Η «τέλεια καταιγίδα» των κρίσεων και της ύφεσης προκαλεί σημαντικά προβλήματα στην ευρωπαϊκή οικονομία. Η ενεργειακή κρίση ενδέχεται να επιδεινωθεί. Ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται ατέρμονος. Το κόστος διαβίωσης έχει ωθήσει πολλά νοικοκυριά στο χείλος της φτωχοποίησης. Τα εταιρικά δεδομένα επιδεινώνονται. To PMI του Ιουλίου και του Αυγούστου κατέγραψε μείωση για πρώτη φορά από το 2021. Η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου Κίνα βρίσκεται, παράλληλα, αντιμέτωπη με πολλαπλά προβλήματα. Η επίδραση της κλιματικής αλλαγής έχει γίνει, πια, αισθητή σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου, επηρεάζοντας τόσο την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας όσο και την εύρυθμη λειτουργία της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας. Η ενεργειακή κρίση, συνάμα, απειλεί τη μετάβαση στη net-zero οικονομία.
Eπιπροσθέτως, σύμφωνα με νέα έρευνα της McKinsey, η οποία έλαβε χώρα σε συνεργασία με την Oxford Economics, το ευρωπαϊκό ΑΕΠ θα συρρικνωθεί το 2023.
Πρόκειται για μία εξαιρετικά σημαντική και δύσκολη συγκυρία η οποία περιπλέκει τις αποφάσεις των CEOs των μεγαλύτερων αλλά και των μικρομεσαίων εταιρειών. Οι επιχειρηματικοί ηγέτες αυτοί έχουν αντιμετωπίσει πληθώρα προβλημάτων όπως την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008, την κρίση της Ευρωζώνης, το Brexit και την πανδημία. Κάθε μία από αυτές είχε τα δικά της εμπόδια, τα δικά της προβλήματα. Οι επιχειρήσεις, όμως, χρειάζονται πια μία νέα στρατηγική, η οποία θα συμπεριλαμβάνει μέτρα αντιμετώπισης των νέων προκλήσεων.
Καθοριστική συγκυρία
Καμία κρίση δε μοιάζει με την προηγούμενη και καμία κρίση δεν αντιμετωπίζεται όπως οι προηγούμενες. Παράλληλα, καμία βιομηχανία δεν επηρεάζεται το ίδιο σε διαφορετικές κρίσεις. Με εξαίρεση τις φαρμακευτικές, κανένας επιχειρηματικός τομέας δεν κατέγραψε θετικά αποτελέσματα κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Οι ηγέτες των επιχειρήσεων έχουν αντιδράσει πολλές φορές σπασμωδικά στο «μπαράζ» των κρίσεων. Πριν καταφέρουν να τις ξεπεράσουν, η επόμενη κρίση έρχεται να πλήξει εκ νέου τα εταιρικά δεδομένα. Η προσέγγιση αυτή, όμως, δεν είναι βιώσιμη λόγω των συνεχιζόμενων προκλήσεων. Οι ηγέτες τώρα μελετούν τη βελτίωση της «ανθεκτικότητας» των επιχειρήσεων αυτών εν μέσω της υφεσιακής καταιγίδας.
Πολλοί, σύμφωνα με τη McKinsey, υποθέτουν πως η ανθεκτικότητα είναι η ικανότητα των επιχειρήσεων για γρήγορη ή άμεση ανάκαμψη. Κάνουν λάθος. Η ανθεκτικότητα είναι η ικανότητα των εταιρειών για την αντιμετώπιση των κρίσεων και των σοκ, η προσαρμογή τους στα νέα δεδομένα και η περαιτέρω ανάπτυξή τους. Οι πραγματικά ανθεκτικές επιχειρήσεις, ως αποτέλεσμα, έχουν καλύτερο ρυθμό ανάκαμψης και επιβιώνουν εν μέσω των οικονομικά δύσκολων συνθηκών.
Πρόκειται, λοιπόν, για μία καθοριστική συγκυρία όσον αφορά την ηγετική ικανότητα των CEOs, η οποία θυμίζει σε πολλούς την κρίση της δεκαετίας του ‘70 την οποία σχεδόν κανείς επιχειρηματικός ηγέτης δεν έχει αντιμετωπίσει. Ιδού ορισμένες προτάσεις της McKinsey για τους CEOs:
-Μην ακολουθείτε τους παλιούς κανόνες.
