Πρόκειται για τη μεγαλύτερη νομική διαμάχη στον κόσμο των έργων τέχνης: ένας Ρώσος ολιγάρχης, ο οποίος υποστηρίζει πως έχασε εκατομμύρια εναντίον ενός Ελβετού εμπόρου τέχνης.
Μετά από έξι χρόνια νομικής διαμάχης σε πολλαπλά δικαστήρια, τα δεδομένα φαίνεται να αλλάζουν στην υπόθεση γνωστή και ως “The Bouvier Affair”.
Ο Ρώσος ολιγάρχης Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ “κυνηγά” τον Ελβετό έμπορο τέχνης Ιβ Μπουβιέ εδώ και χρόνια, υποστηρίζοντας πως έχασε $1 δισ, έχοντας υπερχρεωθεί για 38 έργα τέχνης μέσα σε μια δεκαετία.
Παρόλα αυτά, σύμφωνα με δηλώσεις του Μπουβιέ στο CNN, προετοιμάζει μία αντιμήνυση κατά του Ριμπολόβλεφ, ύψους $1 δισ, υποστηρίζοντας πως η δικαστική διαμάχη έχει καταστρέψει το όνομα και την επιχείρησή του.
Οι νομικές διαμάχες απασχολούν δυο “στρατιές” δικηγόρων με κατηγορίες που εμπλέκουν πολιτική διαφθορά και απειλές.
Η διαμάχη συμπεριλαμβάνει και τον ακριβότερο -και πιο αινιγματικό- πίνακα στον πλανήτη, το “Salvator Mundi”. Ο πίνακας θεωρείται από ορισμένους πως αποτελεί έργο του Λεονάρντο ντα Βίντσι. Τα κέρδη του Μπουβιέ στην πώληση του πίνακα ήταν 50%.
Αλλοι κριτικοί και ιστορικοί τέχνης υποστηρίζουν πως ο πίνακας είναι απλά ένα αντίγραφο ή απλά ένα έργο που φιλοτεχνήθηκε από τους μαθητές του ντα Βίντσι. Το “Salvator Mundi” αγοράστηκε από ένα κονσόρτιουμ εμπόρων το 2005 για κάτω από $10.000. Μετά από οκτώ χρόνια ο πίνακας ανακαινίστηκε και αποκαλέστηκε έργο του ίσως γνωστότερου καλλιτέχνη της Αναγέννησης. Ο Μπουβιέ το αγόρασε για $80 εκατ και το πούλησε άμεσα στον Ριμπολόβλεφ για $127,5 εκατ, λαμβάνοντας 1% προμήθειας. Αν και ο ολιγάρχης μετέπειτα πούλησε τον πίνακα για $450 εκατ το 2017 σε έναν άγνωστο αγοραστή (ο οποίος εικάζεται πως είναι ο Σαουδάραβας Πρίγκιπας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν), τώρα υποστηρίζει πως ο Ελβετός τον εξαπάτησε.
Αν και οι δικηγόροι του Ριμπολόβλεφ υποστηρίζουν πως ο Μπουβιέ ήταν «σύμβουλος τέχνης», ο ίδιος το αρνείται, αναφέροντας πως όλα τα επίσημα έγγραφα τον αναφέρουν ως «πωλητή». Ο ίδιος ανέφερε στο CNN πως «Ο Ριμπολόβλεφ δεν κατάφερε ποτέ να πείσει οποιοδήποτε δικαστήριο για το τουναντίον, αφού αυτά που υποστηρίζει απλά δεν έχουν νομική υπόσταση».
Το έπος της νομικής διαμάχης εμπεριέχει πολλά προβλήματα που έχουν υποδείξει οι ρυθμιστές με τον σκοτεινό κόσμο της βιομηχανίας των έργων τέχνης. Στα λάθος χέρια, αποτελεί εύκολη λύση για το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος.
Ο πίνακας Salvator Mundi, πάντως, παραμένει εξαφανισμένος μετά από την πώλησή του, αλλά έγινε το επίκεντρο ενός ντοκιμαντέρ το οποίο μίλησε για μια “σύγκρουση” του Παρισιου και του Ριάντ όσον αφορά την αυθεντικότητά του, όταν έγινε πρόταση από τη δεύτερη για την επίδειξή του στο Λούβρο.
Στο ντοκιμαντέρ, ένα ανώνυμο υψηλόβαθμο κυβερνητικό στέλεχος ανέφερε πως ο μπιν Σαλμάν απαιτούσε πως ο πίνακας θα πρέπει να τεθεί δίπλα στη Μόνα Λίσα στο Λούβρο και να γίνει ευρέως αποδεκτό ως έργο του καλλιτέχνη.
Η γαλλική κυβέρνηση αποφάσισε να μην επιδείξει το έργο τέχνης, αφού θα αποτελούσε «ένα επίσημο ξέπλυμα βρώμικου χρήματος ύψους $450 εκατ». Η διαφορά για το εάν αποτελεί αυθεντικό Λεονάρντο ντα Βίντσι ή απλά παράγωγο του στούντιό του σημαίνει και τεράστια διαφορά στην αξία του, αφού υπάρχουν λιγότεροι από 20 πίνακες του καλλιτέχνη στον κόσμο.
