Όλα ξεκίνησαν το φθινόπωρο του 1923. Μία ημέρα του Σεπτεμβρίου ο αστυνομικός διευθυντής της Βιέννης, Γιοχάνες Σόμπερ, κήρυξε την έναρξη συνεδρίου, στο οποίο συμμετείχαν 20 κράτη, μεταξύ των οποίων και η Γερμανία. Εκεί, στις 7 Σεπτεμβρίου, αποφάσισαν να ιδρύσουν τη Διεθνή Οργάνωση Εγκληματολογικής Αστυνομίας. Επρόκειτο για τον μεγαλύτερο διακρατικό οργανισμό. Σήμερα, με 198 μέλη, είναι ο μεγαλύτερος μετά τον ΟΗΕ.
Το 1938, οι εθνικοσοσιαλιστές πήραν τον έλεγχο του θεσμού. Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ο οργανισμός αναβίωσε με την ονομασία Ιντερπόλ και με έδρα στο εξής τη Γαλλία. Το 1956 το καταστατικό του εκσυγχρονίστηκε. Το 1989 η Ιντερπόλ μετακόμισε στη Λυών μετά από δύο ενδιάμεσους σταθμούς στο Παρίσι και το Σεν Κλου. Σύμφωνα με τον ιστορικό Γενς Γιέγκερ, από το Πανεπιστήμιο της Κολωνίας, η σημασία της Ιντερπόλ για την καταπολέμηση του εγκλήματος έναν αιώνα μετά την ίδρυσή της δεν είναι υπεράνω πάσης αμφιβολίας. Κεντρικό σημείο της δραστηριότητάς της είναι η αμοιβαία ανταλλαγή πληροφοριών από την τεράστια βάση δεδομένων που διαθέτει.
“Κόκκινες ειδοποιήσεις” και αυταρχικά κράτη
Αλλά “η Ιντερπόλ αντιμετωπίζει και το πρόβλημα ότι είναι λειτουργική μόνο εάν τα κράτη-μέλη είναι συνεργάσιμα και συμμετέχουν”, εξηγεί ο Γιέγκερ. “Και επειδή διαθέτει έναν τεράστιο μηχανισμό, είναι λίγο δυσκίνητος. Μικρότερες ομάδες θα ήταν ευκολότερο να συμφωνήσουν σε κοινούς στόχους, στρατηγικές και θέματα. Από την άλλη πλευρά, η Ιντερπόλ θεωρείται από πολλές χώρες ανεξάρτητη και επομένως είναι πιο πρόθυμες να συνεργαστούν”. Ο γενικός γραμματέας της Ιντερπόλ Γίργκεν Στοκ, πρώην αντιπρόεδρος της γερμανικής Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Καταπολέμησης του Εγκλήματος (BKA), τονίζει ότι η δέσμευση για ανεξαρτησία και ουδετερότητα παραμένει η ίδια μετά από 100 χρόνια. “Από αυτό εξαρτάται η αποτελεσματικότητά μας σε διεθνές επίπεδο αστυνομικής συνεργασίας”.
Ιδιαίτερα γνωστές είναι οι λεγόμενες “κόκκινες ειδοποιήσεις”. Μέσω αυτών μια χώρα μπορεί να ζητήσει τον εντοπισμό και την προσωρινή σύλληψη ενός προσώπου. Δεν πρόκειται για διεθνές ένταλμα σύλληψης. Η Ιντερπόλ ελέγχει τη συνεργασία, κάθε χώρα αποφασίζει μόνη της πώς θα χειριστεί μια υπόθεση. Οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως η FairTrial, κατηγορούν την Ιντερπόλ ότι επιτρέπει σε αυταρχικά κράτη να χρησιμοποιούν αυτό το μέσο για να διώκουν μέλη της αντιπολίτευσης που βρίσκονται στο εξωτερικό.
Διεθνή αίσθηση προκάλεσε η υπόθεση του συγγραφέα Ντογκάν Ακανλί που ζούσε στην Κολωνία και ο οποίος το καλοκαίρι του 2017 μέσω κόκκινης ειδοποίησης συνελήφθη προσωρινά κατά τη διάρκεια διακοπών στην Ισπανία με πρωτοβουλία της Τουρκίας, και αφέθηκε υπό όρους ελεύθερος. Δεν του επιτράπηκε να φύγει από τη χώρα, έπρεπε να παραδώσει το διαβατήριό του και να παρουσιάζεται τακτικά στις ισπανικές αρχές. Απειλήθηκε με έκδοση στην Τουρκία, όπου οι αρχές τον κατηγόρησαν για συμμετοχή σε ληστεία και δολοφονία. Η τότε γερμανική κυβέρνηση αντιμετώπισε επικριτικά την υπόθεση.