Το κλισέ λέει πως ό,τι δεν σε σκοτώνει σε κάνει πιο δυνατό. Αλλά ακόμη και αν καταφέρει να επιβιώσει της πανδημίας, η Norwegian Air δεν θα θυμίζει σε τίποτα την εταιρεία που παραλίγο να αλλάξει για πάντα τα low cost δρομολόγια.
Η βιομηχανία της αεροπορίας περνά την μεγαλύτερη κρίση της ιστορίας της: Ο κορωνοϊός αμφισβήτησε την ιδέα ενός πλανήτη χωρίς σύνορα, οι άνθρωποι έμειναν σπίτι και τα αεροπλάνα στο έδαφος.
Αυτό που κάνει την Norwegian ξεχωριστή, όμως, είναι ότι μπορεί να έφτανε στην χρεοκοπία χωρίς την «βοήθεια» της πανδημίας, λόγω κάποιων απερίσκεπτων αποφάσεων, αλλά και εξαιτίας κάποιων απλά ατυχών συγκυριών.
Σήμερα η Norwegian είναι γνωστή για τις ίσως υπερβολικά φθηνές υπερατλαντικές πτήσεις της, αλλά το 1993, ήταν απλά μία νεοσύστατη, τοπική αεροπορική εταιρεία, που απασχολούσε μόλις 50 άτομα και είχε στην κατοχή της τρία αεροσκάφη Fokker 50.
Βέβαια, με σωστή διαχείριση, οι τοπικές πτήσεις μπορούν να αποφέρουν διόλου ευκαταφρόνητα κέρδη και για πολλά χρόνια, η Norwegian παρουσίαζε σταθερή ανάπτυξη. Έτσι, με την αρχή του 21ού αιώνα, επεκτάθηκε πέρα από τα όρια της Σκανδιναβίας, μέσω μίας νέας βάσης στο αεροδρόμιο της Βαρσοβίας, που εξυπηρετούσε πτήσεις στην κεντρική Ευρώπη.
Στο τιμόνι της εταιρείας βρέθηκε ο Μπιόρν Κλος, ένας πρώην πιλότος και δικηγόρος, που οραματίστηκε την Norwegian ως μία παγκόσμια, low cost αεροπορική εταιρεία και προχώρησε στις ενέργειες που θεώρησε πως ήταν απαραίτητες για να τα καταφέρει.
Μπορεί τα αεροσκάφη της Norwegian να φαίνονται ξεχωριστά, ίσως και σικάτα, με την μύτη τους βαμμένη με ένα βαθύ κόκκινο και τις εικόνες μεγάλων προσωπικοτήτων να κοσμούν την ουρά τους, αλλά ένα ταξίδι μέσα σε αυτά δεν θα είναι άνετο. Οι θέσεις δεν είναι μεγάλες και πρέπει να πληρώσεις για την βαλίτσα και το φαγητό σου, όμως θα φτάσεις στον προορισμό σου.
Και με το ενδιαφέρον για τις low cost πτήσεις στην Ευρώπη να αυξάνεται, η Norwegian έκανε την μία μεγάλη και τολμηρή κίνηση μετά την άλλη. Αρχικά, παρήγγειλε 222 αεροσκάφη, που συνολικά κόστισαν 21 δισεκατομμύρια ευρώ, πραγματοποιώντας μία από τις μεγαλύτερες αγορές στην ιστορία της βιομηχανίας.
Έπειτα, η διοίκηση της εταιρείας αποφάσισε να επιδιώξει αυτό που μέχρι τότε θεωρούταν αδύνατον: Το υπερατλαντικό low cost ταξίδι. Ο λόγος που αντίστοιχες εταιρείες σαν την RyanAir η την EasyJet δεν έχουν επιδιώξει κάτι τέτοιο είναι γιατί οι τιμές των καυσίμων αυξάνονται δραστικά στις πτήσεις μεγάλων αποστάσεων.
Ωστόσο, στην Norwegian θεωρούσαν πως είχαν βρει την λύση, με απλές τακτικές, όπως την απασχόληση τοπικών και όχι νορβηγών υπαλλήλων και κυρίως, με την χρήση του εξαιρετικά οικονομικού στην κατανάλωση καυσίμων, Boeing 787 Dreamliner.
Οι υπερατλαντικές πτήσεις θα έφευγαν από το Gatwick και το Λονδίνο-Νέα Υόρκη θα κόστιζε μόλις 166 ευρώ.