Η δημιουργία μίας ομάδας αντιμετώπισης κρίσεων, για παράδειγμα, είναι πεπαλαιωμένη τακτική. Οι ηγέτες θα πρέπει να ανακαλύψουν νέους, ελαστικότερους και ανθεκτικότερους τρόπους αντιμετώπισης των κρίσεων για τις εταιρείες τους.
Προετοιμαστείτε για την ύφεση αλλά και για την ανάκαμψη.
Οι υφέσεις ενδέχεται να αποδειχθούν βραχυπρόθεσμες και περιορισμένες. Οι εταιρείες έχουν τη δυνατότητα να διαφύγουν των κρίσεων με γρήγορο και βιώσιμο τρόπο, ξεπερνώντας τους ανταγωνιστές τους.
-Χρησιμοποιήστε σενάρια αντί για προβλέψεις.
Η τακτική των προβλέψεων κρίνεται αποτυχημένη εδώ και αρκετές δεκαετίες αφού δεν κατάφερε να προβλέψει την επιβράδυνση της παγκοσμιοποίησης, την πανδημία, τα προβλήματα στην παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα και την επιστροφή του πληθωρισμού.
-Δημιουργήστε μία ατζέντα ανθεκτικότητας.
Το πρόγραμμα αυτό θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει τα βραχυπρόθεσμα εμπόδια με τα οποία θα βρεθούν αντιμέτωπες οι επιχειρήσεις, τους τρόπους αντιμετώπισής τους, αλλά και τα πλάνα για την αντιμετώπιση μακροπρόθεσμων προκλήσεων.
-Επικεντρωθείτε στην ανθεκτική ανάπτυξη.
Ανακαλύψτε νέους, στρατηγικούς τρόπους για να ξεπεράσετε τους ανταγωνιστές σας.
Υποδειγματικές κινήσεις
Η ηγεσία των επιχειρήσεων βασίζεται ως επί το πλείστον και στη βελτίωση της ανθεκτικότητάς τους. Τα στελέχη των εταιρειών έχουν πολλές φορές καταφέρει να βελτιώσουν την ανάπτυξη ακόμα και εν μέσω κρίσεων. Ιδού ορισμένες κινήσεις οι οποίες, σύμφωνα με την McKinsey, θα μπορούσαν να αποδειχθούν υποδειγματικές όσον αφορά την ενίσχυση της αναπτυξιακής τροχιάς των εταιρειών:
-Αναδιάρθρωση του ισολογισμού της εταιρείας.
Μία προμηθευτής αυτοκινητοβιομηχανιών ήθελε να βελτιώσει το βαθμό πιστοληπτικής της ικανότητας. Μέσω της δημιουργίας ενός νέου κεφαλαιακού πλαισίου η εταιρεία κατάφερε να αυξήσει την αξία των περιουσιακών της στοιχείων κατά 3 δισ. ευρώ σε διάστημα πενταετίας και να επιτύχει τους στόχους της.
-Αναδιαμόρφωση της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Μία πολυεθνική κατασκευαστής ηλεκτρονικών έθεσε επί τάπητος πλαίσιο βαθμολόγησης των προμηθευτών της και προχώρησε σε περιορισμό του βαθμού επικινδυνότητας της εφοδιαστικής αλυσίδας της. Κατ΄ αυτόν τον τρόπο μείωσε επιτυχώς την έκθεσή της σε προβληματικές εταιρείες κατά 40%.
-Bελτίωση της Κοινωνικής και Περιβαλλοντικής Διακυβέρνησης (ESG).
Ένας εξορυκτικός κολοσσός εισήγαγε την στρατηγική ESG στην εταιρεία και δημιούργησε ένα πρόγραμμα επίτευξης των net-zero στόχων της, με πλάνα για μείωση των εκπομπών αερίων της κατά 30% μέχρι το 2030. Το πλαίσιο αυτό θα μειώσει τα λειτουργικά της κόστη.