Είναι πραγματικός Λεονάρντο;
Ακόμη κι αυτοί που ήθελαν να βγουν κερδισμένοι από την πώληση του πίνακα δεν ήταν σίγουροι για την αυθεντικότητά του. Τα email μεταξύ του CNN και του Μπουβιέ υποδεικνύουν πως υπήρχε συνομιλία μεταξύ των δύο αντιμαχόμενων πλευρών το 2013 πως το έργο ήταν πανέμορφο αλλά δεν αποτελούσε καλή επενδυτική κίνηση. Σύμφωνα με τον Μπουβιέ, το έργο ήταν τόσο βαριά επιδιορθωμένο πως οι ειδικοί δεν μπορούσαν να κρίνουν εάν πρόκειται για αυθεντικό Λεονάρντο ή όχι, ενώ ούτε το Βατικανό, ούτε κανένα από τα μεγαλύτερα μουσεία του πλανήτη δεν είχαν δηλώσει ενδιαφέρον στην αγορά του.
Σε ένα άλλο email, ο Μπουβιέ αναφέρει πως «οποιοσδήποτε αγοραστής του πίνακα σε υπερβολική τιμή θα γίνει ο περίγελος της κοινότητας των επενδυτών σε έργα τέχνης». Ο Μπουβιέ παρόλα αυτά δανείστηκε τον πίνακα από το Sotheby’s (με $63 εκατομμύρια εγγύησης) και το απέστειλε στο διαμέρισμα του ολιγάρχη στο Μανχάταν.
Ο Αντουάν Βιτκίν, ο δημιουργός του ντοκιμαντέρ, ανέφερε πως εξεπλάγη όταν έμαθε πως ο Μπουβιέ δεν ήταν σίγουρος για την αυθεντικότητα του πίνακα παρά τις εκτιμήσεις πολλών ειδικών.
Ανάμεσα στους ειδικούς που “πόνταραν” στην αυθεντικότητα του πίνακα ήταν και η βρετανική National Gallery η οποία εξέθεσε τον πίνακα το 2011 και τον έφερε στο παγκόσμιο προσκήνιο.
Η σκληρή διαμάχη
Ο Μπουβιέ αρνείται οποιεσδήποτε κατηγορίες για εξαπάτηση του Ριμπολόβλεφ, ο οποίος πολλάκις έχει απασχολήσει τα μίντια μετά το πανάκριβο διαζύγιό του και την πανάκριβη αγορά ακινήτου από τον Ντόναλντ Τραμπ πριν αυτός γίνει Πρόεδρος των ΗΠΑ.
Ο ολιγάρχης, ο οποίος είναι και κάτοχος της ποδοσφαιρικής ομάδας Μονακό, επίσης αντιμετωπίζει κατηγορίες δωροδοκίας Μονεγάσκων ρυθμιστών, σε ένα σκάνδαλο το οποίο έχει ονομαστεί “Monacogate”.
Ο Μπουβιέ έχει αντιμετωπίσει νομικές διαμάχες στο Μονακό, τη Σιγκαπούρη και το Χονγκ Κονγκ. Μια μήνυση ύψους $380 εκατ του Ριμπολόβλεφ κατά του Sotheby’s με κατηγορία πως ο οίκος βοήθησε τον Μπουβιέ στο να αυξήσει την τιμή του πίνακα, εκδικάζεται στη Νέα Υόρκη.
Οι απανωτές δικαστικές διαμάχες, σύμφωνα με τον Μπουβιέ, έφεραν τα πάνω-κάτω στη ζωή του. «Ημουν κάποτε ένας επιχειρηματίας, με μια επιχείρηση που μου πήρε 50 χρόνια να δημιουργήσω. Από την αρχή της νομικής διαμάχης, το μόνο που μπορώ να κάνω είναι να υπερασπίζω τον εαυτό μου και το όνομά μου στα μίντια και στα δικαστήρια», αναφέρει ο Μπουβιέ ο οποίος παραδέχεται πως είχε κέρδος $40 εκατ, μεταπωλώντας τον πίνακα μέσα σε δύο ημέρες.
«Πρέπει να καταλάβετε τί σημαίνουν όλα αυτά για εμένα. Μπήκα στη “μαύρη λίστα” των οίκων δημοπρασιών και των τραπεζών. Επρεπε να αρχίσω να ξεπουλώ τα πάντα για να πληρώσω τους δικηγόρους, τους υπαλλήλους μου και να μη χάσω την επιχείρησή μου».
Ο Μπουβιέ υποστηρίζει πως έχει ακολουθηθεί πολλές φορές από ανθρώπους που δε γνωρίζει. Μέσω αντιπροσώπου του παρέδωσε στο CNN μια αναφορά 81 σελίδων της ιδιωτικής εταιρείας ασφαλείας 4CTM η οποία υποδείκνυε πως ο Μπουβιέ παρακολουθούταν από ειδική ομάδα πιθανότατα Βρετανών οι οποίοι «ήταν μέρος μεγαλύτερης επιχείρησης».
