Oι επενδυτές που αγόρασαν ιταλικά ομόλογα υψηλής απόδοσης τον τελευταίο χρόνο με την προϋπόθεση ότι προστατεύονται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, εξετάζουν τώρα προσεκτικά το εγχειρίδιο κανόνων της ΕΚΤ για να εκτιμήσουν αν η επένδυσή τους είναι ασφαλής.
Η κεντρική τράπεζα παρουσίασε στα μέσα του 2022 το μέσο προστασίας μετάδοσης (Transmission Protection Instrument/TPI) ως εργαλείο για την αντιμετώπιση τυχόν «αδικαιολόγητης» διεύρυνσης των spreads των ομολόγων μεταξύ των 20 χωρών της Ευρωζώνης.
Το σύστημα, με το οποίο η κεντρική τράπεζα θα αγοράζει τα ομόλογα μιας χώρας που δέχεται «επίθεση» από την αγορά, δεν έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ, αλλά οι αναλυτές υποστηρίζουν ότι η παρουσία του ως δικλείδα ασφαλείας ενθάρρυνε τους επενδυτές να στραφούν στην Ιταλία παρά τα περιδινισμένα δημοσιονομικά της.
Αυτές οι δυσκολίες όσον αφορά τα δημοσιονομικά, όμως, φαίνεται πως επιδεινώνονται και θα μπορούσαν να καταστήσουν την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης μη επιλέξιμη για το TPI, με μεγάλες επιπτώσεις για τους αγοραστές ιταλικών ομολόγων.
Με τη διαφορά απόδοσης μεταξύ των ιταλικών 10ετών BTPs και των γερμανικών Bunds να κυμαίνεται επί του παρόντος μόλις στo 1,4% (140 μονάδες βάσης), δεν υπάρχει βραχυπρόθεσμη προοπτική χρήσης του TPI, αλλά οι αγορές στρέφουν το βλέμμα τους στο τι μέλλει γενέσθαι.
«Το ΤΡΙ έχει κάνει τόσο καλά τη δουλειά του τα τελευταία δύο χρόνια που ακόμη και μια νύξη ότι απλώς κάποιοι αξιωματούχοι της ΕΚΤ θεωρούν ότι η Ιταλία δεν είναι επιλέξιμη για στήριξη θα έκανε τα ομόλογά της πολύ πιο ευάλωτα», δήλωσε ο αναλυτής της Medley Advisors, Τιμ Τζόουνς.
Η Ιταλία ανακοίνωσε πρόσφατα ότι θα αντιμετωπίσει μια «διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος» (ΔΥΕ) λόγω των επίμονων δημοσιονομικών υπερβάσεων.
Αυτό προκάλεσε καταιγισμό ανακοινώσεων από τις επενδυτικές τράπεζες προς τους πελάτες τους, διότι ένα από τα κριτήρια της ΕΚΤ για την ενεργοποίηση του ΤΡΙ είναι ότι οι χώρες δεν πρέπει να υπόκεινται σε ΔΥΕ ή, αν υπόκεινται, πρέπει να έχουν λάβει τα απαιτούμενα διαρθρωτικά μέτρα.
Ωστόσο, η εικόνα δεν είναι ξεκάθαρη. Οι περισσότεροι αναλυτές με τους οποίους επικοινώνησε το πρακτορείο Reuters, υποστηρίζουν ότι η ΕΚΤ έχει αφήσει στον εαυτό της αρκετά περιθώρια για να χρησιμοποιήσει το εργαλείο, εάν οι αγορές στραφούν «εναντίον» του ιταλικού χρέους ύψους 2,9 τρισεκατομμυρίων ευρώ, απειλώντας τη σταθερότητα της Ευρωζώνης.
Σε δήλωσή της τον Ιούλιο του 2022 σχετικά με το TPI, η κεντρική τράπεζα απαρίθμησε μια σειρά από κριτήρια επιλεξιμότητας, αλλά δήλωσε ότι αυτά θα αποτελούν απλώς μόνο έναν παράγοντα στη λήψη αποφάσεων και θα προσαρμόζονται δυναμικά στους εξελισσόμενους κινδύνους και τις συνθήκες που πρέπει να αντιμετωπιστούν.
Ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι για να λάβει μια χώρα στήριξη από τον ΤΡΙ δεν χρειάζεται να πληροί όλες τις απαιτήσεις της ΕΚΤ για υγιείς και βιώσιμες δημοσιονομικές και μακροοικονομικές πολιτικές, αλλά πρέπει να πληροί απλώς μία από αυτές.
