Οι επενδυτές δάνεισαν 487,5 εκατ. ευρώ στην κυβέρνηση της Ελλάδας τον περασμένο μήνα. Όταν το χρέος ωριμάσει μετά από 13 εβδομάδες, αυτοί θα εισπράξουν λίγο λιγότερα από αυτά που έχουν πληρώσει. Αυτό σημειώνουν οι Financial Times σε δημοσίευμα με τη «βαριά» υπογραφή του Μοχάμεντ ελ Εριάν, το οποίο έχει και ελληνική παράμετρο.
Η υψηλή τιμή έφερε σκεπτικισμό στις αγορές ομολόγων. Οι επενδυτές είχαν αρνηθεί να δανείσουν την Ελλάδα σε οποιαδήποτε τιμή κατά τη διάρκεια της κρίσης χρέους 2009-2015 της ευρωζώνης, οδηγώντας σε τρία μνημόνια. Τώρα πληρώνουν την Αθήνα για να φροντίσουν τα μετρητά τους.
Η δραματική καμπή είναι εν μέρει ένδειξη της βαθμιαίας ανάταξης της ελληνικής οικονομίας και των δημόσιων οικονομικών μετά από τη βάναυση πτώση των προηγουμένων ετών. Αλλά οι μεγαλύτεροι οδηγοί στη μετά κρίση περίοδο προέρχονται από το εξωτερικό και η πώληση ομολόγων στην Ελλάδα είναι μόνο η κορυφή ενός τεράστιου παγόβουνου του παγκόσμιου χρέους.
Μετά από ένα τρελό ράλι ομολόγων φέτος, περίπου 11,5 τρισ. δολάρια χρέους – περισσότερο από το ένα πέμπτο του συνολικού χρέους που εκδίδουν κυβερνήσεις και εταιρείες σε όλο τον κόσμο – διαπραγματεύονται με αρνητικά επιτόκια. Αυτό σημαίνει ότι οι επενδυτές που διακρατούν τα αξιόγραφα μέχρι τη λήξη τους είναι εγγυημένο ότι θα χάσουν χρήματα.
Η μετατόπιση των αποδόσεων στα επίπεδα κάτω από το μηδέν στρέφει την τυπική οικονομική λογική εναντίον του εαυτού της. Ξεκινώντας από συμβατικούς παραδείσους, όπως τα δημόσια χρέη της Ιαπωνίας και της Γερμανίας, η εξέλιξη έχει προκαλέσει σύγχυση στους επενδυτές με τη διασπορά σε ομόλογα που συνήθως θεωρούνται επενδύσεις υψηλού κινδύνου.
“Η Ελλάδα που πωλεί ομόλογα με αρνητικές αποδόσεις κάνει κάτι παράλογο”, λέει ο Μοχάμεντ ελ Εριάν, επικεφαλής οικονομικός σύμβουλος της Allianz και πρώην αφεντικό του επενδυτικού ομίλου Pimco. “Σας δείχνει σε ποιο βαθμό οι αγορές παραμορφώνονται. Ένα- ένα, από πράγματα που φαίνονταν αδύνατα πριν από μερικά χρόνια, τώρα έχουν συμβεί”.
Οι τιμές των ομολόγων έχουν αυξηθεί καθώς οι κεντρικές τράπεζες απάντησαν στην επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας με όλο και πιο επιθετικά μέτρα χαλάρωσης. Αυτά περιλαμβάνουν τα αρνητικά επιτόκια και τις τεράστιες αγορές ενεργητικού στην Ιαπωνία και στην ευρωζώνη.
Το παγκόσμιο ράλι επιβράδυνε, καθώς ο όγκος του χρέους με αποδόσεις κάτω του μηδενός έφτασε στα 17 δισεκατομμύρια δολάρια στα τέλη Αυγούστου. Ωστόσο, ο δείκτης Barclays Global Aggregate, ένας ευρύς δείκτης παγκόσμιων αγορών ομολόγων, φέτος εμφανίζεται αυξημένος κατά 6%.
Με τις παγκόσμιες αποδόσεις σε χαμηλά επίπεδα ρεκόρ, πολλοί επενδυτές αναρωτιούνται εάν οι αγορές μπορούν να κάνουν ράλι για πολύ ακόμα. Εάν δεν μπορούν, οι επενδυτές που αγοράζουν σήμερα είναι εγγυημένοι ότι θα υποστούν ζημίες.
Μερικοί θα συνεχίσουν να επενδύουν, ανεξαρτήτως αυτών των εξελίξεων. Οι ασφαλιστικές εταιρείες και τα συνταξιοδοτικά ταμεία υποχρεούνται να κατέχουν μακροχρόνιο δημόσιο χρέος για να ανταποκρίνονται στις μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις που έχουν στους αντισυμβαλλόμενους ή τους συνταξιούχους. Πολλές τράπεζες πρέπει να κατέχουν ομόλογα ως ασφάλεια υψηλής ποιότητας για δανεισμό. “Εξακολουθεί να υπάρχει μια μεγάλη κατηγορία επενδυτών που δεν έχουν άλλη επιλογή παρά να επενδύσουν σε στοιχεία ενεργητικού με αρνητική απόδοση”, λέει ο Άιζομπελ Λι, επικεφαλής του τμήματος ομολόγων για όλο τον κόσμο στην Insight Investment. “Μπορεί να είναι πολύ δυσαρεστημένοι γι ‘αυτό, αλλά τίποτα άλλο δεν λειτουργεί πραγματικά για αυτούς”.