Η Γενική Γραμματεία Υπηρεσιών Υγείας του υπουργείου Υγείας δημοσίευσε το διαγνωστικό και θεραπευτικό πρωτόκολλο για την παχυσαρκία με σκοπό να αποτελέσει έναν «οδηγό» για το ποιος θεωρείται παχύσαρκος, πότε χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή, ποια θεραπεία χρειάζεται και σε ποιες περιπτώσεις την αποζημιώνεται.
Στον απόηχο της παγκόσμιας φρενίτιδας που επικρατεί με γνωστά φάρμακα για τη διαχείριση του διαβήτη που ταυτόχρονα έχουν αποδειχθεί αποτελεσματικά στην απώλεια βάρους, η χρησιμότητα των παραπάνω κατευθύνσεων είναι αδιαμφισβήτητη. Την ίδια στιγμή, πάντως, φαρμακευτικοί κολοσσοί μελετούν την επόμενη γενιά φαρμάκων κατά της παχυσαρκίας που θα μπορούσε να βοηθήσει τους ανθρώπους στη μάχη τους με το περιττό βάρος.
Για την κατανόηση της προσπάθειας, καθώς και του ανταγωνισμού των φαρμακευτικών εταιρειών για καινούρια και πιο βολικά φάρμακα κατά της παχυσαρκίας, αξίζει μια μικρή ιστορική αναδρομή στη συγκεκριμένη κατηγορία σκευασμάτων. Τη δεκαετία του 1980, ερευνητές εντόπισαν μια ορμόνη στο ανθρώπινο έντερο που ονομάζεται GLP-1 και προκαλεί την απελευθέρωση ινσουλίνης, η οποία ελέγχει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Η ανακάλυψη αυτή ήταν το εφαλτήριο δημιουργίας μιας νέας κατηγορίας φαρμάκων για τον διαβήτη, γνωστών ως αγωνιστές των υποδοχέων GLP-1, το πρώτο από τα οποία εγκρίθηκε το 2005.
Τα φάρμακα αυτά διατηρούσαν το σάκχαρο στο αίμα υπό έλεγχο. Φάνηκε, επίσης, να καταστέλλουν την όρεξη, και ορισμένοι άνθρωποι που τα έπαιρναν έχασαν μια μέτρια ποσότητα βάρους. Η αποκάλυψη αυτή οδήγησε τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) να εγκρίνει το πρώτο φάρμακο GLP-1 για την απώλεια βάρους το 2014. Η δραστική ουσία λιραγλουτίδη, το εβδομαδιαίο ενέσιμο φάρμακο, οδήγησε σε σχεδόν 3% μείωση του σωματικού βάρους κατά μέσο όρο στους συμμετέχοντες σε μελέτες. Σημειώνεται ότι η λιραγλουτίδη είναι το μόνο φάρμακο που προς το παρόν συνταγογραφείται κατά της παχυσαρκίας στην Ελλάδα και δίνεται σε ασθενείς με παχυσαρκία και πολυνοσηρότητα.
Η Novo Nordisk, η εταιρεία πίσω από τη λιραγλουτίδη (εμπορική ονομασία Saxenda), εργαζόταν παράλληλα πάνω σε έναν καλύτερο GLP-1 αγωνιστή. Αυτό το νέο φάρμακο, η σεμαγλουτίδη, εγκρίθηκε για πρώτη φορά για τον διαβήτη το 2017 (με την εμπορική ονομασία Ozempic) και στη συνέχεια το 2021 για την απώλεια βάρους ως Wegovy. Η τιρζεπατίδη της Eli Lilly ακολούθησε τη σεμαγλουτίδη, με αποτέλεσμα την έγκριση του φαρμάκου Mounjaro το 2022 για τον διαβήτη και του Zepbound το 2023 για τη διαχείριση του βάρους.
Η επόμενη γενιά
Τα παραπάνω σκευάσματα είναι εξαιρετικά δημοφιλή σε όλο τον κόσμο. Για τον λόγο αυτό παρουσιάζουν ελλείψεις, αλλά και φαινόμενα απομιμήσεων που πωλούνται διαδικτυακά χωρίς ιατρική συνταγή, με σημαντικό κίνδυνο για την υγεία. Η επιτυχία των φαρμάκων αυτών μεταφράζεται σε τεράστια κέρδη για τις παρασκευάστριες εταιρείες και έχει οδηγήσει στην αγωνιώδη αναζήτηση του επόμενου… blockbuster φαρμάκου για απώλεια βάρους.
Στόχος είναι η επόμενη γενιά φαρμάκων να είναι περισσότερο «φιλική» προς τους ασθενείς, δηλαδή να τους βολεύουν στη χρήση και να μην προκαλούν παρενέργειες. Ορισμένες από τις ανεπιθύμητες παρενέργειες των σημερινών φαρμάκων είναι οι πονοκέφαλοι και η ναυτία.
Η κατανόηση εάν η ενεργοποίηση των υποδοχέων του πολυπεπτιδίου GIP, γνωστού ως γλυκοζο-εξαρτώμενου ινσουλινοτροπικού πολυπεπτιδίου, οδηγεί σε αυξημένη απώλεια βάρους είναι ένα ζητούμενο για τους ερευνητές. Στο πλαίσιο αυτό, η βιοφαρμακευτική εταιρεία Viking Pharmaceuticals αναπτύσσει ένα φάρμακο που ενεργοποιεί τόσο τους υποδοχείς GLP-1 όσο και τους υποδοχείς GIP.
Σύμφωνα με πληροφορίες από διεθνή μέσα ενημέρωσης, η εταιρεία δοκιμάζει τόσο μια ενέσιμη μορφή όσο και ένα χάπι. Μάλιστα, σε μελέτη για την ένεση φάνηκε ότι οι συμμετέχοντες έχασαν σχεδόν το 15% του βάρους τους σε διάστημα 13 εβδομάδων. Επιπλέον, δεδομένα που δημοσιεύτηκαν τον Μάρτιο και αφορούσαν σε καθημερινή λήψη του χαπιού έδειξαν απώλεια βάρους κατά 5% σε έναν μήνα.
Παράλληλα, οι εταιρείες Novo Nordisk, Eli Lilly και Pfizer εργάζονται πάνω στους δικούς τους GLP-1 αγωνιστές. Μία επιδίωξή τους είναι η δημιουργία χαπιών αντί ενέσιμων θεραπειών. Τα από του στόματος φάρμακα είναι ενδεχομένως προτιμότερα από τους ασθενείς καθώς είναι εύχρηστα. Τα τωρινά σκευάσματα έχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις συντήρησης. Οι πένες που περιλαμβάνουν το ενέσιμο φάρμακο, για παράδειγμα, πρέπει να διατηρούνται στο ψυγείο. Γνώστες του τομέα του φαρμάκου εκτιμούν ότι οι από του στόματος εκδοχές ίσως να έριχναν και τις τιμές τους λόγω ευκολίας στη χρήση.
Διαβάστε περισσότερα στο protothema.gr