Μια υπόγεια διαμάχη διεξάγεται στα παρασκήνια των μεγάλων κεντρικών τραπεζών καθώς οι υπεύθυνοι χάραξης της νομισματικής πολιτικής έχουν χωριστεί σε δύο στρατόπεδα: Τα «γεράκια» που θεωρούν ότι η άνοδος του πληθωρισμού επιβάλλει να αυξηθούν τα επιτόκια και να μειωθεί το «τύπωμα χρήματος» (ποσοτική χαλάρωση) και τα «περιστέρια» που εκτιμούν ότι η άνοδος των τιμών είναι παροδική και, επομένως, πρέπει να συνεχιστεί η χαλαρή νομισματική πολιτική.
Ο διχασμός αυτός καταγράφεται τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρώπη και επηρεάζει σημαντικά τις αγορές μετοχών και ομολόγων, ανάλογα με το ποια μηνύματα έρχονται κάθε φορά στο προσκήνιο.
Η FED σήμερα αγοράζει ομόλογα από την αγορά αξίας 120 δισ δολάρια το μήνα, ενώ διατηρεί διατηρεί τα επιτόκιά της στη ζώνη του 0-0,25%. Η ΕΚΤ αγοράζει ομόλογα 80 δισ. ευρώ το μήνα, ενώ έχει μηδενικά και αρνητικά επιτόκια για τα χρήματα που δίνει στις τράπεζες της Ευρωζώνης.
Τον τόνο βέβαια δίνουν οι ΗΠΑ και η Ομοσπονδιακή Τράπεζα (ΗΠΑ).
Όταν μιλάνε τα «γεράκια» το ενδεχόμενο αύξησης των επιτοκίων έρχεται πιο κοντά, επηρεάζοντας αρνητικά τις τιμές των ομολόγων (οι οποίες κινούνται αντίστροφα από τις αποδόσεις), αλλά και τις μετοχές οι οποίες έχουν κάνει μεγάλο ράλι τους τελευταίους μήνες λόγων των προγραμμάτων στήριξης.
Αντίθετα, όταν μιλάνε τα «περιστέρια» ενισχύονται οι προσδοκίες ότι τα επιτόκια θα παραμείνουν κοντά στο μηδέν και ότι θα συνεχιστούν οι αγορές ομολόγων από τις κεντρικές τράπεζες στο πλαίσιο της ποσοτικής χαλάρωσης, πράγμα που σημαίνει ότι το «πάρτι» στις αγορές συνεχίζεται.
Η κατάσταση αυτή έγινε εμφανής, ύστερα από την τελευταία συνεδρίαση της Επιτροπής της FED η οποία καθορίζει τη νομισματική πολιτική (Federal Open Market Committee – FOMC) που πραγματοποιήθηκε μετά την ανακοίνωση των στοιχείων που έδειξαν άλμα του πληθωρισμού στις ΗΠΑ. Το συμπέρασμα ήταν ότι η πολιτική δεν αλλάζει, ο πληθωρισμός είναι «μεταβατικός» καθώς και ότι η αύξηση επιτοκίων μπορεί να γίνει το 2023, αντί για το 2024 που ήταν η προηγούμενη εκτίμηση.
Αμέσως μετά έκανε δηλώσεις ο Τζέιμς Μπούλαρντ πρόεδρος της FED του Σεντ Λούις, που ανήκει στα γεράκια ο οποίος «έδειξε» ότι η αύξηση των επιτοκίων μπορεί να επισπευθεί.
Αντίστοιχες δηλώσεις είχε κάνει προηγουμένως και ο πρόεδρος της FED του Τέξας, Ρόμπερτ Στίβεν Κάπλαν, που ανήκει και αυτός, όπως και ο Μπούλαρντ, στα «γεράκια» της FED.
Οι ενδείξεις ότι η νομισματική πολιτική μπορεί να «σφίξει» νωρίτερα, είχαν αντίκτυπο στην αγορά, με τις value stocks να υποχωρούν και τις τιμές των κρατικών ομολόγων, αλλά και εταιρικών ομολόγων υψηλής βαθμολογίας να ανεβαίνουν.
