Μετά τις υποψίες ότι ο Τζουζέπε Κόντε έχει έρθει σε συνεννόηση με τον Ταγίπ Ερντογάν για την συνεκμετάλλευση των υδρογονανθράκων, οι οποίες γεννούν ερωτήματα για το ρόλο της Ρώμης, αλλά και τον θόρυβο που έχει δημιουργηθεί και εντός της Ιταλίας, το Υπουργείο Εξωτερικών της γειτονικής χώρας αντέδρασε.
Σε μια σπάνια – για τη διεθνή διπλωματική πρακτική – επίσημη διάψευση κυβέρνησης σε ανεπίσημες «φήμες», ανέφερε τα εξής:
«Οι φήμες που κυκλοφορούν στον Τύπο ότι η Ιταλία διαπραγματεύεται με την Τουρκία για την εκμετάλλευση των πετρελαϊκών πόρων στη Λιβύη στο πλαίσιο του πρόσφατου Μνημονίου Συμφωνίας μεταξύ της Άγκυρας και της Τρίπολης για την οριοθέτηση των υφαλοκρηπίδων είναι αβάσιμες.
Αυτό που λέει η Ιταλία εδώ και αρκετό καιρό είναι ότι το ζήτημα της εκμετάλλευσης των ενεργειακών πόρων στη Μεσόγειο θα πρέπει να θεωρηθεί ευκαιρία, η οποία θα αξιοποιηθεί μέσω της συνεργασίας όλων των παράκτιων κρατών.
Αυτό προϋποθέτει, μεταξύ άλλων, ότι η οριοθέτηση των θαλάσσιων περιοχών πραγματοποιείται μέσω διαπραγματεύσεων μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών. Αυτή είναι η θέση που έχουμε εκφράσει τους τελευταίους μήνες, σε όλες τις συναντήσεις, στις τουρκικές αρχές».
Οι υποψίες παραμένουν…
Το Ιταλικό ΥΠΕΞ με τη σημερινή ανακοίνωση διαψεύδει μια πτυχή της υπόθεσης, αυτή της συνεκμετάλλευσης στη Λιβύη (η συνεκμετάλλευση στο «Κυπριακό οικόπεδο» δε θα ήταν τεχνικά δυνατή, αφού η δημοπρατούσα αρχή είναι η Κυπριακή Δημοκρατία).
Ταυτόχρονα όμως αφήνει μετέωρες ισχυρές υποψίες για το ρόλο της Ιταλίας αλλά και το φάσμα της συνεννόησης του πρωθυπουργού Τζουζέπε Κόντε με τον Ταγίπ Ερντογάν τον οποίο συνάντησε πριν από δέκα μέρες.
Η Ιταλική πλευρά:
- Δεν έχει αντιδράσει στον ισχυρισμό της Άγκυρας ότι Τουρκικό γεωτρύπανο μπήκε στο κυπριακό οικόπεδο 8, στο οποίο η ιταλική εταιρεία ΕΝΙ έχει εξασφαλίσει από τη Λευκωσία δικαιώματα έρευνας/εξόρυξης.
- Δεν έχει ακόμα εξηγήσει γιατί δεν υπέγραψε το East Μed Act που υπεγράφη στην Αθήνα στις 2 Ιανουαρίου μεταξύ των ηγετών της Ελλάδας, του Ισραήλ και της Κύπρου. Η σημερινή ανακοίνωση ωστόσο μέσω της ασάφειας της, απαντά: Με τη διατύπωση «η οριοθέτηση των θαλάσσιων περιοχών πραγματοποιείται μέσω διαπραγματεύσεων μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών» ουσιαστικά αμφισβητεί την οριοθέτηση που δέχονται Ελλάδα Κύπρος και Ισραήλ – αλλά δεν αποδέχεται η Τουρκία.
- Δεν παίρνει καθαρή θέση εναντίον του μνημονίου Λιβύης – Τουρκίας για την οριοθέτηση των… μεταξύ τους θαλάσσιων συνόρων, έστω κι αν παραβιάζει βάναυσα τη λογική της γεωγραφίας.
- Δεν εξηγεί επίσης γιατί η Ιταλία – μέχρι στιγμής – αποτελεί την μοναδική Ευρωπαϊκή χώρα που υποστηρίζει τον Ελ-Σαράτζ. (Μια σημαντική λεπτομέρεια: Η ΕΝΙ δεν έχει μόνο δικαιώματα στην Κυπριακή ΑΟΖ. Είναι εγκατεστημένη στη Λιβύη – και μάλιστα από το 1959 – με τις επενδύσεις και τα πεδία να έχουν υψηλή συγκέντρωση γύρω από την Τρίπολη την οποία ελέγχει ο Αλ-Σαράτζ. Ένας παρατηρητής αντιλαμβάνεται ότι μια αλλαγή στο στάτους κβο θα προκαλούσε αναταραχή στον Ιταλικό πετρελαϊκό κολοσσό που για δεκαετίες εκμεταλλεύεται – χωρίς να συνεκμεταλλεύεται – το πετρέλαιο της Λιβύης).
Βλάβη στις προοπτικές
Ο υπαινιγμός που αφήνει η ανακοίνωση της ιταλικής κυβέρνησης ότι δεν είναι οριστικά οριοθετημένες οι ΑΟΖ δημιουργεί αβεβαιότητα – και τορπιλίζει τις προσπάθειες των χωρών να προσελκύσουν επενδύσεις σε καλή τιμή, ένα θέμα που θα εγείρουν οι Έλληνες διπλωμάτες στους Ιταλούς συναδέλφους τους.
Πιο ανησυχητική παράμετρος από διπλωματικής σκοπιάς όμως, φαίνεται να είναι η τελευταία παράγραφος της ανακοίνωσης:
Αυτό που λέει η Ιταλία εδώ και αρκετό καιρό είναι ότι το ζήτημα της εκμετάλλευσης των ενεργειακών πόρων στη Μεσόγειο θα πρέπει να θεωρηθεί ευκαιρία, η οποία θα αξιοποιηθεί μέσω της συνεργασίας όλων των παράκτιων κρατών.
Αυτή όμως είναι η θέση της Τουρκίας – η οποία με αυτό το επιχείρημα λέει ότι έχει μείνει απ’έξω από τα πρότζεκτ και ότι δε θα το αφήσει να περάσει.
Η θέση της Ιταλίας θα αναμενόταν να είναι η αντίθετη, με βάση την υπογραφή της
Η Ιταλία γυρίζει πλάτη στη συμφωνία του ΟΗΕ;
Η Ιταλία, μαζί με περισσότερες από 150 χώρες έχει υπογράψει (αντίθετα με την Τουρκία) τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας – (UNCLOS).
Το υπουργείο εξωτερικων της θα όφειλε να γνωρίζει ότι η Σύμβαση ρυθμίζει και καθορίζει τις αποκλειστικές ζώνες με βάση γεωγραφικά και άλλα κριτήρια με βάση τα οποία είναι γεωμετρικά αδύνατο να μοιράζονται κοινό θαλάσσιο σύνορο η Τουρκία με την Λιβύη.