«Αν η Ιταλία βρισκόταν σε διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος, αλλά μειώσει τα ελλείμματά της σύμφωνα με όσα ζητούν οι Βρυξέλλες, τότε η χώρα θα εξακολουθούσε να είναι επιλέξιμη για το TPI», δήλωσε η οικονομολόγος της Morgan Stanley, Κιάρα Ζανγκαρέλι.
Αυτό εξακολουθεί να αφήνει ανοιχτό το ερώτημα αν, για να λάβει στήριξη από το ΤΡΙ, η Ρώμη θα πρέπει να έχει λάβει διαρθρωτικά μέτρα ή θα πρέπει απλώς να υποσχεθεί την εφαρμογή τους.
Η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, όταν ερωτήθηκε σχετικά με το ΤΡΙ μετά τη συνεδρίαση του Απριλίου, δήλωσε ότι η υπαγωγή σε ΔΥΕ ήταν μια «εναλλακτική προϋπόθεση» που θα λαμβανόταν υπόψη κατά την αξιολόγηση του κατά πόσον μια χώρα ήταν επιλέξιμη.
Εκπρόσωπος της ΕΚΤ δήλωσε ότι αυτό σημαίνει ότι καμία χώρα δεν θα αποκλειστεί αποκλειστικά και μόνο επειδή υπόκειται σε ΔΥΕ.
Ο επικεφαλής της μακροοικονομικής ανάλυσης της Intesa Sanpaolo, Λούκα Μετζόμο, δήλωσε ότι η προοπτική διεύρυνσης του spread των ιταλικών-γερμανικών 10ετών ομολόγων λόγω των ανησυχιών για την επιλεξιμότητα της Ιταλίας για το ΤΡΙ θα ήταν «εξαιρετικά παράλογη».
Το πολυετές πρόγραμμα δημοσιονομικών της ιταλικής κυβέρνησης το οποίο εκδόθηκε την περασμένη εβδομάδα προέβλεπε ότι το δημόσιο χρέος, που είναι ήδη αναλογικά το δεύτερο υψηλότερο στη ζώνη του ευρώ, θα αυξηθεί περαιτέρω μέχρι το 2026, καθιστώντας δύσκολη τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της Ε.Ε. χωρίς λήψη σκληρών μέτρων.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προέβλεψε ότι το χρέος θα συνεχίσει να αυξάνεται μέχρι το 2029, φθάνοντας το 144,9% του ΑΕΠ από το περσινό 137,3%.
Η ανώτερη οικονομολόγος της Capital Economics, Φρανσίσκα Πάλμας, δήλωσε ότι τα προβλήματα αυτά σημαίνουν ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα το κλίμα απέναντι στην Ιταλία να επιδεινωθεί το επόμενο έτος.
Αυτό θα μπορούσε να συμβεί νωρίτερα, αν η ΕΚΤ επιβραδύνει τον ρυθμό των μειώσεων των επιτοκίων που υπολογίζουν σήμερα οι αγορές, αυξάνοντας το κόστος δανεισμού της Ρώμης και καθιστώντας ακόμη πιο δύσκολο για αυτήν να περιορίσει το χρέος της.
Υπάρχουν ήδη ενδείξεις πως κάτι τέτοιο θα μπορούσε να συμβεί, με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ να καθυστερεί τον δικό της κύκλο χαλάρωσης λόγω του πιο επίμονου από το αναμενόμενο πληθωρισμού.
Με την ΕΚΤ να αναμένεται να ολοκληρώσει το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων PEPP που ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, οι αγορές μπορεί να τιμολογήσουν την πιθανότητα ενεργοποίησης του ΤΡΙ, όπως δήλωσε ο οικονομολόγος της HSBC, Φάμπιο Μπαλμπόνι.
«Οι αγορές μπορεί τότε να θελήσουν να δοκιμάσουν σε ποιο επίπεδο η ΕΚΤ θα ήταν διατεθειμένη να χρησιμοποιήσει τη διακριτική της ευχέρεια για να ενεργοποιήσει το TPI ανεξάρτητα από το αν μια χώρα πληροί τις προϋποθέσεις», συμπλήρωσε χαρακτηριστικά.
Διαβάστε ακόμη
Η παγκόσμια οικονομία στη δίνη της απρόβλεπτης σύγκρουσης Ιράν – Ισραήλ
Ανάλυση BBC: Ισραήλ – Ιράν: Ο μυστικός πόλεμος βγήκε από τις… σκιές
Πλειστηριασμοί: Ποια ακίνητα – φιλέτα στο Κολωνάκι και στο ιστορικό κέντρο… μοσχοπουλήθηκαν
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