Χαρακτηριστικά κατάρρευσης παρουσιάζει η λίρα τα τελευταία λεπτά καθώς βυθίζεται εκ νέου αυτή την ώρα σπάζοντας αλλεπάλληλα ιστορικά χαμηλά έναντι του αμερικανικού νομίσματος: η σχέση ανταλλαγής διαμορφώθηκε στις 7,8332 λίρες για ένα δολάριο, μια υποχώρηση στην αξία της που υπεραίνει το 2,25% από το πρωί.
Το εντυπωσιακό στη σημερινή κίνηση δεν είναι μόνο το μέγεθός της (κίνηση της τάξης του 2% θεωρούνται τεράστιες στις αγορές συναλλάγματος) αλλά κυρίιως το ότι γίνεται ελάχιστα 24ωρα μετά τη μεγάλη αύξηση του βασικού επιτοκίου της χώρας από την κεντρική τράπεζα της Τουρκίας, μια κίνηση που αναμενόταν μεσοπρόθεσμα τουλάχιστον να εκτονώσει τις πιέσεις το τουρκικό νόμισμα.
Η μείωση των επιτοκίων είχε τεράστιο πολιτικό κόστος και χτυπά ευθέως την αξιοπιστία του Ερντογάν ο οποίος υπόσχεται πάγια ότι θα μειώσει τα επιτόκια γιατί τα υψηλά επιτόκια προκαλούν… πληθωρισμό. Ήταν όμως αναπόφευχτη καθώς τις τελευταίες δύο εβδομάδες η λίρα υποχωρούσε ιδιαίτερα έντονα.
Ωστόσο και αυτό το όπλο, που έγινε δεκτό με συγκρατημένη ικανοποίηση από τις αγορές την Πέμπτη, δε στάθηκε ικανό να σταματήσει το κύμα πωλήσεων της λίρας από τους Τούρκους πολίτες με το που άνοιξαν τα ανταλλακτήρια σήμερα στην Τουρκία. Είναι φανερό πλέον ότι η εμπιστοσύνη στο νόμισμά τους έχει εξαερωθεί και μόνος τρόπος να ανακοπεί το κύμα φυγής είναι περιορισμοί στην κίνηση κεφαλαίων.
Η κεντρικη τράπεζα του Ερντογάν λύγισε
Λίγο πριν τις 3:00 οι αγωνιώδεις προσπάθειες της κεντρικής τράπεζας να κρατήσει την ισοτιμία -για σήμερα τουλάχιστον – κάτω από το 7,8 με πωλήσεις δολαρίων έπεσαν στο κενό. Το κύμα πωλήσεων από Τούρκους πολίτες και διεθνείς επενδυτές υπερίσχυσε των παρεμβάσεων αλλά και των ανακοινώσεων της κεντρικής τράπεζας
Η κίνηση της ισοτιμίας (USDTRY) απεικονίζει το θρίλερ στο τουρκικό νόμισμα που είναι σε εξέλιξη τα τελευταία 24ωρα και βαίνει προς τα τελευταία επεισόδια:
Την Πέμπτη, η ανακοίνωση-έκπληξη της τουρκικής κεντρικής τράπεζας σταθεροποίησε τη λίρα και η σχέση ανταλλαγής της με το δολάριο υποχώρησε (βελτιώθηκε) από τις 7,7 λίρες στις 7,55. Όμως αυτό κράτησε πολύ λίγο καθώς αμέσως η σχέση ανταλλαγής της λίρας άρχισε να σκαρφαλώνει και η αξία της να βυθίζεται.
Από το πρωί σήμερα η σχέση ανταλλαγής έκανε άλμα από το 7,65 στο νέο ιστορικό ρεκόρ του 7,8332. Η κεντρική τράπεζα με νέες πωλήσεις (δανεικών) δολαρίων την επανέφερε πέριξ του 7,8, αλλά η τάση είναι σαφής και ζοφερή για το τουρκικό νόμισμα.
Τα τουρκικά μέσα τηρούν σιγήν ιχθύος για τα παρεπόμενα της αύξησης του επιτοκίου και τη σημερινή κατάρρευση της λίρας.
Τον τελευταίο χρόνο η τουρκική λίρα έχει χάσει σχεδόν το ένα τέταρτο της αξίας της.
Με τον γεωπολιτικό κίνδυνο να αυξάνει για την τουρκική οικονομία – η πλήρης συστράτευση του Ερντογάν με το Αζερμπαϊτζάν στον πόλεμο που από ότι φαίνεται ξεκινά μεταξύ της χώρας αυτής με την Αρμενία – αυξάνεται η ανασφάλεια και η ροπή των Τούρκων να αλλάξουν το νόμισμά τους σε σκληρό συνάλλαγμα.
Πάντως πρέπει να σημειωθεί ότι ακόμα και η γενναία αύξηση του επιτοκίου από την κεντρική τράπεζα στο 10,25%, με δεδομένο τον πληθωρισμό της Τουρκίας που υπερβαίνει το 11%, δεν θεωρείται επαρκής: το πραγματικό επιτόκιο της λίρας παραμένει αρνητικό, ο πληθωρισμός τρώει την αξία του νομίσματος. Θα χρειαζόταν δηλαδή περισσότερες αυξήσεις επιτοκίου προκειμένου η λίρα να γίνει ελκυστική, κάτι που ο Ερντογάν δεν μπορεί να κάνει χωρίς να ακυρώσει τις υποσχέσεις του.
Σήμερα πάντως η κεντρική τράπεζα ανακοίνωσε νέα μέτρα μείωσης της παροχής ρευστότητας προς τις τράπεζες, κάτι που σημαίνει ότι έχει ξεκινήσει μια διαδικασία εκτόνωσης της φούσκας του δανεισμού.
Ωστόσο για να είναι αποτελεσματική αυτή η διαδικασία θα πρέπει η ροή των δανείων εντός της χώρας να σταματήσει σημαντικά, κάτι που με τη σειρά του θα προκαλούσε τεράστιο πλήγμα στην πραγματική οικονομία.