Ο σκοτεινός κόσμος των έργων τέχνης
Ο συγγραφέας και σκηνοθέτης Μπεν Λιούις, του οποίου το βιβλίο “The Last Leonardo” παρουσιάζει το δράμα γύρω από το Salvator Mundi, αποκαλύπτει τις σκοτεινές πτυχές του κόσμου των έργων τέχνης.
«Αδιαφάνεια, απληστία, φοροδιαφυγή, ξέπλυμα χρήματος, εξαπάτηση, διαφθορά. Ολα τα συστατικά», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Αλλά η μυστικότητα, οι προσαυξήσεις στις τιμές και οι νομικές διαμάχες του σκανδάλου Salvator Mundi δεν αποτελούν ένδειξη της ευρύτερης αγοράς έργων τέχνης, σύμφωνα με τον συλλέκτη και ειδικό Κένι Σάχτερ.
Οσον αφορά τη μυστικότητα του κόσμου αυτού, ο Μπουβιέ δεν ήταν μόνο ο μεσάζων για έργα τέχνης αλλά και την απόκρυψή τους από τον ευρύτερο κόσμο. Ωντας επενδυτής στο freeport της Γενεύης, εγκαταστάσεων όπου κρατούνται έργα τέχνης και άλλα assets υψηλής αξίας χωρίς ερωτήσεις, ο Μπουβιέ βοήθησε και στη δημιουργία τέτοιων freeports στη Σιγκαπούρη και το Λουξεμβούργο, ενώ προσεγγίστηκε και από τη Ρωσία για τη δημιουργία παρόμοιων εγκαταστάσεων στη χώρα. Σύμφωνα με τον ίδιο το 2016, τον προσέγγισε ο Γιούρι Τρούτνεβ, αναπληρωτής πρωθυπουργός της Ρωσίας και προσωπικός φίλος του Ριμπολόβλεφ εκ μέρους του Βλαντιμίρ Πούτιν, για δημιουργία ενός freeport στο Βλαδιβοστόκ. Σε φωτογραφία που έχει στα χέρια του το CNN, οι δύο συναντήθηκαν στη Σιγκαπούρη. Οταν ο Μπουβιέ ανέφερε τη δικαστική του διαμάχη με τον Ριμπολόβλεφ στον Τρούτνεβ, ο δεύτερος του είπε πως «θα το κανονίσω». Τότε, σύμφωνα με τον Μπουβιέ, κατάλαβε πως «εάν τον βοηθούσε με το freeport, θα είχε και τη βοήθεια του πολιτικού στα δικά του προβλήματα».
Η ελίτ των ολιγαρχών που έχουν σχέσεις με το Κρεμλίνο ήδη βρίσκεται υπό το μικροσκόπιο των διεθνών αρχών. Σύμφωνα με έρευνα επιτροπής της Γερουσίας των ΗΠΑ, δύο Ρώσοι ολιγάρχες είχαν χρησιμοποιήσει το “βούρκο” του κόσμου των έργων τέχνης για να αποφύγουν τις οικονομικές κυρώσεις της Δύσης προς τη Ρωσία.
Η ΕΕ και η Βρετανία επίσης έχουν αυξήσει την αυστηρότητα των κανόνων όσον αφορά την αγορά έργων τέχνης το 2020 βάσει ρύθμισης για την πάταξη του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος.
Ακόμη άφαντος
Εν μέσω όλων των νομικών διαμαχών, όλοι αναρωτιούνται πού βρίσκεται ο Salvator Mundi. Ο Μπουβιέ δεν πιστεύει πρόσφατες αναφορές πως ο πίνακας βρίσκεται στο σούπερ-γιοτ του Πρίγκιπα μπιν Σαλμάν, λόγω της επιρροής του θαλάσσιου κλίματος στο έργο.
Ο Λιούις πιστεύει πως μπορεί να βρίσκεται σε ένα παλάτι στη Σαουδική Αραβία, έτοιμο να αποκαλυφθεί ως μέρος της στρατηγικής της χώρας για να γίνει πολιτιστικό κέντρο.
Οπως και να έχει, οι νομικές διαμάχες οι οποίες συμπεριλαμβάνουν τόσα ονόματα, τόσες φήμες και τον γνωστότερο από όλους Λεονάρντο ντα Βίντσι, συνεχίζουν να απασχολούν και να απειλούν τη φήμη πολλών.
Διαβάστε ακόμη:
Αδέρφια εκατομμυριούχοι σε μια νύχτα: Πόνταραν $8.000 σε νέο κρυπτονόμισμα κι έβγαλαν $9 εκατ.
Βρετανία: Εν αναμονή των ανακοινώσεων για την «πράσινη» λίστα χωρών για τον τουρισμό
Άδειες online τυχερών παιχνιδιών: Στα δημόσια ταμεία €15,5 εκατ. – Έρχονται ακόμη €6,25 εκατ.