Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει δεσμευτεί να ενισχύσει την ικανότητα της ΕΕ να ανταγωνίζεται τις ΗΠΑ και την Κίνα. Όταν οι Αμερικανοί επισκέπτονται την Ευρώπη, συνήθως το κάνουν για να θαυμάσουν τα μνημεία του παρελθόντος: τα κλασικά ερείπια της Ιταλίας και της Ελλάδας, τα θαύματα της Εποχής του Διαφωτισμού στο Παρίσι και τη Βιέννη, τις χαρακώματα και τα μνημεία των δύο παγκόσμιων πολέμων στην ήπειρο.
Λίγο μετά την κράτηση ταξί μέσω της Waymo στο Σαν Φρανσίσκο, ο Πάολο Μπελκάστρο, υπάλληλος της βιομηχανίας λογισμικού στη Βιέννη, είδε να πλησιάζει μια κομψή μαύρη Jaguar στην άκρη του δρόμου χωρίς οδηγό. Μια που αναβοσβήνει οθόνη στην οροφή υπέδειξε στον Μπελκάστρο και τον φίλο του ότι έπρεπε να μπουν και η καμπίνα κινήθηκε στον δρόμο — όλα χωρίς οδηγό.
Ο Μπελκάστρο είπε ότι απόλαυσε τη δυνατότητα να μιλήσει ελεύθερα, χωρίς να ανησυχεί ότι θα τον ακούσουν. «Ήμουν πραγματικά έκπληκτος από την ποιότητα της εμπειρίας», είπε. «Η οδήγηση ήταν τέλεια, κυριολεκτικά.»
Η εμπειρία αυτή ήταν επίσης μια υπενθύμιση για το πόσο πίσω μπορεί να είναι η πατρίδα του όσον αφορά την πρωτοποριακή τεχνολογία, όπως τα αυτόνομα ταξί. «Υποψιάζομαι ότι θα περάσει αρκετός καιρός πριν οποιαδήποτε χώρα στην Ευρώπη επιτρέψει σε μια εταιρεία όπως η Waymo να λειτουργήσει αυτοκινούμενα αυτοκίνητα», είπε ο Μπελκάστρο. «Αυτό είναι το απογοητευτικό μέρος.» Αυτή η αντίθεση, μεταξύ του παλιού κόσμου και του νέου, δεν έχει ξεφύγει από τους πολιτικούς της Ευρώπης.
Οι προειδοποιήσεις ότι η ήπειρος μετατρέπεται σε «υπαίθριο μουσείο» έφτασαν σε σημείο οξείας ανησυχίας αυτό το καλοκαίρι με τη δημοσίευση μιας έκθεσης από τον Μάριο Ντράγκι, τον πρώην επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), ο οποίος προειδοποίησε τους πολιτικούς να δράσουν — και γρήγορα.
Η Ευρώπη πρέπει να γίνει πιο ανταγωνιστική, προειδοποίησε ο Ντράγκι, ή αλλιώς θα υποστεί την «αργή αγωνία» της παρακμής. Στο πλευρό του Ντράγκι κατά την παρουσίαση των συστάσεών του βρισκόταν η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία έχει υποσχεθεί να ενισχύσει την ικανότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ανταγωνίζεται τις ΗΠΑ και την Κίνα κατά τη διάρκεια της δεύτερης θητείας της, που ξεκίνησε την 1η Δεκεμβρίου.
Σύμφωνα με το Politico, το ερώτημα είναι αν θα καταφέρει να το πετύχει — ειδικά καθώς ο παραδοσιακός σύμμαχος της Ευρώπης, οι Ηνωμένες Πολιτείες, αναμένεται να επιβάλουν επώδυνους δασμούς υπό τον επόμενο πρόεδρό τους, Ντόναλντ Τραμπ.
«Αυτό είναι που θα γράψουν τα βιβλία της ιστορίας: Κατάφερε να αντισταθεί στη Ρωσία; Και σταμάτησε την οικονομική παρακμή της Ευρώπης;» είπε ένας διπλωμάτης της ΕΕ. «Όλα τα υπόλοιπα είναι λεπτομέρειες.»
Ψηφιακή ανισότητα
Η Ευρώπη πάντα υστερούσε στις οικονομικές επιδόσεις σε σχέση με τις ΗΠΑ, αλλά πρόσφατα οι ανησυχίες έχουν αυξηθεί ότι υστερεί ακόμα περισσότερο. Το χάσμα στον Ατλαντικό μεγαλώνει με κάθε νέα ψηφιακή τεχνολογία. Η τεχνητή νοημοσύνη είναι ένα παράδειγμα: Σχεδόν όλες οι μεγάλες πλατφόρμες — τα λεγόμενα «θεμέλια μοντέλα» — είναι αμερικανικές.
Ο Αντρέας Κλίνγκερ, ιδρυτής νεοφυούς επιχείρησης και επενδυτής στον τομέα της τεχνολογίας στη Βερολίνο, φορά ένα μαύρο μπλουζάκι και δείχνει περισσότερο σαν DJ παρά σαν τυπικός κάτοικος της «φούσκας» των Βρυξελλών. Αλλά ως ιδρυτής της ομάδας πίεσης EU Inc, έχει κάνει αποστολή του να προειδοποιήσει ότι η Ευρώπη πρέπει να αλλάξει γρήγορα τον τρόπο που κάνει τις δουλειές της, ή αλλιώς θα κινδυνεύσει να γίνει ξεπερασμένη.
Η έλξη της Σίλικον Βάλεϊ γίνεται όλο και πιο δυνατή, προειδοποίησε ο Κλίνγκερ. Όταν ξεκινούσε την καριέρα του στον κόσμο των τεχνολογικών startup, οι Ευρωπαίοι ιδρυτές περίμεναν να συγκεντρώσουν δυναμική στις εταιρείες τους πριν σκεφτούν να μετακομίσουν στις ΗΠΑ.