Βελτίωση της ανάλυσης των στοιχείων παραγωγής.
Πολυεθνική εταιρεία που δραστηριοποιείται στον τομέα της γεωργίας ανέπτυξε νέους τρόπους προστασίας των βάσεων δεδομένων της μέσω βελτίωσης του τρόπου διαχείρισής τους και αναβάθμισης των συστημάτων της.
-Δημιουργία νέων σεναρίων.
Γνωστή αυτοκινητοβιομηχανία δημιούργησε πολλαπλά υποθετικά σενάρια και μελέτησε τις επιπτώσεις τους, ανακαλύπτοντας τρόπους για την αντιμετώπιση ή αποφυγή τους.
-Προβλέψεις βασισμένες σε δεδομένα.
Επιχείρηση κοινής ωφέλειας δημιούργησε μία στρατηγική «αντιμετώπισης του πληθωρισμού» και, κατ΄αυτόν τον τρόπο, βελτίωσε το σχεδιασμό της για την αντιμετώπιση των πληθωριστικών κρίσεων βάσει της χρήσης δεδομένων.
-Μετατροπή της κρίσης σε ευκαιρία.
Κολοσσός φαρμακευτικών δημιούργησε ένα νέο σύστημα αποστολής φαρμάκων στις κατοικίες πελατών με σπάνιες μορφές παθήσεων κατά τη διάρκεια της πανδημίας έτσι ώστε να σιγουρευτεί πως οι πελάτες αυτοί θα μπορούσαν να συνεχίσουν το φαρμακευτικό τους πρόγραμμα χωρίς να εκτίθενται στον κορωνοϊό.
Η σημασία της ανθεκτικότητας
Οι εταιρείες δεν μπορούν να βασιστούν σε παλαιότερα δεδομένα για την αντιμετώπιση των τρεχουσών κρίσεων. Σύμφωνα με τα δεδομένα της McKinsey όσον αφορά την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2007-2008, οι ανθεκτικότερες εταιρείες όχι μόνο κατάφεραν να βγουν κερδισμένες από την κρίση, αλλά είχαν και πολύ μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας στη νέα οικονομική πραγματικότητα.
Σύμφωνα με το report της McKinsey, οι εταιρείες οι οποίες βγαίνουν κερδισμένες λόγω της ανθεκτικότητάς τους έχουν τρία πλεονεκτήματα κατά τη διάρκεια κρίσεων:
- Λαμβάνουν γρηγορότερες και γενναιότερες κινήσεις ενώ προστατεύουν την αναπτυξιακή τους τροχιά.
- Δημιουργούν ευκαιρίες στους ισολογισμούς τους μέσω εκκαθάρισης των ζημιογόνων παραγόντων και βελτίωσης της μόχλευσής τους.
- Μειώνουν τις επενδύσεις τους σε σχέση με τους ανταγωνιστές σε περιόδους κρίσης τους αλλά επενδύουν όταν έχουν την ευκαιρία να ανακάμψουν.
Τα νέα δεδομένα της ανθεκτικότητας
Δεδομένης της «τέλειας καταιγίδας» των κρίσεων στην Ευρώπη, τα στελέχη των εταιρειών πρέπει να αποφασίσουν όσον αφορά τις επόμενες κινήσεις τους τόσο σε βραχυπρόθεσμο όσο και σε μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο επίπεδο. Τα κύρια ερωτήματα όσον αφορά τις επόμενες κινήσεις τους είναι η αντιμετώπιση της κρίσης, η προνοητικότητα και η ικανότητα προσαρμογής τους.
Για την παροχή απαντήσεων στα τρία ερωτήματα αυτά, τα στελέχη θα πρέπει να μελετήσουν την τρέχουσα κρίση μέσω της οπτικής της ανθεκτικότητας.
-Αντιμετώπιση.
Δεδομένων των κρίσεων, οι εταιρείες θα πρέπει άμεσα να λάβουν μέτρα για την υπερκάλυψη ορισμένων τρωτών τους σημείων όπως, για παράδειγμα, την έλλειψη ρευστότητας ή τα προβλήματα στην εφοδιαστική τους αλυσίδα. Πριν τη λήψη αποφάσεων, οι εταιρείες αυτές θα πρέπει να μελετήσουν καλά το πρώτο βήμα της βελτίωσης της ανθεκτικότητάς τους, όπως φαίνεται και στο παρακάτω γράφημα.
