Μια άνευ προηγουμένου διαρροή οικονομικών αρχείων, γνωστή ως Pandora Papers, αποκάλυψε τα οικονομικά τα περιουσιακά στοιχεία δεκάδων νυν και πρώην ηγετών του κόσμου και εκατοντάδων αξιωματούχων από την Ασία και τη Μέση Ανατολή έως τη Λατινική Αμερική, τα οποία έκρυβαν μέσω υπεράκτιων εταιρειών.
Η Διεθνής Κοινοπραξία Ερευνητών Δημοσιογράφων απέκτησε 11,9 εκατομμύρια εμπιστευτικά έγγραφα από 14 διαφορετικές εταιρείες νομικών και χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, τα οποία, σύμφωνα με την ομάδα, προσφέρουν «μια διεισδυτική ματιά σε έναν μηχανισμό που βοηθά τους δισεκατομμυριούχους, ισχυρούς και άλλες ελίτ να αποκρύψουν τρισεκατομμύρια δολάρια από τις φορολογικές αρχές, τους εισαγγελείς και άλλους».
Η διακίνηση χρημάτων μέσω υπεράκτιων λογαριασμών, κυρίως σε χώρες με χαμηλή φορολογία, είναι νόμιμη στις περισσότερες χώρες και πολλοί από τους ανθρώπους που κατονομάζονται στην ανακοίνωση των δεδομένων δεν κατηγορούνται για ποινικά αδικήματα. Ωστόσο, η δημοσιογραφική ομάδα δήλωσε ότι τα 2,94 terabytes οικονομικών και νομικών δεδομένων -που καθιστούν τη διαρροή αυτή μεγαλύτερη από την απελευθέρωση των Panama papers το 2016- δείχνουν ότι η «μηχανή υπεράκτιου χρήματος λειτουργεί σε κάθε γωνιά του πλανήτη, συμπεριλαμβανομένων των μεγαλύτερων δημοκρατιών του κόσμου», και περιλαμβάνει μερικές από τις πιο γνωστές τράπεζες και νομικές εταιρείες του κόσμου.
Ακολουθούν μερικές από τις μεγαλύτερες αποκαλύψεις της έρευνας:
Οι αποκαλύψεις για την Ελλάδα
Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα μεταξύ των 27.000 πραγματικών δικαιούχων offhsore εταιρειών που έχουν εντοπισθεί συμπεριλαμβάνονται και 283 Έλληνες.
Τα δεδομένα για κάποιους από αυτούς θα γίνουν γνωστά μέσα στον Οκτώβριο.
Σημειωτέον ότι δεν γίνεται καμία αναφορά σε Έλληνα πολιτικό,εν ενερεία ή μη.
Το δικηγορικό γραφείο του Νίκου Αναστασιάδη
Οι αποκαλύψεις εμπλέκουν και τη νομική εταιρεία Anastasiades & Partners που είχε ιδρύσει ο πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης. Ειδικότερα, το δικηγορικό γραφείο κατηγορείται ότι απέκρυψε τα περιουσιακά στοιχεία ενός αμφιλεγόμενου Ρώσου πίσω από πλασματικούς ιδιοκτήτες. Σε μια μυστική έκθεση που κατατέθηκε στις οικονομικές ρυθμιστικές αρχές της Καραϊβικής, η παναμαϊκή offshore ασφαλιστική εταιρεία Alcogal ανέφερε ότι είχε παραπλανηθεί από το νομικό γραφείο του Αναστασιάδη, αναδεικνύοντας ως πραγματικό ιδιοκτήτη τον Ρώσο επιχειρηματία Λεονίντ Λεμπέντεφ. «Δεν έχω καμία γνώση και θα ήταν αδύνατο να γνωρίζω και να είμαι σε θέση να απαντήσω σε οποιεσδήποτε καταγγελίες σχετικά με τον χειρισμό των υποθέσεων της πρώην δικηγορικής μου εταιρείας», δήλωσε ο πρόεδρος της Κύπρου.
Η αυτοκρατορία ακινήτων του βασιλιά της Ιορδανίας
Ο μονάρχης της Ιορδανίας, βασιλιάς Αμπντάλα Β’, χρησιμοποίησε έναν Άγγλο λογιστή στην Ελβετία και δικηγόρους στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους για να αγοράσει κρυφά 14 πολυτελή σπίτια αξίας 106 εκατομμυρίων δολαρίων, συμπεριλαμβανομένου ενός ακινήτου 23 εκατομμυρίων δολαρίων στην Καλιφόρνια με θέα σε μια παραλία, ανέφερε το ICIJ, σημειώνοντας ότι η χώρα βασίζεται στην ξένη βοήθεια για να στηρίξει το λαό της και να στεγάσει εκατομμύρια πρόσφυγες. Οι δικηγόροι του βασιλιά στο Ηνωμένο Βασίλειο δήλωσαν στο ICIJ ότι δεν υποχρεούται να πληρώνει φόρους σύμφωνα με την ιορδανική νομοθεσία, δεν έχει κάνει ποτέ κατάχρηση δημόσιων πόρων και έχει “λόγους ασφαλείας και προστασίας της ιδιωτικής ζωής για να κατέχει περιουσία μέσω υπεράκτιων εταιρειών”.