«Τώρα, οι ιδρυτές στα 20 τους, θέλουν να μετακομίσουν στις ΗΠΑ πριν ακόμα έχουν την ιδέα για μια εταιρεία», είπε ο Κλίνγκερ, ο οποίος κάνει εκστρατεία για τη μείωση του κανονιστικού βάρους στις ευρωπαϊκές startups και η ομάδα του έχει προσελκύσει μεγάλα ονόματα όπως ο Μάρκους Βίλιγκ, ιδρυτής της εφαρμογής Bolt, και ο Πολ Γκράχαμ, ιδρυτής της διάσημης venture capital εταιρείας Y Combinator.
Πέρα από τον τομέα της τεχνολογίας, η κατάσταση δεν φαίνεται πολύ καλύτερη. Στις ΗΠΑ, η οικονομία έχει αναπτυχθεί κατά περίπου 2% ετησίως από την πανδημία του Covid. Η ΕΕ έχει σημειώσει περίπου το μισό ποσοστό αυτού. Στην πρόσφατη Έκθεση Παγκόσμιας Οικονομικής Προοπτικής, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπει ότι η οικονομία των ΗΠΑ θα αναπτυχθεί κατά 2,8% φέτος, ενώ η ζώνη του ευρώ θα αναπτυχθεί μόνο κατά 0,8%.
Λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, οι τιμές ενέργειας για τη βιομηχανία είναι τώρα διπλάσιες από αυτές στις ΗΠΑ. Η παραγωγή χάλυβα στην ήπειρο είναι η χαμηλότερη που έχει καταγραφεί ποτέ, σύμφωνα με την Eurofer, την ένωση που εκπροσωπεί τη βιομηχανία υψηλής ενεργειακής κατανάλωσης.
Στη Γερμανία, την ισχυρότερη οικονομία της Ευρώπης, η οικονομία βρίσκεται σε μια παρατεταμένη ύφεση καθώς οι αυξανόμενες τιμές ενέργειας συνδυάζονται με την πρωτοφανή ανταγωνιστικότητα από την Κίνα, ειδικά στον τομέα των ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Η Volkswagen, ένας κατασκευαστής αυτοκινήτων συνώνυμος με τη γερμανική βιομηχανία, ανακοίνωσε πρόσφατα τον προγραμματισμένο κλείσιμο τριών εργοστασίων στην εγχώρια αγορά, μια πρωτοφανής κίνηση στην ιστορία της 89 ετών. Χιλιάδες ακόμη απολύσεις έχουν ανακοινωθεί από την Bosch και την Schaeffler.
Όσον αφορά την αναζωογόνηση της ευρωπαϊκής οικονομίας, το πιο κοντινό πράγμα που διαθέτει η φον ντερ Λάιεν ως εγχειρίδιο είναι η έκθεση του Ντράγκι, την οποία παρουσίασε τον Σεπτέμβριο.
Η ανάλυση του πρώην επικεφαλής της ΕΚΤ επικεντρώθηκε στο ψηφιακό χάσμα. Ένας από τους κύριους λόγους που οι ΗΠΑ αναπτύχθηκαν ταχύτερα από την Ευρώπη τα τελευταία χρόνια ήταν οι μεγαλύτερες βελτιώσεις στην παραγωγικότητα. Αυτές με τη σειρά τους είχαν κυρίως ως αιτία την κυριαρχία τους στην ψηφιακή τεχνολογία.
Η προτεινόμενη λύση του Ντράγκι είναι η αναδιοργάνωση του χρηματοπιστωτικού τομέα της ΕΕ, ώστε οι startups να μπορούν να αναπτυχθούν γρήγορα, χωρίς να χρειάζεται να πάνε στις ΗΠΑ για να αντλήσουν κεφάλαια ή να εξαγοραστούν από ανταγωνιστές. Προτείνει επίσης μια ώθηση για περισσότερα δημόσια και ιδιωτικά χρήματα στην έρευνα.
Για να αναστραφεί η πορεία της αποβιομηχάνισης, ο Ντράγκι θέλει να αναδομήσει τον ενεργειακό τομέα. Οι ευρωπαίοι βιομήχανοι πληρώνουν περίπου διπλάσια για ηλεκτρικό ρεύμα από τους αμερικανούς ομολόγους τους. Προτείνει επίσης να ανατραπεί η πολιτική ανταγωνισμού της ΕΕ, ώστε να διευκολυνθεί η εμφάνιση των λεγόμενων «ευρωπαϊκών πρωταθλητών» – εταιρειών ισχυρών αρκετών για να ανταγωνιστούν τους αντιπάλους τους σε όλο τον κόσμο.
Αλλά η πρόταση είναι το ένα, η εφαρμογή το άλλο. «Η πρόθεση είναι να προσπαθήσουμε να κάνουμε όσο το δυνατόν περισσότερα», δήλωσε ο Γιερόμιν Ζέττελμαγιερ, διευθυντής του think tank Bruegel. «Αλλά πώς θα εξελιχθεί και αν το αποτέλεσμα θα παραμείνει συνεπές, είναι ασαφές.»
Διαβάστε ακόμη
Τι φέρνει η επόμενη μέρα για τις ελληνικές τράπεζες μετά το «ψαλίδι» στις προμήθειες
«Ήλιος Βιομηχανία Πλεκτικής»: Μετά από μισό αιώνα οδηγείται στη… δύση
Σταϊκούρας: Ο απολογισμός του 2024 και οι προτεραιότητες για το 2025 σε υποδομές και μεταφορές
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα