa, ο οποίος ισχυρίζεται ότι ανήκει “εν μέρει” στο κράτος. Οι ειδικοί εκτιμούν τα μερίδια του κράτους σε περίπου 33%. Η Alrosa αντιπροσωπεύει το 95% της παραγωγής διαμαντιών της Ρωσίας – περίπου το 27% παγκοσμίως.
Αυτό σημαίνει ότι τουλάχιστον κάθε τέταρτος πολύτιμος λίθος στις αγορές σε όλο τον κόσμο προέρχεται από τη Ρωσία. Ο γίγαντας εκμεταλλεύεται πολλά ορυχεία στη Δημοκρατία των Σαχά, στη βορειοανατολική Ρωσία, και στο Αρχάγγελσκ, στα βορειοδυτικά, ενώ έχει επίσης συμφέροντα σε ορυχεία στο εξωτερικό, όπως στην Αγκόλα.
Διαβάστε τη συνέχεια στην DW