Με μία επιφανειακή ματιά, όλα φαίνονταν να πηγαίνουν καλά. Στο διάστημα 2008-2018 το επιβατικό κοινό της Norwegian είχε τετραπλασιαστεί και το 2017 η εταιρεία παρουσίασε κέρδη-ρεκόρ. Κάποιος μπορεί να έλεγε ότι αυτή η ταχύτατη εξέλιξη ήταν πολύ καλή για να είναι αληθινή και πράγματι, έτσι ήταν.
Το πρώτο μεγάλο πλήγμα ήρθε όταν βρέθηκε ένα πρόβλημα στους κινητήρες όλων των Boeing 787 Dreamliner. Όλα τα Dreamliner της Norwegian, όπως και πολλών άλλων εταιρειών, έπρεπε να επισκευαστούν, μα η διαδικασία θα έπαιρνε αρκετό χρόνο, καθώς μόνο η ίδια η Rolls Royce, που είχε κατασκευάσει τους κινητήρες, είχε την απαραίτητη τεχνογνωσία για να τους επισκευάσει.
Η οικονομική ζημιά ήταν μεγάλη, αλλά ευτυχώς, η Norwegian είχε έναν άσο στο μανίκι της: Τα ολοκαίνουρια Boeing 737 MΑΧ. Αν σας λέει κάτι το όνομα του μοντέλου τότε ναι, σωστά μαντέψατε. Πρόκειται για τα ελαττωματικά μοντέλα, που μετά από δύο δυστυχήματα στην Αιθιοπία και την Ινδονήσια που κόστισαν την ζωή σε 346 ανθρώπους, έμειναν καθηλωμένα στο έδαφος μετά από εντολές των αρμόδιων αρχών.
Κάπως έτσι, η Norwegian Airlines ήταν ήδη στα πρόθυρα της χρεοκοπίας πριν την εμφάνιση του Covid-19. Η τεράστια αγορά των εκατοντάδων αεροσκαφών της επέτρεψε να δημιουργήσει έναν αρκετά οικονομικό και ανταγωνιστικό στόλο, αλλά παράλληλα της έπνιξε στα χρέη. Ίσως τελικά οι ανταγωνίστριες εταιρείες της να ήξεραν κάτι παραπάνω για τα υπερατλαντικά ταξίδια.
Χωρίς τις βλάβες στα αεροσκάφη της, η Norwegian ίσως είχε καταφέρει να ανακάμψει, αλλά έτσι όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα, η πανδημία του κορονοϊού μάλλον απλά επιτάχυνε την παρακμή της.
Στις 18 Νοεμβρίου, η Norwegian Air κήρυξε πτώχευση και ζήτησε οικονομικό άσυλο στην Ιρλανδία, όπου ένας νόμος την προστατεύει από τους πιστωτές της για 100 ημέρες. Σε αντίθεση με τις κυβερνήσεις της Γερμανίας και των ΗΠΑ, αυτή της Νορβηγίας δεν είναι διατιθέμενη να δώσει πακέτο βοηθείας στην μεγαλύτερη αεροπορική της εταιρεία.
Άλλωστε, η Norwegian ήθελε να γίνει μία παγκόσμια αεροπορική εταιρεία και άσχετα με το όνομα της, τα περιουσιακά της στοιχεία βρίσκονται στην Ιρλανδία και το προσωπικό της δεν αποτελείται κυρίως από Νορβηγούς. Οι φιλοδοξίες της μάλλον ήταν υπερβολικά υψηλές και τελικά την «έκαψαν», όπως ο ήλιος έλιωσε τα φτερά του μυθικού Ικάρου.
Αν η Norwegian επιβιώσει, τότε θα ολοκληρώσει τον κύκλο και θα επιστρέψει ακριβώς εκεί που βρισκόταν πριν από 25 χρόνια: Στο μειωμένο προσωπικό, τον πολύ μικρότερο στόλο και τις τοπικές πτήσεις.
Διαβάστε ακόμη
Πρόταση για σχέδιο στήριξης της Aegean
Ταμείο Ανάκαμψης: Οι 15 μεταρρυθμίσεις που θα αλλάξουν την Ελλάδα
Φιλίππα Μιχάλη / Allianz: Οραμά της να γίνει η εταιρεία απλή, ψηφιακή και ευέλικτη