Κτήμα στη γαλλική Ριβιέρα
Ο Τσέχος πρωθυπουργός Αντρέι Μπάμπις, ο οποίος διεκδικεί επί του παρόντος την επανεκλογή του, “διακίνησε 22 εκατομμύρια δολάρια μέσω υπεράκτιων εταιρειών για να αγοράσει ένα πολυτελές κτήμα στη γαλλική Ριβιέρα το 2009, διατηρώντας μυστική την ιδιοκτησία του”, δήλωσε το ICIJ. Το Chateau Bigaud με πέντε υπνοδωμάτια, το οποίο ανήκει σε θυγατρική μιας από τις τσεχικές εταιρείες του Babis, βρίσκεται σε έκταση 9,4 στρεμμάτων (3,8 εκτάρια) σε ένα χωριό στην κορυφή ενός λόφου, όπου ο Πάμπλο Πικάσο πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ανέφερε ο όμιλος.
Η βασίλισσα και το Αζερμπαϊτζάν
Η δημοσιοποίηση των στοιχείων αποκάλυψε ότι η κυβερνώσα οικογένεια Αλίεφ του Αζερμπαϊτζάν αντάλλαξε ακίνητα αξίας περίπου 540 εκατομμυρίων δολαρίων στο Ηνωμένο Βασίλειο τα τελευταία χρόνια, ανέφερε ο Guardian, ένας από τους συνεργάτες του ICIJ στα μέσα ενημέρωσης. Το Crown Estate της βασίλισσας Ελισάβετ Β’ αγόρασε ένα ακίνητο αξίας σχεδόν 91 εκατομμυρίων δολαρίων από την οικογένεια και βρίσκεται επί του παρόντος στη μέση μιας εσωτερικής εξέτασης σχετικά με την αγορά, ανέφερε ο Guardian. “Δεδομένων των πιθανών ανησυχιών που διατυπώθηκαν, εξετάζουμε το θέμα”, δήλωσε εκπρόσωπος του Crown Estate στην εφημερίδα, η οποία πρόσθεσε ότι οι Αλίεφ αρνήθηκαν να σχολιάσουν.
Νότια Ντακότα, Νεβάδα, παράδεισοι
Μία από τις πιο “ανησυχητικές αποκαλύψεις” για τις ΗΠΑ ήταν ο ρόλος της Νότιας Ντακότα, της Νεβάδα και άλλων πολιτειών που έχουν υιοθετήσει νόμους περί οικονομικού απορρήτου που “ανταγωνίζονται εκείνους των υπεράκτιων δικαιοδοσιών” και καταδεικνύουν την “διευρυνόμενη συνενοχή της Αμερικής στην υπεράκτια οικονομία”, ανέφερε η Washington Post, ένας από τους συνεργάτες του ICIJ στα μέσα ενημέρωσης. Ένας πρώην αντιπρόεδρος της Δομινικανής Δημοκρατίας οριστικοποίησε διάφορα καταπιστεύματα στη Νότια Ντακότα για να αποθηκεύσει τον προσωπικό του πλούτο και τις μετοχές ενός από τους μεγαλύτερους παραγωγούς ζάχαρης της χώρας, ανέφερε η εφημερίδα.
Αλλά και η πριγκίπισσα Λάλα Χάσνα του Μαρόκου βρέθηκε να κατέχει – μέσω δικτύου υπεράκτιων εταιρειών – εταιρεία που είχε αγοράσει ιδιωτική κατοικία αξίας 11 εκατ. ευρώ στο Λονδίνο, κοντά στο Kensington Palace.
Ο πρόεδρος του Ισημερινού Γκιγέρμο Λάσο έχει καταθέσει περιουσιακά στοιχεία σε δύο trust στην Νότια Ντακότα των ΗΠΑ.
Οι υπεράκτιες εταιρείες δεν είναι δημοφιλείς μόνο στην Ευρώπη. Για παράδειγμα, ο πρόεδρος της Κένυας Ουχούρου Κενιάτα, γόνος πολιτικής δυναστείας που εξελέγη με «σημαία» την καταπολέμηση της διαφθοράς, φέρεται ως ιδιοκτήτης -μαζί με τη μητέρα του- κρυφής εταιρείας στον Παναμά.