Η εταιρεία θα πρέπει να είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει οποιονδήποτε από τους παραπάνω «μοχλούς» αρχικής αντιμετώπισης της κρίσης τόσο για την προστασία της, όσο και για τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς της.
-Προνοητικότητα.
Δεδομένων των κρίσεων, οι εταιρείες θα πρέπει να προετοιμαστούν και για νέες, απρόβλεπτες συνέπειες στο μέλλον. Η χρήση νέων τρόπων ανάλυσης των δεδομένων και η δημιουργία σεναρίων θα προστατεύσει τις επιχειρήσεις, όπως ακριβώς κάνουν και τα «συστήματα συναγερμού της ύφεσης» τα οποία βασίζονται στις επιδόσεις συγκεκριμένων μακροοικονομικών δεικτών.
-Προσαρμογή.
Η προνοητικότητα, μεν, βοηθά σε ό,τι αφορά την καταπολέμηση των μελλοντικών κρίσεων, αλλά κανείς δεν μπορεί να είναι απόλυτα προετοιμασμένος για το μέλλον. Γι αυτόν το λόγο υπάρχει και ο τρίτος πυλώνας της προσαρμογής, η οποία βασίζεται στην ελαστικότητα της επιχείρησης αλλά και την ικανότητά της να προσαρμοστεί στα νέα μακροοικονομικά δεδομένα. Η ικανότητα προσαρμογής της αυτή βασίζεται στην ταχύτητα της αντιμετώπισης του προβλήματος, την καινοτομία και την αντιμετώπιση των προβλημάτων πέρα του στάτους κβο της επιχείρησης αυτής καθαυτής. Επιπροσθέτως, η σημασία εύρεσης εργατικού δυναμικού το οποίο θα μπορεί να προσαρμοστεί ευκολότερα στις αλλαγές, της ανακεφαλαιοποίησης της εταιρείας και της βελτίωσης της ικανότητας αντιμετώπισης των κρίσεων παίζουν σημαντικό ρόλο σε ό,τι αφορά τη μελλοντική της πορεία.
Από την προσαρμογή στην ανάπτυξη
Η μελέτη της ανθεκτικότητας της εταιρείας θα αναδείξει και τα σημεία στα οποία θα μπορεί να βασίσει οποιαδήποτε μελλοντική της ανάπτυξη. Είτε αυτή βασίζεται στην κεφαλαιακή δυναμική είτε στην βιωσιμότητά της, οποιαδήποτε επιχείρηση θα πρέπει να χρησιμοποιήσει τα πλεονεκτήματά της για να οδηγηθεί σε ανάπτυξη παρά την κρίση. Θα πρέπει να μάθει να κινείται σε περιόδους οικονομικής αστάθειας και να αποφεύγει τα προβλήματα που δημιουργούνται. Εν ολίγοις, η επιχείρηση πρέπει να μοιάζει με πλοίο το οποίο έχει ικανό καπετάνιο και ικανούς ναύτες οι οποίοι μπορούν, μαζί, να ξεφύγουν από την καταιγίδα.
Αυτά είναι τα κύρια προβλήματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι ευρωπαϊκές -και όχι μόνο- επιχειρήσεις αυτή τη στιγμή. Υπάρχουν, μεν, οι φόβοι για τη δημιουργία ύφεσης, αλλά συνάμα υπάρχουν και πολλές ευκαιρίες για βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των εταιρειών και της ενίσχυσής τους πέραν της κρίσης.
Διαβάστε ακόμη:
Το Red Bull δίνει… λεφτά: Ο κληρονόμος του ιδρυτή είναι ο πλουσιότερος 30άρης της Ευρώπης
10ετές ομόλογο: Στην επανέκδοσή του προχωρά το Ελληνικό Δημόσιο
Η… αποκαθήλωση της μεζονέτας – Ποια σπίτια και γιατί πωλούνται ακριβότερα (γραφήματα)