Η FED έχει 24 τοπικά παρακλάδια και είναι φανερό το τελευταίο διάστημα ότι οι απόψεις των προέδρων αποκλίνουν σημαντικά.
Είναι ενδεικτικό ότι λίγες μέρες μετά, την περασμένη Δευτέρα δηλώσεις έκανε ο Τζον Γουίλιαμς, πρόεδρος της FED Νέας Υόρκης, που ανήκει στα «περιστέρια» και δήλωσε ότι η ομοσπονδιακή τράπεζα δεν είναι έτοιμη να αρχίσει να αποσύρει τα μέτρα στήριξης, παρόλο που τα στοιχεία δείχνουν ότι η ανάκαμψη ενισχύεται.
Αλλά και ο πρόεδρος της FED Τζερόμ Πάουελ, δήλωσε στο Κογκρέσο ότι η FED θα δράσει μόνο όταν θα υπάρχουν στέρεα στοιχεία για τον πληθωρισμό ή άλλες ανισορροπίες που πρέπει να διορθωθούν.
Το «μήνυμα» ελήφθη από τις αγορές, οι οποίες αντέδρασαν θετικά, τάση που ενισχύθηκε και από την ανακοίνωση της συμφωνίας που πέτυχε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν στο Κογκρέσο επενδύσεις ύψους 1 τρισ. δολαρίων σε υποδομές.
Οι διχασμός των Αμερικανών κεντρικών τραπεζιτών δεν είναι άσχετος και με την πολιτική αντιπαράθεση στις ΗΠΑ, όπου η κυβέρνηση Μπάιντεν προωθεί το πρόγραμμα δημοσίων δαπανών για επενδύσεις και προγράμματα κοινωνικής πρόνοιας.
Οι απόψεις των κεντρικών τραπεζιτών διαμορφώνονται με βάση τα οικονομικά στοιχεία, αλλά σε κάποιο βαθμό η ερμηνεία των δεδομένων επηρεάζεται και από τις απόψεις του καθενός και την πολιτική συγκυρία.
Ο διχασμός για τη νομισματική πολιτική υπάρχει και στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, όπου στα «γεράκια» ανήκουν οι κεντρικοί τραπεζίτες των χωρών του «πυρήνα» (Γερμανία, Ολλανδία), οι οποίοι διαχρονικά υποστηρίζουν τη σφιχτή νομισματική πολιτική. Αντίθετα, οι χώρες του Νότου υποστηρίζουν τις χαλαρές νομισματικές πολιτικές, όπως κατ’ εξοχήν η Ιταλία, αλλά και η Ελλάδα. Η ποσοτική χαλάρωση και τα χαμηλά επιτόκια επιτρέπουν στις δύο τελευταίες να δανείζονται με πολύ χαμηλά έως και αρνητικά επιτόκια και επομένως η απόσυρση των με μέτρων στήριξης θα είναι ένα πλήγμα.
Λόγω της πανδημίας, τα προγράμματα στήριξης διευρύνθηκαν και ενισχύθηκαν, αλλά τώρα τα πράγματα περιπλέκονται καθώς η ανάκαμψη που εμφανίζεται δημιουργεί διαφορετικές συνθήκες σε κάθε χώρα. Τα στοιχεια Μαΐου έδειξαν ότι πληθωρισμός έφτασε το 2,8% στην Αυστρία και το 2,5% στη Γερμανία, ενώ στην Ιταλία ήταν 1,3% και στην Ελλάδα 0,1%.
Είναι σχεδόν βέβαιο ότι ο διχασμός για τον πληθωρισμό και τη νομισματική πολιτική θα εκδηλωθεί πιο ανοικτά και στην ΕΚΤ, ίσως το Σεπτέμβριο οπότε αναμένεται επανεξέταση στο συμβούλιο της ΕΚΤ, ίσως και νωρίτερα.
Διαβάστε ακόμη:
ΤτΕ: Ανθεκτική στην πανδημία η αγορά ακινήτων – Mπαίνει σε νέα περίοδο το 2021
Έρχεται νέο Εξοικονομώ: Αυτά είναι τα 6 κριτήρια – Πότε ξεκινούν οι αιτήσεις