Το ρητό «πενία τέχνας κατεργάζεται» του αρχαίου Έλληνα ποιητή Θεόκριτου επιβεβαίωσε η Ομάδα των Επτά πιο ανεπτυγμένων χωρών (G7) με την ιστορική συμφωνία που προβλέπει την καθιέρωση ελάχιστου φορολογικού συντελεστή 15% για τα εταιρικά κέρδη, καθώς και τη φορολόγηση των πολυεθνικών στις χώρες που πραγματοποιούν τον τζίρο τους, ακόμα κι αν η έδρα τους βρίσκεται σε κάποιον φορολογικό παράδεισο.
Τα θέματα αυτά συζητιούνται την τελευταία δεκαετία και ουκ ολίγες φορές έφεραν ΗΠΑ και Ευρώπη στα πρόθυρα του εμπορικού πολέμου, αλλά τώρα που η πανδημία έχει εξαντλήσει τους κρατικούς προϋπολογισμούς και η ανάγκη για δημόσια έσοδα έχει φτάσει στο ζενίθ, η συμφωνία επιτυγχάνεται.
Υπάρχουν ακόμα πολλές λεπτομέρειες που πρέπει να προσδιοριστούν, ενώ χρειάζεται να συμφωνήσουν αρκετές χώρες ακόμα. Το επόμενο βήμα είναι η συμφωνία της Ομάδας των Είκοσι πιο ανεπτυγμένων χωρών (G20).
Η συμφωνία δίνει χώρο για έσοδα από τη δραστηριότητα των ψηφιακών μονοπωλίων, τα οποία σήμερα έχουν «ασυλία», καθώς και ένα αντικίνητρο για φορολογικό ανταγωνισμό. Παρόλο που οι λεπτομέρειες της συμφωνίας δεν έχουν ακόμη προσδιοριστεί, είναι σαφές ότι η Ελλάδα έχει κατ΄ αρχήν να ωφεληθεί, διότι με το σημερινό καθεστώς χάνει φορολογικά έσοδα και από τις δύο αυτές πηγές.
Οι ΗΠΑ βρέθηκαν στην αιχμή της συμφωνίας και από ό,τι φαίνεται εξυπηρετούνται οι στρατηγικοί στόχοι της κυβέρνησης Μπάιντεν, η οποία προωθεί ένα πρόγραμμα τεράστιων κρατικών δαπανών, το οποίο απαιτεί δημόσια έσοδα που θα προέλθουν, ανάμεσα σε άλλα, από αύξηση της φορολογίας στα επιχειρηματικά κέρδη. Ο κίνδυνος είναι η αύξηση της φορολογίας να διώξει εταιρείες από τις ΗΠΑ, αλλά το κίνητρο για μεταφορά της έδρας μειώνεται σοβαρά από τη στιγμή που θα επιβληθεί ένας ελάχιστος φόρος στα εταιρικά κέρδη της τάξης του 15%.
Είναι σαφές ότι ο μεγάλος κερδισμένος από αυτό το σημείο της συμφωνίας είναι οι ΗΠΑ, αλλά και άλλες ανεπτυγμένες χώρες με υψηλή φορολογία, όπως η Γερμανία και η Γαλλία, οι οποίες τα τελευταία χρόνια προωθούσαν την ιδέα του ελάχιστου φορολογικού συντελεστή εντός της Ε.Ε., ακριβώς για να μειώσουν τον ανταγωνισμό από χώρες με χαμηλή φορολογία, όπως η Ιρλανδία και η Ολλανδία. Οι τελευταίες αποτελούν το κατ’ εξοχήν φορολογικό καταφύγιο των μεγάλων πολυεθνικών και είναι προφανές ότι πλήττονται.
Θεωρητικά, ο ελάχιστος εταιρικός φορολογικός συντελεστής θα μπορούσε να πλήξει και άλλες χώρες με χαμηλή φορολογία, όπως η Κύπρος, αλλά και η Βουλγαρία και η Ρουμανία, που ασκούν φορολογικό ανταγωνισμό σε βάρος της Ελλάδας, αλλά οι χώρες αυτές δεν αποτελούσαν προτιμητέο προορισμό για τις μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες, για άλλους λόγους πέραν των φορολογικών.
Είναι όμως μια παράμετρος που μετριάζει τη δυνατότητα φορολογικού ανταγωνισμού, τον οποίο υφίσταται και η χώρα μας από τις γειτονικές χώρες που έχουν ευνοϊκότερο φορολογικό συντελεστή.
Το άλλο σκέλος της συμφωνίας, είναι ότι οι μεγαλύτερες πολυεθνικές παγκοσμίως που έχουν περιθώριο κέρδους υψηλότερο του 10% θα υποχρεώνονται να «μοιράζουν» το 20% των κερδών τους, έτσι ώστε αυτό να φορολογείται στις χώρες που πραγματοποιούν τις πωλήσεις τους, ανεξάρτητα από την έδρα τους.
Το σκέλος αυτό ευνοεί τις χώρες της Ε.Ε. και την Ελλάδα, οι οποίες καταναλώνουν υπηρεσίες πολυεθνικών εταιρειών, αλλά δεν μπορούν να φορολογήσουν τα έσοδά τους, διότι αυτές έχουν την έδρα τους σε φορολογικούς παραδείσους όπως η Ιρλανδία, η Ολλανδία κ.ά.
Δεν έχει προσδιοριστεί ακόμη ποιες ακριβώς θα είναι αυτές οι εταιρείες και αυτό είναι ένα σημείο που θα αποτελέσει αντικείμενο περαιτέρω διαπραγμάτευσης, αλλά είναι δεδομένο ότι αφορά κατ΄ εξοχήν τα μεγάλα αμερικανικά ψηφιακά μονοπώλια που κωδικοποιούνται πλέον με το ακρωνύμιο FAANG (Facebook, Amazon, Apple, Netflix, Google).
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι υπηρεσίες της Κομισιόν υπολογίζουν ότι οι μεγάλες «παραδοσιακές» επιχειρήσεις πληρώνουν φόρο 23% κατά μέσο όρο, ενώ εταιρείες όπως η Google, το Facebook, η Apple και η Amazone πληρώνουν 8 ή 9%.
Η συμφωνία έχει ακόμη αρκετό δρόμο μέχρι να ολοκληρωθεί, με ένα σημείο πιθανής τριβής να αποτελεί το γεγονός ότι οι ΗΠΑ απαιτούν να ανακληθούν αμέσως οι ψηφιακοί φόροι που έχουν ήδη ανακοινώσει ευρωπαϊκές χώρες όπως η Γαλλία, ενώ οι τελευταίες θέλουν να περιμένουν μέχρι να οριστικοποιηθούν οι λεπτομέρειες και να εφαρμοστεί.
Επίσης, γίνεται ήδη κριτική ότι ο συντελεστής του 15% είναι χαμηλός. Το γεγονός, όμως, και μάλιστα ιστορικής σημασίας, είναι ότι για πρώτη φορά οι κυβερνήσεις των ανεπτυγμένων χωρών συμφώνησαν να βάλουν ένα τέλος στη σχεδόν απόλυτη φορολογική ασυλία των μεγάλων πολυεθνικών.
Διαβάστε ακόμη:
Τράπεζα Πειραιώς: Ξεκινά το roadshow για το ομόλογο Tier I – Επιβεβαίωση newmoney
Δικηγόροι: Έρχεται επιδότηση έως 2.000 ευρώ – Οι δικαιούχοι και η διαδικασία για τις αιτήσεις