Η πολιτική ελίτ του Πακιστάν
Αρκετά μέλη του στενού κύκλου του Πακιστανού πρωθυπουργού Imran Khan, συμπεριλαμβανομένων νυν και πρώην υπουργών, “κατείχαν κρυφά μια σειρά από εταιρείες και καταπιστεύματα που κατείχαν εκατομμύρια δολάρια κρυμμένου πλούτου”, ανέφερε ο όμιλος. Αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει πολιτικό πονοκέφαλο για τον πρώην αστέρα του κρίκετ, ο οποίος διεκδίκησε το ανώτατο αξίωμα της χώρας της Νότιας Ασίας ως επικεφαλής ενός μεταρρυθμιστικού κόμματος που υποσχέθηκε μια ισχυρή ατζέντα κατά της διαφθοράς. Πριν από τη δημοσιοποίηση των εγγράφων της Πανδώρα, εκπρόσωπος του Χαν δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου ότι ο Χαν δεν είχε καμία υπεράκτια εταιρεία, αλλά οι υπουργοί και οι σύμβουλοι “θα πρέπει να λογοδοτήσουν” για τις ατομικές τους πράξεις.
Τόνι Μπλερ και τα παράθυρα για αποφυγή φόρου ακινήτου
Τα έγγραφα δείχνουν ότι ο πρώην πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Τόνι Μπλερ και η σύζυγός του εξοικονόμησαν περίπου 422.000 δολάρια χρησιμοποιώντας μια υπεράκτια εταιρεία για να αγοράσουν ένα γραφείο σχεδόν 9 εκατομμυρίων δολαρίων στην περιοχή Marylebone του Λονδίνου, το οποίο ανήκε εν μέρει στην οικογένεια ενός υπουργού του Μπαχρέιν, ανέφερε ο Guardian. Η εφημερίδα ανέφερε ότι δεν υπήρχε τίποτα παράνομο στη συμφωνία, αλλά “αναδεικνύει ένα παραθυράκι που επέτρεψε σε πλούσιους ιδιοκτήτες ακινήτων να μην πληρώσουν έναν φόρο που είναι συνηθισμένος για τους απλούς Βρετανούς”.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας και ο πρωθυπουργός της Τσεχίας
Ένα άλλο όνομα που φιγουράρει στη λίστα των Pandora Papers είναι ο πρωθυπουργός της Τσεχίας Αντρέι Μπάμπις, ένας δισεκατομμυριούχος που εξελέγη το 2017 με την υπόσχεση να πατάξει τη διαφθορά. Τα στοιχεία που διέρρευσαν αποδεικνύουν ότι το 2009 ο Μπάμπις διοχέτευσε 22 εκατομμύρια δολάρια σε δίκτυο εταιρειών, προκειμένου να αγοράσει μία έπαυλη κοντά στην Κυανή Ακτή, η οποία μεταξύ άλλων διαθέτει δύο πισίνες και ιδιωτικό κινηματογράφο. Σύμφωνα με την τσεχική ιστοσελίδα Investigace.cz η ιδιοκτησία των εταιρειών αυτών δεν περιλαμβανόταν στη δήλωση περιουσιακών στοιχείων που είχε υποβάλει ο Αντρέι Μπάμπις. Ο ίδιος δεν απάντησε σε σχετικό ερώτημα του δικτύου.
Αλλά και ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολόντιμιρ Ζελένσκι φέρεται να κατείχει μερίδιο σε εταιρεία με έδρα τις βρετανικές Παρθένες Νήσους. Έναν μήνα πριν από τη νίκη του στις προεδρικές εκλογές του 2019 ο πρώην ηθοποιός που έγινε πολιτικός είχε πωλήσει το μερίδιό του στην εταιρεία Maltex στον Σεργκέι Σεφίρ, στενό φίλο και συνεργάτη του.
Το παιδί του Βλαντιμίρ Πούτιν
Ο Βλαντιμίρ Πούτιν εμπλέκεται μέσω της τότε συντρόφου του, με την οποία φέρεται να έχει αποκτήσει και παιδί. Σύμφωνα με την Washington Post, η Σβετλάνα Κριβονόγκιχ απέκτησε ένα πολυτελέστατο διαμέρισμα στο Μονακό μέσω υπεράκτιας εταιρείας της νήσου Τορτόλα της Καραϊβικής τον Απρίλιο του 2003. Λίγους μήνες νωρίτερα είχε γεννήσει. Η ίδια δεν θέλησε να σχολιάσει τις αποκαλύψεις.
Δικηγορικό γραφείο ως «μεσάζων»
Ένα γνωστό δικηγορικό γραφείο του Παναμά αναφέρεται στη δημοσιογραφική έρευνα Pandora Papers ότι εμπλέκεται στη δημιουργία υπεράκτιων εταιρειών προκειμένου οι πλούσιοι και ισχυροί του πλανήτη να αποκρύπτουν τον πλούτο τους και να φοροδιαφεύγουν.
