Μπορεί η Τουρκία να κλιμακώνει την επιθετική συμπεριφορά απέναντι στην Ελλάδα και να διεκδικεί για τον εαυτό της ρόλο περιφερειακής δύναμης, αλλά η οικονομία της αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα τα οποία αποτυπώνονται στην μεγάλη υποτίμηση του νομίσματός της, τη λίρα.
Η υποχώρηση της τουρκικής λίρας τα τελευταία χρόνια δείχνει να βρίσκεται σε ευθείας συνάρτηση με την προσπάθεια του επονομαζόμενου «σουλτάνου» Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να να μετατρέψει την χώρα του σε έναν διεθνή παίκτη στη γεωπολιτική σκακιέρα της περιοχής, παίζοντας ένα σύνθετο διπλωματικό παιχνίδι.
Τα τελευταία τέσσερα χρόνια το τουρκικό νόμισμα έχει χάσει σχεδόν τη μισή του αξία σε σχέση με το δολάριο, ενώ από την αρχή του χρόνου οι απώλειες είναι περίπου 13%.
Η πτώση του νομίσματος, συμβαδίζει με την σταδιακή ανακοπή των εισροών ξένου κεφαλαίου, αλλά και με την αλλαγή στις συμμαχίες που προώθησε ο Ερντογάν στην προσπάθειά του να αυξήσει την επιρροή του στην ευρύτερη περιοχή. Η προσέγγιση με τη Ρωσία και η εγκατάλειψη του ρόλου που είχε στο παρελθόν η Τουρκία ως «αγαπημένο παιδί» της Δύσης και των ΗΠΑ αποδεικνύονται «αγκάθια» και για την οικονομία της χώρας. Η αγορά των ρωσικών S-400 το 2018 προκάλεσε κυρώσεις από τις ΗΠΑ, ενώ η αμερικανική ομοσπονδιακή τράπεζα αρνείται πεισματικά να παραχωρήσει στον Ερντογάν πιστωτικές γραμμές σε δολάρια (με τη μορφή swap) παρότι ο τελευταίος το ζητά επιμόνως.
Χωρίς εισροές ξένων κεφαλαίων, τα οποία ήταν ο βασικός συντελεστής της οικονομικής ανάπτυξης στο παρελθόν, ο Ερντογάν στηρίζει την ανάκαμψη με την εσωτερική ζήτηση, την οποία τροφοδοτεί με χαμηλά επιτόκια.
Οι μειώσεις των επιτοκίων (βρίσκονται στο 8,5% σήμερα), όμως έχουν ως αποτέλεσμα να ανεβαίνει η πληθωρισμός που κινείται σήμερα στο 12,5%. Με αυτά τα δεδομένα το πραγματικό επιτόκιο είναι αρνητικό και επομένως όποιος έχει στα χέρια του λίρες χάνει συνεχώς σε αγοραστική αξία.
Το αποτέλεσμα είναι να αυξάνεται η ζήτηση για συνάλλαγμα και να υποχωρεί η ισοτιμία της τουρκικής λίρας.
Για να στηρίξει το νόμισμα ο Ερντογάν αναγκάζεται διαρκώς να χρησιμοποιεί τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας, για να αγοράζει -μέσω της κεντρικής τράπεζας- λίρες από την αγορά συναλλάγματος και να στηρίζει έτσι την ισοτιμία του νομίσματος.
Όμως, έτσι εξαντλεί τα συναλλαγματικά διαθέσιμα της χώρας (υπολογίζεται ότι μόνο φέτος η κεντρική τράπεζα έχει «κάψει» περί τα 35 δισ. δολάρια) και πολλοί αναλυτές εκτιμούν ότι, εάν υπολογιστούν και τα swap συναλλάγματος που έχουν γίνει με τις εμπορικές τράπεζες της χώρας, στην πράξη τα συναλλαγματικά διαθέσιμα έχουν μηδενιστεί.
Αυτός είναι και ο λόγος που ο Ερντογάν «καίγεται» για συνάλλαγμα και ζητά την πιστωτική γραμμή από τις ΗΠΑ, οι οποίες μέχρι στιγμής δεν έχουν ενδώσει.
Η εναλλακτική θα ήταν η προσφυγή στο ΔΝΤ, κάτι που όμως θα είχε τεράστιο πολιτικό κόστος και ο Ερντογάν επιθυμεί να αποφύγει με κάθε τρόπο.