Μετά από μια εκλογική βραδιά-θρίλερ, η κάλπη στην Τουρκία, κόντρα στις προβλέψεις ανέδειξε πρώτο τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν  με ποσοστό όμως που δεν του εξασφάλισε την επανεκλογή του στην προεδρία. Πλέον ο Ερντογάν θα αναμετρηθεί με τον αντίπαλό του, τον κεμαλιστή Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου στις 28 Μαΐου.  Ο Ερντογάν κέρδισε το 49,4% των ψήφων, ενώ ο Κιλιτσντάρογλου εξασφάλισε υποστήριξη 45%, υπολειπόμενο του ορίου του 50% που απαιτείται για να αποφευχθεί ο δεύτερος γύρος. Ο τρίτος υποψήφιος, ο Σινάν Ογκάν, έλαβε 5,2% και αποκλείστηκε από την κούρσα.

Τυπικά δεν πρόκειται για νίκη, αλλά ούτε για ήττα του Ερντογάν που δήλωσε πεπεισμένος μπροστά σε μια θάλασσα υποστηρικτών του μέσα στη νύχτα πως «θα υπηρετήσει τη χώρα για ακόμη πέντε χρόνια». Την πεποίθησή του εξέφρασε και ο αντίπαλός του, υποσχόμενος στους δικούς του υποστηρικτές πως «θα νικήσουμε οπωσδήποτε στον δεύτερο γύρο», επικαλούμενος την «ανάγκη της κοινωνίας για αλλαγή».

Έπειτα από μια εκλογική διαδικασία με συμμετοχή άνευ προηγουμένου, παρά την κρίση, και τρεις μήνες μετά τον καταστροφικό σεισμό που έπληξε τη χώρα την 6η Φεβρουαρίου o Eρντογάν διαβεβαίωσε πως είναι «καθαρά μπροστά», ότι έχει προβάδισμα 2,6 εκατομμυρίων ψήφων, αλλά έτοιμος να «σεβαστεί» το αποτέλεσμα του δεύτερου γύρου, αν απαιτείται. «Δεν ξέρουμε ακόμη αν οι εκλογές τερματίστηκαν με αυτόν τον πρώτο γύρο αλλά αν ο λαός επέλεξε να γίνει δεύτερος γύρος, θα το σεβαστούμε», δεσμεύτηκε.

Μετά από μια πολωτική εκστρατεία που ταλάνισε τις αγορές, ο Ερντογάν πέρασε στον επόμενο γύρο, αφού τα πήγε καλύτερα από ό,τι προέβλεπαν πολλές δημοσκοπήσεις ενόψει της πιο δύσκολης εκλογικής μάχης της πολιτικής του ζωής.

Η λίρα

Η προοπτική δύο ακόμη εβδομάδων αβεβαιότητας θα επιβαρύνει μια αγορά που προεξοφλούσε ήττα του Ερντογάν, αφού ο υποψήφιος για την προεδρία Μοχαρρέμ Ιντσέ αποχώρησε από την κούρσα και ενδεχομένως η ψήφος της αντιπολίτευσης να είναι λιγότερο διχασμένη. Οι επενδυτές έχουν στοιχηματίσει ότι το τουρκικό νόμισμα θα εξασθενήσει μετά τις εκλογές, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα. Η λίρα ήταν ελαφρώς πιο αδύναμη στις συναλλαγές κατά τις ώρες της Ασίας, καθώς οι κρατικές τράπεζες παρενέβησαν για να κρατήσουν την ισοτιμία γύρω στα 19,65 ανά δολάριο, σύμφωνα με πηγές του Bloomberg. Η λίρα έκλεισε στα 19,58 την Παρασκευή. “Δύο εβδομάδες αβεβαιότητας είναι το χειρότερο σενάριο για τις αγορές  περισσότερο”, δήλωσε ο  Κάργκι Κούτμαν, ειδικός στις τουρκικές αγορές στην KNG Securities.

Είναι η πρώτη φορά που ο αρχηγός του κράτους θα αναγκαστεί να συμμετάσχει σε δεύτερο γύρο, που δεν κατάφερε να συγκεντρώσει πάνω από το 50% των ψήφων.

Ο Ερντογάν, ο μακροβιότερος ηγέτης της χώρας, έχει διαμορφώσει το μέλος του ΝΑΤΟ σε περιφερειακή δύναμη που διαδραματίζει αυξανόμενο ρόλο από την Ουκρανία έως τη Συρία. Διατήρησε μάλιστα ισχυρή υποστήριξη σε μεγάλο μέρος της περιοχής που επλήγη από τους καταστροφικούς σεισμούς του Φεβρουαρίου που άφησαν πίσω τους περισσότερους από 50.000 νεκρούς. Οι επιζώντες και τα κόμματα της αντιπολίτευσης κατηγόρησαν την κυβέρνηση ότι δεν ανταποκρίθηκε επαρκώς στην καταστροφή.

Αλλά οι όλο και πιο ασταθείς οικονομικές πολιτικές έχουν αφήσει τον 69χρονο εν ενεργεία υπουργό ευάλωτο, αφού μια κρίση πληθωρισμού πέρυσι φτωχοποίησε τα νοικοκυριά.
Ο Κιλιτσντάρογλου, 74 ετών, κατέβαινε με την υπόσχεση να αποκαταστήσει το κράτος δικαίου, να διορθώσει τους τεταμένους δεσμούς με τη Δύση και να επιστρέψει στην οικονομική ορθοδοξία. Πριν από τις εκλογές της Κυριακής, πολλές δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι ο Κιλιτσντάρογλου είχε προβάδισμα έναντι του Ερντογάν.  “Αν το έθνος μας λέει δεύτερος γύρος, το σεβόμαστε”, δήλωσε μετά την ανακοίνωση των πρώτων αποτελεσμάτων τη Δευτέρα. “Ο Ερντογάν δεν μπόρεσε να πάρει τα αποτελέσματα που επιθυμούσε”.

Διακριτό πλεονέκτημα

Η κοινοβουλευτική πλειοψηφία του Ερντογάν θα του δώσει “ένα διακριτό πλεονέκτημα” στον δεύτερο γύρο, επιτρέποντάς του να κάνει προεκλογική εκστρατεία με την υπόσχεση μιας ηγεσίας ενότητας, δήλωσε στο Bloomberg ο Βολφάνγκο Πίκολι, συμπρόεδρος της Teneo Intelligence στο Λονδίνο. Η εκπληκτική εμφάνιση του Ογκάν, του τρίτου υποψηφίου στην κούρσα της Κυριακής, ο οποίος κατέβηκε με αντιμεταναστευτική πλατφόρμα, ήταν ένας βασικός παράγοντας που απέτρεψε τους δύο μονομάχους από το να εξασφαλίσουν την απόλυτη πλειοψηφία.

Υποστηριζόμενος από ένα εθνικιστικό κόμμα, ο Ογκάν -ένας πρώην ακαδημαϊκός με διδακτορικό από πανεπιστήμιο της Μόσχας- ξεπέρασε τα ποσοστά του στις δημοσκοπήσεις κατά την έναρξη της ψηφοφορίας, επωφελούμενος ενδεχομένως από την απόσυρση την τελευταία στιγμή ενός άλλου υποψηφίου. Ο τρόπος με τον οποίο οι ψηφοφόροι του Ογκάν θα μπορούσαν να συμπεριφερθούν στον δεύτερο γύρο θα μπορούσε να αλλάξει την ψήφο προς οποιαδήποτε κατεύθυνση. Σε δηλώσεις του αργά την Κυριακή, ο 55χρονος Ογκάν επέκρινε τις αντισυμβατικές οικονομικές απόψεις του Ερντογάν και απέφυγε να υποστηρίξει κάποιον από τους δύο πρώτους υποψήφιους, κατηγορώντας τους ότι βρίσκονται πολύ κοντά σε ομάδες που χαρακτήρισε “τρομοκράτες”. Ο εκλογικός σύμμαχος του Ερντογάν, η Χούντα Παρ, ιδρύθηκε από άτομα που συνδέονται με τη φιλοκουρδική μαχητική οργάνωση Χεζμπολάχ, η οποία δεν έχει σχέση με την ομώνυμη λιβανέζικη ομάδα.

Στην περίπτωση του Κιλιτσντάρογλου, η συμμαχία του κέρδισε κρίσιμη υποστήριξη από Κούρδους πολιτικούς – συμπεριλαμβανομένου ενός κόμματος που η κυβέρνηση κατηγορεί για δεσμούς με αυτονομιστές μαχητές, κατηγορία που αρνείται. “Σε σύγκριση με τον αντίπαλό του, ο Ερντογάν είναι σε καλύτερη θέση για να κερδίσει τις ψήφους που πήγαν στον υπερεθνικιστή υποψήφιο Ογκάν στον πρώτο γύρο”, δήλωσε ο Πίκολι.

Κίνδυνοι για τη λίρα

Αν και η μεταναστευτική πολιτική του Ερντογάν έχουν αφήσει την Τουρκία με τον μεγαλύτερο προσφυγικό πληθυσμό στον κόσμο, είναι η προσέγγισή του στην οικονομία που θα κυριαρχήσει στην τελική ευθεία της προεκλογικής εκστρατείας. Το τουρκικό νόμισμα δέχεται πιέσεις από τότε που ο Ερντογάν αύξησε μια σειρά ανορθόδοξων πολιτικών ξεκινώντας το 2018, συμπεριλαμβανομένων κρατικών παρεμβάσεων στις αγορές συναλλάγματος και μειώσεων επιτοκίων, ακόμη και όταν ο πληθωρισμός αυξήθηκε κατακόρυφα. Οι μυστικές παρεμβάσεις στην αγορά από την κεντρική τράπεζα έχουν ανέλθει σε σχεδόν 177 δισεκατομμύρια δολάρια από τον Δεκέμβριο του 2021, σύμφωνα με εκτίμηση του Bloomberg Economics. Θα πιεστεί να διπλασιάσει τις προσπάθειές της για να κρατήσει τη λίρα σταθερή τις επόμενες εβδομάδες.

“Θα περίμενα από τον Ερντογάν και την κυβέρνησή του να διατηρήσουν πάση θυσία τη σταθερότητα της αγοράς πηγαίνοντας στον δεύτερο γύρο”, δήλωσε ο Νικ Σταντιμίλερ  της Medley Global Advisors στη Νέα Υόρκη. Η προσπάθεια αυτή έχει ήδη κοστίσει ακριβά στα συναλλαγματικά αποθεματικά. Τα αποθέματα της κεντρικής τράπεζας παραμένουν βαθιά αρνητικά. Η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας θα πραγματοποιήσει την επόμενη συνεδρίαση για τον καθορισμό των επιτοκίων της στις 25 Μαΐου, τρεις ημέρες πριν από τις δεύτερες κάλπες

“Η σημερινή κυβέρνηση δεν μπορεί να δείξει αδυναμία καθώς οδεύουμε προς την τελική ευθεία του εκλογικού κύκλου”, δήλωσε ο Στάτμιλερ. “Μια βουτιά στις τουρκικές αγορές θα  υποδήλωνε μια ρωγμή στην πανοπλία της πολιτικής του Ερντογάν”.

Ενθουσιασμός και υψηλή συμμετοχή

Η συμμετοχή στη διαδικασία εκτιμάται πως έσπασε ρεκόρ, έφθασε κοντά στο 90%, αν και δεν έχει ανακοινωθεί επίσημα από την εφορευτική επιτροπή ακόμη. Οι περίπου 64 εκατομμύυρια πολίτες με δικαίωμα ψήφου καλούνταν επίσης να αναδείξουν τα 600 μέλη της τουρκικής Βουλής με έδρα την Άγκυρα.

Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), εξασφάλισε την πλειοψηφία μαζί με τον εταίρο του, το ακροδεξιό εθνικιστικό MHP. Το 2018, στις πιο πρόσφατες προεδρικές εκλογές, ο  Ερντογάν κέρδισε στον πρώτο γύρο, με πάνω από το 52,5% των ψήφων. Η διεξαγωγή επαναληπτικού γύρου  είναι μια απογοητευτική εξέλιξη για τον αρχηγό του κράτους, που αρχικά πιστωνόταν πως ανέπτυξε τη χώρα του, της χάρισε ευημερία, προτού οι κρίσεις αρχίσουν να διαδέχονται η μια την άλλη και ο ίδιος κατηγορηθεί για αυταρχική παρέκκλιση. Ο αντίπαλός του, ο κ. Κιλιτσντάρογλου, λέει πως θέλει να επαναφέρει «τη δημοκρατία», πιο ορθόδοξες οικονομικές πολιτικές και να υπερασπιστεί τον κοσμικό χαρακτήρα του κράτους. «Για να το πούμε απλά, θέλουμε τη γαλλική επανάσταση: ‘ισότητα, ελευθερία, αδελφοσύνη’, διότι τα τελευταία 20 χρόνια, όλα αυτά εξαφανίστηκαν», δήλωνε χθες σε πλούσια συνοικία της Κωνσταντινούπολης ο 58χρονος Ουλβί Αμιντζί, με μπλουτζίν και με τατουάζ στο χέρι. «Εγώ λέω ‘συνεχίζουμε’ με τον Ερντογάν», έλεγε αντίθετα η Νουρτζάν Σογέρ φορώντας μαντίλα  μπροστά σε εκλογικό κέντρο του AKP στην ασιατική πλευρά της Κωνσταντινούπολης.

Στην μαρτυρική Αντιόχεια που μετατράπηκε σε συντρίμμια όταν χτύπησε ο σεισμός του Φεβρουαρίου, ο Μεμέτ Τοπάλογλου, που πήγε από τους πρώτους στο εκλογικό τμήμα, έλεγε «χρειάζεται αλλαγή», «φτάνει». Ο  Ερντογάν έμοιαζε να βρίσκεται σε δύσκολη θέση, με τη χώρα βυθισμένη σε οικονομική κρίση, το νόμισμα να έχει χάσει τη μισή αξία του, τον πληθωρισμό στα ουράνια, πάνω από το 85% το φθινόπωρο. Παρ’ όλ’ αυτά σε πολλές από τις σεισμόπληκτες περιοχές ο Ερντογάν πήρε υψηλά ποσοστά.

Οι βουλευτικές και προεδρικές εκλογές που διεξήχθησαν χθες κρίνουν όχι μόνο ποιος θα κυβερνήσει την Τουρκία, κράτος μέλος του NATO και –τουλάχιστον στη θεωρία– υποψήφιο προς ένταξη στην ΕΕ, αλλά και το πώς θα την κυβερνήσει, την εξέλιξη της οικονομίας, καθώς και την εξωτερική πολιτική της, που σημαδεύτηκε από αρκετές απρόβλεπτες στροφές.

Διαβάστε ακόμη

Η τελευταία στροφή πριν από τις κάλπες, η αυτοδυναμία και το blame game, οι Άραβες ξανάρχονται στον Αστακό και οι… δράκοι της ΑΒΑΞ

Με ξενοδοχείο και βίλες- bungalows το project άνω των €15 εκατ. του ομίλου Γιαννακόπουλου στην Πάργα

Ταμείο Ανάκαμψης: Όλα έτοιμα για την 3η δόση των 1,7 δισ. ευρώ

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