Το δικηγορικό γραφείο Aleman, Cordero, Galindo & Lee, ή αλλιώς Alcogal, εμπλέκεται στη δημιουργία υπεράκτιων εταιρειών για κάποια από πρόσωπα αυτά, ανάμεσά τους και ο πρόεδρος του Μαυροβουνίου Μίλο Τζουκάνοβιτς και τρεις πρώην πρόεδροι του Παναμά.
Η έρευνα της ICIJ, καρπός εργασίας περισσότερων από 600 δημοσιογράφων σε 117 χώρες, αναφέρει 14.000 υπεράκτιες εταιρείες με έδρα το Μπελίζ, της Βρετανικές Παρθένες Νήσου, και τον Παναμά που δημιουργήθηκαν από το 1996 με τη βοήθεια του Alcogal προκειμένου περίπου 15.000 πελάτες του δικηγορικού γραφείου να αποκρύψουν περιουσιακά τους στοιχεία.
Περίπου 2 εκατομμύρια από 11,9 εκατομμύρια έγγραφα των Pandora Papers που δόθηκαν χθες στη δημοσιότητα σχετίζονται με τo Alcogal, το οποίο, σύμφωνα με την ICIJ, διαδραμάτισε «σημαντικό ρόλο στη φοροδιαφυγή».
Από την πλευρά του το δικηγορικό γραφείο «απορρίπτει αυτές τις εικασίες, τις ανακρίβειες και τα ψεύδη», όπως ανέφερε σε ανακοίνωσή του. Μάλιστα τόνισε ότι είναι έτοιμο να συνεργαστεί με τις αρχές προκειμένου να ερευνηθούν τυχόν παρατυπίες. Οι αρχές του Παναμά φοβούνταν εδώ και καιρό ότι θα εμπλακούν στην έρευνα των Pandora Papers.
«Η ζημιά ενδέχεται να είναι ανεπανόρθωτη», είχε εκτιμήσει η κυβέρνηση της χώρας σε επιστολή της που παραδόθηκε στην ICIJ μέσω ενός δικηγορικού γραφείου.
Η επιστολή προειδοποιούσε ότι «οποιαδήποτε δημοσιοποίηση» θα ενίσχυε «τη λανθασμένη πεποίθηση» ότι η χώρα είναι ένας φορολογικός παράδεισος, κάτι που θα είχε «καταστροφικές συνέπειες για τον Παναμά και τους κατοίκους του».
Η επιστολή ανέφερε εξάλλου πολλές μεταρρυθμίσεις που έγιναν τα τελευταία χρόνια στη χώρα αυτή της Κεντρικής Αμερικής, η οποία όμως παραμένει στον κατάλογο των φορολογικών παραδείσων της ΕΕ.
Ήδη το 2016 ο Παναμάς βρέθηκε στο επίκεντρο του σκανδάλου φορολογικών παραδείσων στην προηγούμενη έρευνα της ICIJ, τα Panama Papers.
Στο επίκεντρο του σκανδάλου, που ξέσπασε στις 3 Απριλίου 2016, ήταν το δικηγορικό γραφείο των Γιούργκεν Μόσακ και Ραμόν Φονσέκα, το οποίο το 2018 ανακοίνωσε την αναστολή των δραστηριοτήτων του.
Η διαρροή 11,5 εκατομμυρίων ψηφιακών αρχείων του δικηγορικού γραφείου Mossack Fonseca επέτρεψε να έρθουν στο φως της δημοσιότητας οι οικονομικές πρακτικές πολλών πελατών του, ανάμεσά τους επιχειρηματίες, τράπεζες, ποδοσφαιρικές ομάδες και αρχηγοί κρατών.
Η δημοσίευση των Panama Papers είχε προκαλέσει σοκ στην παγκόσμια κοινή γνώμη και οδήγησε, μεταξύ άλλων, στην παραίτηση του πρωθυπουργού της Ισλανδίας Σίγκμουντουρ Ντάβιντ Γκουνλάουγκσον και στη συνέχεια του Πακιστανού πρωθυπουργού Ναουάζ Σαρίφ.
Οι αποκαλύψεις αυτές είχαν οδηγήσει επίσης σε τουλάχιστον 150 έρευνες σε 79 χώρες για φοροδιαφυγή και ξέπλυμα χρήματος, σύμφωνα με το Αμερικανικό Κέντρο Δημόσιας Διαφάνειας.
Διαβάστε ακόμη:
Χωρίς πρόσθετες ελαφρύνσεις το προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού 2022
Πιο πίσω οι υπογραφές ΤΑΙΠΕΔ- Αγγελιάδη για την Αφάντου
Σαχίν (BioNTech): Νέες μεταλλάξεις και ανοσία – Γιατί δεν χρειάζονται (ακόμα) νέα εμβόλια